Από τον τελευταίο διορισμό μου στην ανάγνωση της Αγίας Γραφής από το βήμα της συνάθροισης στη εκκλησία μου… Διαβάζω από τους Ψαλμούς…

Το μεγαλύτερο μέρος της Αγίας Γραφής γράφτηκε αρχικά σε δύο μόνο γλώσσες —την Εβραϊκή και την Κοινή Ελληνική. Οι συγγραφείς που χρησιμοποίησαν τις συγκεκριμένες γλώσσες το έκαναν αυτό υπό την καθοδήγηση του αγίου πνεύματος του Θεού. (2 Σαμουήλ 23:2) Ως εκ τούτου, το άγγελμα που κατέγραψαν μπορεί να χαρακτηριστεί “θεόπνευστο”.—2 Τιμόθεο 3:16, 17.

Εντούτοις, οι περισσότεροι αναγνώστες της Γραφής σήμερα δεν καταλαβαίνουν την εβραϊκή ή την Κοινή Ελληνική. Αντιθέτως, χρειάζεται να χρησιμοποιούν κάποια μετάφραση της Γραφής στη δική τους γλώσσα. Κατά πάσα πιθανότητα, το ίδιο χρειάζεται να κάνετε και εσείς. Εφόσον αυτές οι μεταφράσεις δεν αξιώνουν ότι είναι θεόπνευστα έργα, ίσως έχετε αναρωτηθεί: “Μπορώ να καταλάβω πλήρως το άγγελμα της Γραφής από κάποια μετάφραση ή μήπως πρέπει να προσπαθήσω να μάθω την εβραϊκή και την Κοινή Ελληνική;”

Παράγοντες που Πρέπει να Λάβετε Υπόψη

Προτού απαντήσετε σε αυτή την ερώτηση, πρέπει να λάβετε υπόψη αρκετούς παράγοντες. Πρώτον, η γνώση της αρχαίας εβραϊκής ή της Κοινής Ελληνικής αυτή καθαυτή δεν κάνει θαυματουργικά κάποιον πιο ικανό να καταλάβει το άγγελμα της Γραφής. Απευθυνόμενος στους Ιουδαίους της εποχής του, ο Ιησούς είπε: «Εσείς ερευνάτε τις Γραφές, επειδή νομίζετε ότι μέσω αυτών θα έχετε αιώνια ζωή· και αυτές είναι που δίνουν μαρτυρία για εμένα. Και όμως, δεν θέλετε να έρθετε σε εμένα για να έχετε ζωή». (Ιωάννης 5:39, 40) Ποιο ήταν το πρόβλημα εκείνων των ανθρώπων; Μήπως δεν καταλάβαιναν την εβραϊκή; Όχι, ήξεραν καλά αυτή τη γλώσσα. Ωστόσο, ο Ιησούς συνέχισε λέγοντας: «Γνωρίζω καλά ότι δεν έχετε την αγάπη του Θεού μέσα σας». —Ιωάννης 5:42.

Παρόμοια, ο απόστολος Παύλος είπε στους ελληνόφωνους Χριστιανούς στην αρχαία Κόρινθο: «Και οι Ιουδαίοι ζητούν σημεία και οι Έλληνες ψάχνουν για σοφία· εμείς όμως κηρύττουμε Χριστό κρεμασμένο στο ξύλο, για τους Ιουδαίους σκάνδαλο αλλά για τα έθνη ανοησία». (1 Κορινθίους 1:22, 23) Προφανώς, λοιπόν, το να μιλάει κάποιος είτε την εβραϊκή είτε την Κοινή Ελληνική δεν αποτελούσε το κλειδί για να δεχτεί το άγγελμα του Λόγου του Θεού.

Ένας δεύτερος παράγοντας είναι ότι, παρότι σήμερα μιλιούνται η νεοεβραϊκή και η νεοελληνική, αυτές οι γλώσσες διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό από την εβραϊκή και την Κοινή Ελληνική στις οποίες γράφτηκε η Αγία Γραφή. Λόγου χάρη, οι περισσότεροι από όσους μιλούν τη νεοελληνική δυσκολεύονται να καταλάβουν σωστά τη Βιβλική ελληνική. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι έχουν προστεθεί καινούριες λέξεις στη γλώσσα, αντικαθιστώντας κάποιες παλιότερες, και στο ότι πολλές από τις λέξεις που διασώθηκαν έχουν διαφορετική σημασία. Για παράδειγμα, η λέξη ἀστεῖος του πρωτότυπου κειμένου στα εδάφια Πράξεις 7:20 και Εβραίους 11:23 σήμαινε «όμορφος» στην Κοινή Ελληνική. Επιπρόσθετα, η γραμματική και το συντακτικό της γλώσσας έχουν αλλάξει πολύ.

