Οι δημόσιοι χώροι στην Ελλάδα είναι διαχρονικά ένα κοινωνικό αγαθό σε κρίση. Στη σημερινή συγκυρία αυτή η κρίση βαθαίνει και αποκτά νέα χαρακτηριστικά που την καθιστούν επικίνδυνη για το μέγεθος, την ποιότητα και, εν τέλει, την ίδια τους την ύπαρξη.
Η περίπτωση της Ακαδημίας Πλάτωνος επαληθεύει τόσο την διαχρονικότητα του ζητήματος όσο και τον τρόπο με τον οποίον αυτό εξακολουθεί να τακτοποιείται παρά τις δραματικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής στο λεκανοπέδιο της Αθήνας από τον τρόπο που αναπτύχθηκε οικονομικά, κοινωνικά και πολεοδομικά η Αττική.
Η Συνοικία ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΠΛΑΤΩΝΟΣ, με τις δύο γειτονιές της - τον Άγιο Γεώργιο και την Ακαδημία Πλάτωνος – περικλείεται από τη Λ. Αθηνών συνορεύοντας με τον Βοτανικό, τις σιδηροδρομικές γραμμές συνορεύοντας με το Μεταξουργείο, τη Λεωφόρο Κηφισού και το Σταθμό των ΚΤΕΛ, ενώ στα βόρειά της ξεκινά η Συνοικία του Κολωνού. Αναπτύσσεται γύρω από τον ιστορικό και αρχαιολογικό τόπο της Ακαδημίας του Πλάτωνος. Βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής και σε επαφή με το Ιστορικό Κέντρο της Αθήνας. Παράλληλα, δέχτηκε και δέχεται την άμεση επιρροή ενός άλλου, πολύ σημαντικού χώρου, του Ελαιώνα.
Στη συνοικία έχει σωρευτεί διαχρονικά μεγάλος όγκος προβλημάτων, που την έχει οδηγήσει στην υποβάθμιση. Υποβάθμιση του περιβάλλοντος κατοικίας και της ποιότητα ζωής, του Αρχαιολογικού χώρου, των κοινωνικών συνθηκών και των χώρων που συγκεντρώνονται διάφορες οικονομικές δραστηριότητες. Επίσημα, αυτή η υποβάθμιση αναγνωρίζεται από το 1988 στο κείμενο και τις προτάσεις του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου του Δήμου Αθηναίων.
Χρειάστηκαν 22 χρόνια και διαρκείς κινητοποιήσεις των κατοίκων για να φτάσουμε στην πρώτη ουσιαστική ενέργεια από πλευράς πολιτείας, στα τέλη του Δεκέμβρη του 2010, για τη σωτηρία του Αρχαιολογικού Χώρου. Κατά τα λοιπά, καμία ουσιαστική ενέργεια ανάλογη της σοβαρότητας των προβλημάτων δεν έχει προωθηθεί, κυρίως από το Δήμο Αθηναίων. Αντίθετα, ο τελευταίος επέμενε μέχρι και τις δημοτικές εκλογές στην “τακτοποίηση” των θεμάτων που πρόκυψαν λόγω της διαχρονικής απραξίας των δημοτικών αρχών για την εξασφάλιση μεγάλης έκτασης ενιαίων χώρων, χαρακτηρισμένων ως κοινόχρηστων από το 1968, μέσω της σαλαμοποίησης και, πρακτικά, της μείωσής τους.
Η μικρή μας ιστορία ξεκινά την περίοδο της ευφορίας του real estate και του μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης, για το οποίο κατηγορείται σήμερα ο απλός εργαζόμενος. Η εγκατάσταση του Χρηματιστηρίου στη Λ. Αθηνών και οι γνωστές εξελίξεις στον Ελαιώνα, στρέφουν το ενδιαφέρον των αξιοποιητών γης στην εγκαταλειμένη και υποβαθμισμένη περιοχή.
