Το μάτι των ρεπόρτερ μας είναι παντού! Ορίστε τι ανακαλύψαμε στη δημοτική πλαζ Καρτερού στο Ηράκλειο Κρήτης. Μια ειδική κατασκευή ράμπας με την οποία μπορούν μα κάνουν μπάνιο συνάνθρωποι μας που έχουν κινητικά προβλήματα. Ιδού η ράμπα που οδηγεί στη θάλασσα με το ειδικό κάθισμα.


Το ωραίο είναι ότι η συγκεκριμένη ειδική κατασκευή έχει να επιδείξει ακόμα περισσότερα πρωτοποριακά επιτεύγματα. Παίρνει ας πούμε την κίνηση που χρειάζεται μέσω ηλεκτρικής ενέργειας η oποία προέρχεται από ηλιακούς συλλέκτες, όπως βλέπετε στη φωτογραφία που δημοσιεύουμε.


Κι αυτός είναι ο κύριος που επιβλέπει την εγκατάσταση και το χειρισμό της συγκεκριμένης κατασκευής. Τους αξίζουν πολλά μπράβο για την υπομονή του και για την εγκαρτέρηση του προκειμένου να εξυπηρετηθούν άνθρωποι που αλλιώς, ίσως δεν θα μπορούσαν να μπουν στη θάλασσα. Μπράβο αξίζουν και στον Δήμο.

Τις φωτογραφίες αυτές τις είχα καιρό στο συρτάρι μου. Από τον Μάιο, όταν πήγαμε με τους αδελφούς από την Ουδετερότητα, στη Λίμνη Μουσών, εκδρομή. Τότε μου τις είχε δώσει η Μιχάλης Χατζηαργυρός από το προσωπικό του αρχείο. Θησαυρός, αν σκεφτείς το περιεχόμενο τους και κάτω από ποιες συνθήκες έχουν τραβηχτεί.


Και ξέρετε δα πως είναι αυτά. Λες, αύριο θα τα βάλω... Και έρχεται το αύριο και φέρνει μαζί του την επικαιρότητα και ότι αυτή κουβαλάει μαζί της. Και τις αφήνεις πιο πίσω επειδή η ιστορία που περιέχουν είναι διαχρονική. Και λες ότι όποτε κι αν έρθει η μέρα τους, αυτές θα έχουν να δώσουν πολλά, όπως τώρα…


Να λοιπόν μερικές από αυτές που αποτελούν θησαυρό για τη Θεοκρατία. Η πρώτη είναι στις φυλακές του Μπογιατίου,  εκεί λίγο πριν τη μεταπολίτευση και οι άλλες στα Γιάννενα, όπου ο Μιχάλης Χατζηαργυρός είναι επισκέπτης, οι δύο που ακολουθούν είναι από τα δικαστήρια στον Πειραιά, όταν δικαζότανε για προσηλυτισμό, το 1981.


Νέοι, όλο νιάτα και ζωή, αλλά σταθεροί στην πίστη και στον αγώνα για αιώνια ζωή... Τα χρώματα στις φωτογραφίες είναι χαρακτηριστικά. Μην ξεχνάτε, μόλις άρχισαν να βγαίνουν τα χρωματιστά φιλμ της Kodak και της Agfa και μας φαίνονταν κάτι το εκπληκτικό. Όλοι έχουμε κάτι να θυμόμαστε, αλλά οι φωτογραφίες είναι ο καλύτερος μάρτυρας…


Αλλά αυτές που θα μας μείνουν για πάντα στο μυαλό μας είναι αυτά τα στημένα δικαστήρια... Η λέξη προσήλυτος της κοινής ελληνικής αναφέρεται σε κάποιον που έχει μεταστραφεί. Από αυτήν προέρχεται η λέξη προσηλυτισμός, η οποία βασικά σημαίνει «την προσπάθεια για μεταστροφή ανθρώπων».