Επομένως, το να μάθει κάποιος τη νεοεβραϊκή ή τη νεοελληνική δεν θα του προσφέρει κατ’ ανάγκην ακριβέστερη κατανόηση του πρωτότυπου κειμένου της Γραφής. Και πάλι είναι απαραίτητο να ανατρέχει σε λεξικά και βιβλία γραμματικής που του δείχνουν πώς χρησιμοποιούνταν οι πρωτότυπες γλώσσες όταν τα βιβλία της Γραφής πήραν για πρώτη φορά γραπτή μορφή.

Ένας τρίτος παράγοντας είναι ότι η εκμάθηση μιας καινούριας γλώσσας μπορεί να αποδειχτεί πολύ δύσκολη. Αν και στην αρχή ίσως είναι σχετικά εύκολο να μάθετε μερικές φράσεις σε κάποια άλλη γλώσσα, μπορεί να απαιτηθούν χρόνια συνεχούς προσπάθειας μέχρι να αποκτήσετε τη δυνατότητα να αντιλαμβάνεστε τις ανεπαίσθητες εννοιολογικές αποχρώσεις της. Στο μεταξύ, μπορεί να αποδειχτεί αληθινό το παλιό ρητό: Η ημιμάθεια είναι χειρότερη από την αμάθεια. Πώς συμβαίνει κάτι τέτοιο;

Ποια Είναι η Σημασία της Λέξης;

Σας έχει ρωτήσει ποτέ κάποιος που μαθαίνει τη γλώσσα σας τη σημασία μιας συγκεκριμένης λέξης; Αν ναι, ξέρετε ότι η απάντηση δεν είναι πάντοτε εύκολη. Γιατί; Επειδή μια λέξη μπορεί να έχει αρκετές σημασίες. Πιθανώς ζητήσατε από το άτομο να σας δώσει ένα παράδειγμα της λέξης μέσα σε κάποια πρόταση εφόσον, χωρίς τα συμφραζόμενα, ίσως είναι δύσκολο να καθορίσετε την εκάστοτε σημασία της. Παραδείγματος χάρη, μπορεί να σας ρωτήσουν ποια είναι η σημασία της λέξης «κεφάλαιο». Αυτή η μία λέξη έχει διαφορετικές σημασίες σε διαφορετικά συμφραζόμενα. Ίσως δηλώνει ένα απόθεμα πόρων που μπορούν να αξιοποιηθούν ή κάποιο χρηματικό ποσό που κατατίθεται ή επενδύεται. Σε διαφορετικά πλαίσια, μπορεί να προσδιορίζει όποιον ή ό,τι έχει μεγάλη αξία για το κοινωνικό σύνολο. Μπορεί ακόμη να σημαίνει καθεμιά από τις ενότητες στις οποίες διαιρείται ένα βιβλίο. Με μεταφορική έννοια, ενδέχεται να αναφέρεται σε ορισμένα ιστορικά γεγονότα και στη χρονική περίοδο στην οποία συνέβησαν. Ποια από αυτές τις σημασίες είναι η σωστή;

