Η έκδοση μιας εφημερίδας είναι ένας κύκλος. Μόλις ολοκληρωθεί ένα τεύχος και αφού περάσει λίγος καιρός και το χαρούν οι ανθρωποι του, αρχίζουμε να ετοιμάζουμε το επόμενο. Έτσι λοιπόν την Παρασκευή 27 Δεκεμβρίου 2024 κατέβηκα στον Πειραιά για να παραλάβω το υλικό για το νέο τεύχος 176. Και παρότι ήταν μια περίοδος γιορτών με πολλές ενδιάμεσες αργίες, όλα πήγαν καλά και χθες το μεσιμέρι, ώρα 13:00 πήγαμε εκεί και την "κλείσαμε" δίνοντας τις τελευταίες πινελιές ώστε να φύγει για το πιεστήριο... Τρίτη και... 13. Δεν φαντάζομαι να είστε προληπτικοί;
Μήπως αποφεύγεις να περνάς κάτω από σκάλες; Μήπως αναρριγείς αν σπάσει κάποιος καθρέφτης; Ή σταυροκοπιέσαι στο πέρασμα μαύρης γάτας και δη, σε σταυροδρόμι; Είσαι πραγματικά άτυχος... σήμερα είναι Τρίτη και 13!
Προλήψεις και δεισιδαιμονίες που συσσωρεύτηκαν με το πέρας των αιώνων στη σύγχρονη εποχή, χαρακτήρισαν την Τρίτη (ή την Παρασκευή) ως μαύρες ημέρες. Για τους μεν Έλληνες και Ισπανούς «μαύρη» μέρα θεωρείται η Τρίτη, για τους υπόλοιπους δε, η Παρασκευή -το 13 είναι ο κατεξοχήν κακότυχος αριθμός σε όλους τους λαούς. Από πού όμως προέρχονται οι προλήψεις γι αυτές τις αποφράδες ημέρες;
Κατά την ελληνική παράδοση η Τρίτη θεωρείται γρουσούζικη καθώς είναι η μέρα που έπεσε η Κωνσταντινούπολη στα χέρια των στρατευμάτων του Μεχμέτ Β'; του Πορθητή (Τρίτη 29 Μαΐου 1453). Έκτοτε γιορτές και γλέντια δεν γίνονταν ποτέ Τρίτη και τα σπιτικά παρέμεναν κλειστά για τους επισκέπτες -ήταν ένας τρόπος για να μη λησμονήσουμε ως έθνος τη μελανή εκείνη μέρα της ελληνικής ιστορίας.
Ο αριθμός 13 λογίζεται ως γρουσούζικος από την πρώιμη αρχαιότητα, ο οποίος συνδυάστηκε αργότερα με τις αποφράδες ημέρες (Τρίτη και Παρασκευή) και γεννήθηκαν σωρεία προλήψεων που «ταλανίζουν» το νου μας ως σήμερα.
Οι σχετικές με το 13 προλήψεις δημιουργήθηκαν με την ανακάλυψη του δωδεκαδικού συστήματος, σύμφωνα με το οποίο το 12 είναι ο τέλειος αριθμός: 12 οι ώρες της μέρας και της νύχτας, 12 οι μήνες, τα ζώδια, 12 και οι άθλοι του Ηρακλή! Με την προσθήκη του αριθμού «ένα» σ' αυτό το ιερό 12 σχηματιζόταν η αρχή ενός νέου κύκλου. Το συμβολικό αυτό άλμα προς το καινούριο «άγνωστο», που αντιπροσώπευε ο αριθμός 13, προκάλεσε ανησυχία στους ανθρώπους κι έτσι άρχισαν να του αποδίδουν ευθύνες για τα ατυχή συμβάντα. Ο Φίλιππος Β'; της Μακεδονίας λέγεται πως πέθανε αφότου τοποθέτησε το άγαλμά του δίπλα σε αυτά των δώδεκα θεών του Ολύμπου. Σύμφωνα με τις χριστιανικές θεωρίες στο μυστικό δείπνο παρίστανται 12 μαθητές και ο 13ος συνδαιτυμόνας ήταν ο Ιησούς. (Και τον Ιησού να μετρούσαμε ως πρώτο, ο 13ος θα ήταν ο Ιούδας..). Το 13ο κεφάλαιο της Αποκάλυψης αναφέρεται στο θηρίο και τον Αντίχριστο, τα δύο δημιουργήματα του Διαβόλου. Ο αριθμός 13 φιγουράρει στην πιο κακότυχη κάρτα των ταρώ, τον θάνατο.
Γενικότερα, το δεκατρία μπορεί να θεωρείται "κακός" αριθμός απλά επειδή είναι μία μονάδα πάνω απ' το δώδεκα το οποίο είναι δημοφιλές σε πολλούς πολιτισμούς. Όταν μία ομάδα δεκατριών αντικειμένων διαιρεθεί στα δύο, στα τρία, στα τέσσερα ή στα έξι, πάντα ένα αντικείμενο περισσεύει. Το «κακό»!
Ο συνδυασμός του αριθμού 13 με την ημέρα Τρίτη ήταν αναπόφευκτος για να δημιουργήσουν την συγκεκριμένη αποφράδα μέρα στην Ελλάδα, άλλωστε καταγράφεται ένα ακόμη ιστορικό στοιχείο που ενισχύει τον συσχετισμό.
Φυσικά, οι δεισιδαιμονίες δεν επηρεάζουν όλους τους ανθρώπους καθώς έχουν να κάνουν με την αντίληψη τους, την σχέση τους με το εξωπραγματικό και κυρίως την παιδεία του καθενός.
Ας χαρούμε λοιπόν τη σημερινή μέρα όπως οφείλουμε να κάνουμε κάθε μέρα που ζούμε, χωρίς προκαταλήψεις και επηρεασμούς.
Τι κι αν έχει λίγη ψυχρούλα,
Όταν μεγάλωσε ο Δίας κι έμαθε από τη μητέρα του τα γεγονότα, ανάγκασε τον πατέρα του δίνοντάς του ένα φάρμακο, να βγάλει από το στομάχι του τ' αδέλφια του που τα είχε καταπιεί.