Πράξη 1η. Η Ν. Α. Αθηνών επιχειρεί να ανεγείρει κτίριο διοίκησης σε οικόπεδο μέσα σε περιοχή κατοικίας, σε δρόμους μικρού πλάτους από τους οποίους έχουν πρόσβαση ένα δημόσιο και δύο ιδιωτικά δημοτικά σχολεία. Χρειάστηκε πάνω από ένας χρόνος κινητοποιήσεων, εκδηλώσεων, παραστάσεων διαμαρτυρίας και δημοσιεύσεων στον τύπο για να επιτευχθεί το αυτονόητο: - Να ισχύσουν οι χρήσεις γης του Γ.Π.Σ. που δεν επιτρέπουν “κεντρική διοίκηση” σε περιοχή “γενικής κατοικίας” και να παραχωρηθεί το οικόπεδο από την Νομαρχία για ανέγερση νηπιαγωγείου. Τώρα, οι κάτοικοι κυνηγούν άλλους αρμόδιους και τον χρόνο, αφού η παραχώρηση τελεί υπό τον περιορισμό της τριετίας για έναρξη εργασιών.
Πράξη 2η. Φθινόπωρο του 2008 κάτοικοι της περιοχής αντιλαμβάνονται τις εκσκαφές σε ιδιωτικό οικόπεδο που δεν βρίσκεται απλά στα όρια του Αρχαιολογικού Χώρου (Α.Χ.) αλλά μπαίνει σαν σφήνα στο κυρίως σώμα του και σε ορισμένα σημεία του τέμνεται από το όριο του Α.Χ.
Η Επιτροπή Κατοίκων αποφασίζοντας να αντιδράσει και να διερευνήσει το “πως” και το “γιατί” των εκσκαφών, βρίσκεται μπροστά:
-
- Σε μια οικοδομική άδεια που εκδόθηκε από την Πολεοδομία του Δήμου Αθηναίων για ένα κτίριο γραφείων 20.000 τ.μ. με τέσσερις υπόγειους χώρους στάθμευσης. Είχαν προηγηθεί αλεπάλληλες αποφάσεις του πρώην Υπουργείου Πολιτισμού επί Βουλγαράκη για την έγκριση της ανέγερσης του κτιρίου, χωρίς όμως να έχουν εγκριθεί οι Περιβαλλοντικοί Όροι από το πρώην ΥΠΕΧΩΔΕ, απαραίτητη προϋπόθεση για την έκδοση της άδειας.
-
- Στην προσπάθεια της ιδιοκτήτριας της έκτασης να αποσπάσει από τη Νομαρχία Αθηνών θετική γνωμοδότηση για τους Περιβαλλοντικούς Όρους, με το επιχείρημα ότι έχει εκδοθεί η άδεια!
-
- Στην διαπίστωση ότι τον Σεπτέμβριο του 2004 καθορίζεται Ζώνη Προστασίας του Αρχαιολογικού Χώρου με χρήσεις “Βιομηχανικού Πάρκου” (παγκόσμια πρωτοτυπία επεξεργασμένη από το πρώην ΥΠΕΧΩΔΕ από το 2003), δεν τηρείται το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο του Δήμου (1988) που στη συγκεκριμένη έκταση ορίζει χρήση “Πρασίνου” και το όριο απαλλοτρίωσης του Αρχαιολογικού Χώρου επικαλύπτει το σχέδιο πόλης του 1968 στο συγκεκριμένο σημείο με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν σαφή οικοδομικά τετράγωνα και δρόμοι!
Από χθες «παίζει» στα διάφορα ΜΜΕ μια είδηση, παράξενη και περίεργη που μάλλον πρέπει να μας κάνει να γελάμε παρά να φοβόμαστε. «Φορέας» της είδησης η πάλαι ποτέ «σοβαρή» ρώσικη εφημερίδα ΠΡΑΒΝΤΑ που... αποκαλύπτει απειλή από... εξωγήινους και μάλιστα την τοποθετεί εκεί γύρω στο 2012.