Τα λεξικά μπορεί να σας δίνουν όλες τις πιθανές σημασίες μιας λέξης. Μερικά μάλιστα τις παραθέτουν κατά σειρά συχνότερης χρήσης. Τα συμφραζόμενα, όμως, στα οποία χρησιμοποιείται η λέξη είναι αυτά που θα σας βοηθήσουν να καθορίσετε τη συγκεκριμένη σημασία. Για παράδειγμα: Ας υποθέσουμε ότι είχατε κάποιες γνώσεις ιατρικής και θέλατε να βρείτε τι σας προκαλεί ορισμένα συμπτώματα. Θα μπορούσατε να συμβουλευτείτε ένα ιατρικό λεξικό. Το λεξικό ίσως σας έλεγε ότι, στο 90 τοις εκατό των περιπτώσεων, τα συμπτώματά σας σημαίνουν ένα πράγμα, αλλά στο 10 τοις εκατό υποδηλώνουν κάτι εντελώς διαφορετικό. Θα χρειαζόσασταν πολύ περισσότερες γνώσεις για να καταλήξετε στη σωστή διάγνωση. Παρόμοια, το γεγονός ότι κάποια λέξη έχει στο 90 τοις εκατό των περιπτώσεων μια ορισμένη σημασία δεν σας βοηθάει αν διαβάζετε ένα σημαντικό κείμενο στο οποίο αυτή χρησιμοποιείται με μια δευτερεύουσα σημασία της. Χρειάζεται να ξέρετε περισσότερα για τα συμφραζόμενα προκειμένου να καταλάβετε τη λέξη.

Όσον αφορά τη μελέτη των λέξεων της Γραφής, χρειάζεται και πάλι να ξέρετε τα συμφραζόμενα στα οποία εμφανίζεται η συγκεκριμένη λέξη. Παραδείγματος χάρη, οι λέξεις των πρωτότυπων γλωσσών που συνήθως αποδίδονται «πνεύμα» μπορεί να έχουν διάφορες σημασίες, ανάλογα με τα συμφραζόμενα στα οποία χρησιμοποιούνται. Ενίοτε, αυτές οι λέξεις μπορούν να μεταφραστούν με ακρίβεια «άνεμος». (Έξοδος 10:13· Ιωάννης 3:8) Σε άλλα συμφραζόμενα δηλώνουν τη δύναμη της ζωής που υπάρχει μέσα σε όλα τα ζωντανά πλάσματα — ανθρώπους και ζώα. (Γένεση 7:22· Ψαλμός 104:29· Ιακώβου 2:26) Τα αόρατα ουράνια πλάσματα ορίζονται και αυτά ως πνεύματα. (1 Βασιλέων 22:21, 22· Ματθαίος 8:16) Η ενεργός δύναμη του Θεού ονομάζεται το άγιο πνεύμα του. (Γένεση 1:2· Ματθαίος 12:28) Η ίδια λέξη χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη δύναμη η οποία υποκινεί κάποιο άτομο να εκδηλώνει μια συγκεκριμένη στάση, διάθεση ή συναίσθημα, καθώς επίσης την κυρίαρχη διανοητική τάση την οποία παρουσιάζει μια ομάδα ανθρώπων. —Γένεση 26:34, 35· Γαλάτες 6:18.

Μολονότι ένα λεξικό της εβραϊκής ή της Κοινής Ελληνικής μπορεί να παραθέτει τις διαφορετικές αυτές σημασίες, τα συμφραζόμενα είναι εκείνα που θα σας βοηθήσουν να καθορίσετε ποια είναι η κατάλληλη. Αυτό ισχύει είτε διαβάζετε τη Γραφή στις πρωτότυπες γλώσσες είτε χρησιμοποιείτε κάποια μετάφραση στη γλώσσα σας.

Είναι Εσφαλμένη η Χρήση Μεταφράσεων;

Μερικοί έχουν κάνει μεγάλο αγώνα για να μάθουν τη Βιβλική εβραϊκή ή τη Βιβλική ελληνική ή και τις δύο. Παρότι έχουν συναίσθηση της περιορισμένης κατανόησής τους, αντλούν ευχαρίστηση από το γεγονός ότι είναι σε θέση να διαβάζουν τη Γραφή στις πρωτότυπες γλώσσες της και θεωρούν ότι η όλη προσπάθεια άξιζε τον κόπο. Ωστόσο, αν δεν μπορείτε να το κάνετε αυτό, μήπως πρέπει να αποθαρρυνθείτε και να πάψετε να αναζητάτε τη Βιβλική αλήθεια; Ασφαλώς όχι, και μάλιστα για αρκετούς λόγους.

Πρώτον, είναι αρμόζον να χρησιμοποιεί κανείς μεταφράσεις της Γραφής. Μάλιστα, οι συγγραφείς των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών, της λεγόμενης Καινής Διαθήκης, χρησιμοποιούσαν συνήθως μια ελληνική μετάφραση όταν παρέθεταν από τις Εβραϊκές Γραφές. (Ψαλμός 40:6· Εβραίους 10:5, 6) Μολονότι μιλούσαν την εβραϊκή και θα μπορούσαν να είχαν παραθέσει από τις πρωτότυπες Εβραϊκές Γραφές, προφανώς δεν δίσταζαν να χρησιμοποιούν μια μετάφραση των συγκεκριμένων εδαφίων που ήταν περισσότερο διαθέσιμη σε εκείνους στους οποίους έγραφαν. —Γένεση 12:3· Γαλάτες 3:8.

Δεύτερον, ακόμη και αν κάποιος καταλαβαίνει τις Βιβλικές γλώσσες, διαβάζει τα λόγια του Ιησού μόνο σε μετάφραση. Αυτό συμβαίνει διότι όσα είπε αρχικά ο Ιησούς χρησιμοποιώντας μια μορφή της εβραϊκής γλώσσας αποδόθηκαν από τους Ευαγγελιστές στην Κοινή Ελληνική. Όποιοι θεωρούν ότι, επειδή μπορούν να διαβάζουν τα λόγια των πιστών αρχαίων υπηρετών του Ιεχωβά στις πρωτότυπες γλώσσες τους, αποκτούν κάποιου είδους ιδιαίτερη σοφία πρέπει να αναλογιστούν τι σημαίνει αυτό. Το γεγονός ότι ο Ιεχωβά ενέπνευσε κάποιους να διαφυλάξουν τα λόγια του μεγαλύτερου Υπηρέτη του μόνο σε μετάφραση —σε μια γλώσσα που ήταν ευρέως κατανοητή τότε— δείχνει ότι το σημαντικό δεν είναι η γλώσσα στην οποία διαβάζουμε τη Γραφή. Αυτό που έχει αξία είναι να διαβάζουμε το θεόπνευστο άγγελμά της σε μορφή που μπορούμε να καταλάβουμε και να νιώσουμε.

Τρίτον, τα «καλά νέα» που περιέχονται στη Γραφή επρόκειτο να γίνουν διαθέσιμα σε ταπεινούς ανθρώπους από «κάθε έθνος και φυλή και γλώσσα και λαό». (Αποκάλυψη 14:6· Λουκάς 10:21· 1 Κορινθίους 1:27-29) Σε αρμονία με αυτό, η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων σήμερα μπορούν να μάθουν το σκοπό του Θεού από κάποιο αντίτυπο της Γραφής στη δική τους γλώσσα, χωρίς να είναι αναγκασμένοι να μάθουν κάποια άλλη. Σε πολλές γλώσσες είναι διαθέσιμες αρκετές διαφορετικές μεταφράσεις, πράγμα που δίνει στον αναγνώστη τη δυνατότητα επιλογής.

Πώς μπορείτε, λοιπόν, να διασφαλίσετε ότι καταλαβαίνετε τη Γραφική αλήθεια; Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά έχουν διαπιστώσει ότι η μελέτη της Γραφής κατά θέματα, λαβαίνοντας υπόψη τα συμφραζόμενα, είναι ένας πρακτικός τρόπος για να κατανοηθεί το άγγελμα του Λόγου του Θεού. Για παράδειγμα, επιλέγουν ένα συγκεκριμένο θέμα, όπως το θέμα «Γάμος», και ανατρέχουν στα εδάφια που αναφέρονται στο γάμο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, αφήνουν ένα τμήμα της Γραφής να εξηγήσει ένα άλλο. Σας προτρέπουμε να επωφεληθείτε από το δωρεάν πρόγραμμα οικιακών Γραφικών μελετών που προσφέρουν σε όλους οι Μάρτυρες του Ιεχωβά. Όποια γλώσσα και αν μιλάτε, ο Θεός επιθυμεί «να σωθούν κάθε είδους άνθρωποι και να έρθουν σε ακριβή γνώση της αλήθειας».—1 Τιμόθεο 2:4· Αποκάλυψη 7:9.

[Υποσημειώσεις]

Ορισμένα τμήματα της Γραφής γράφτηκαν στην αραμαϊκή, γλώσσα που συγγενεύει στενά με τη Βιβλική εβραϊκή. Σχετικά παραδείγματα αποτελούν τα αποσπάσματα των εδαφίων Έσδρας 4:8 ως 6:18 και 7:12-26, Ιερεμίας 10:11 και Δανιήλ 2:4β ως 7:28.

Αξίζει να σημειωθεί ότι μερικά Βιβλικά λεξικά απλώς παραθέτουν το πώς έχει αποδοθεί η λέξη σε μια συγκεκριμένη μετάφραση της Γραφής, όπως στη Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου ή στη Μετάφραση του Βάμβα, χωρίς να ορίζουν τα ίδια τη σημασία της λέξης.

Την εποχή του Ιησού Χριστού και των αποστόλων του, όλα τα βιβλία των Εβραϊκών Γραφών υπήρχαν και στην ελληνική. Αυτή η μετάφραση ονομάστηκε Μετάφραση των Εβδομήκοντα και χρησιμοποιούνταν εκτενώς από τους ελληνόφωνους Ιουδαίους. Στην πλειονότητά τους, οι εκατοντάδες άμεσες παραθέσεις από τις Εβραϊκές Γραφές που υπάρχουν στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές βασίζονται στη Μετάφραση των Εβδομήκοντα.

Θεωρείται ότι το Ευαγγέλιο του Ματθαίου γράφτηκε αρχικά από τον απόστολο Ματθαίο στην εβραϊκή. Έστω και έτσι, όμως, αυτό που διασώθηκε μέχρι σήμερα είναι μια ελληνική μετάφραση του πρωτότυπου κειμένου, την οποία πιθανώς έκανε ο ίδιος ο Ματθαίος.

Για μια εξέταση του ύφους διάφορων μεταφράσεων και του πώς μπορεί να επιλέξει κανείς μια μετάφραση που είναι ακριβής, βλέπε το άρθρο «Πώς Μπορείτε να Επιλέξετε μια Καλή Μετάφραση της Αγίας Γραφής», στο τεύχος 1 Μαΐου 2008 αυτού του περιοδικού.

Η Μετάφραση των Εβδομήκοντα

Οι ελληνόφωνοι Ιουδαίοι της εποχής του Ιησού και των αποστόλων του χρησιμοποιούσαν εκτενώς τη Μετάφραση των Εβδομήκοντα. Πρόκειται για μετάφραση των Εβραϊκών Γραφών στην ελληνική. Η Μετάφραση των Εβδομήκοντα δεν είναι μόνο αξιοσημείωτη ως η πρώτη γνωστή απόπειρα μετάφρασης της Αγίας Γραφής σε άλλη γλώσσα, αλλά και εντυπωσιακή λόγω της διάρκειας του μεταφραστικού εγχειρήματος. Μια ομάδα μεταφραστών άρχισε να εργάζεται στη Μετάφραση των Εβδομήκοντα τον τρίτο αιώνα Π.Κ.Χ. και η εργασία ολοκληρώθηκε από άλλους εκατό και πλέον χρόνια αργότερα.

Οι πρώτοι Χριστιανοί δεν έχαναν ευκαιρία να χρησιμοποιούν αποτελεσματικά τη Μετάφραση των Εβδομήκοντα για να αποδείξουν ότι ο Ιησούς ήταν ο Χριστός, ο υποσχεμένος Μεσσίας. Ήταν τόσο αποτελεσματικοί σε αυτό, ώστε η Μετάφραση των Εβδομήκοντα άρχισε να θεωρείται «Χριστιανική» μετάφραση. Λόγω αυτού, έπαψε να είναι δημοφιλής μεταξύ των Ιουδαίων, και ως εκ τούτου εκπονήθηκαν αρκετές καινούριες μεταφράσεις στην ελληνική. Μια από αυτές έγινε το δεύτερο αιώνα Κ.Χ. από έναν προσήλυτο στον Ιουδαϊσμό ονόματι Ακύλα. Σχολιάζοντας αυτή τη μετάφραση, κάποιος Βιβλικός μελετητής κάνει λόγο για ένα «εντελώς απροσδόκητο χαρακτηριστικό». Το θεϊκό όνομα Ιεχωβά εμφανίζεται από την αρχή ως το τέλος της ελληνικής μετάφρασης του Ακύλα, γραμμένο με αρχαίους εβραϊκούς χαρακτήρες.

Από το περιοδικό ΣΚΟΠΙΑ 2009 1/11