Είναι επιβλαβής ο προσηλυτισμός; Θα μπορούσε να είναι. Ο Ιησούς είπε ότι ο προσηλυτισμός που έκαναν οι γραμματείς και οι Φαρισαίοι ήταν επιβλαβής για εκείνους τους οποίους μετέστρεφαν. (Ματθαίος 23:15) Ασφαλώς, η «εξαναγκαστική μεταστροφή» είναι εσφαλμένη. Και χωρίς να έχουν καμιά σχέση μ’ αυτό πολλοί Μάρτυρες του ιεχωβά δικάστηκαν και καταδικάστηκαν.


Η άσκηση πίεσης στους ανθρώπους για να αλλάξουν τη θρησκεία τους είναι κάτι το εσφαλμένο. Οπωσδήποτε, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά δεν ενεργούν με τέτοιον τρόπο. Συνεπώς, δεν προσηλυτίζουν με τη σύγχρονη έννοια του όρου. Απεναντίας, όπως οι Χριστιανοί του πρώτου αιώνα, κηρύττουν τα καλά νέα σε όλους. Όποιοι ανταποκρίνονται με τη θέλησή τους προτρέπονται να αποκτήσουν περισσότερη γνώση μέσω Γραφικής μελέτης.


Τέτοια ενδιαφερόμενα άτομα μαθαίνουν να θέτουν πίστη στον Θεό και στους σκοπούς του, πίστη σταθερά βασισμένη σε ακριβή Γραφική γνώση. Ως αποτέλεσμα, επικαλούνται το όνομα του Θεού, Ιεχωβά, για σωτηρία. (Ρωμαίους 10:13, 14, 17) Το αν θα δεχτούν τα καλά νέα ή όχι είναι ζήτημα προσωπικής επιλογής. Δεν υπάρχει εξαναγκασμός. Αν υπήρχε, η μεταστροφή θα ήταν άνευ ουσίας. Για να είναι η λατρεία αποδεκτή στον Θεό, πρέπει να προέρχεται από την καρδιά. —Δευτερονόμιο 6:4, 5· 10:12.


Με την αδελφή Νάνσυ Γιουέν, η οποία δαπάνησε 20 χρόνια σε φυλακές και στρατόπεδα εργασίας στην Κίνα. Στη διάρκεια της μακράς φυλάκισης της βρισκόταν μακριά από την οικογένειά της και επί πλέον αντιμετώπιζε διαρκή πίεση να απαρνηθεί την πίστη της. Ωστόσο, μπόρεσε να επιζήσει από τη μακρά και σκληρή δοκιμασία βασιζόμενη στον Ιεχωβά για ενίσχυση και πλησιάζοντας την υποστηρίζουσα δύναμη του Λόγου του. Εδώ στο σπίτι του με φίλους καλούς.

Σαββατιάτικα στην Αθήνα με μια ζέστη απίστευτα μεγάλη για την εποχή και που κατά πως λέει η ΕΜΥ θα γίνει ακόμα μεγαλύτερη τις επόμενες μέρες καθώς θα προχωρεί η εβδομάδα αυτή… Είπαμε λοιπόν να πάμε μια βόλτα στη θάλασσα για μια βουτιά. Και μας άρεσε τόσο που τις κάναμε… δύο!


Διαλέξαμε ένα μικρό κολπίσκο, πίσω από την παραλία της Αγκώνας, στους Αγίους Αποστόλους Αττικής. Δεν είναι πολύ μακριά από το σπίτι μας (καμιά ώρα με το αυτοκίνητο…) και τα νερά είναι πεντακάθαρα. Άσε που έχεις την αίσθηση ότι βρίσκεσαι σε νησί… Ναι, είναι πραγματικά υπέροχα.


Πήραμε μαζί και το φαγητό μας και απολαύσαμε σχεδόν μια ολόκληρη μέρα, σαν εκδρομή, από το πρωί (όχι και τα ξημερώματα δηλαδή…) ώς το απόγευμα… Ήταν πολύ όμορφα. Αν και ελεύθερη η παραλία, δεν είχε πάρα πολύ κόσμο. Και φύσαγε κι ένα ελαφρό αεράκι.. Τι ωραία που ήταν…


Βούτηξα δύο φορές. Τα νερά ήταν δροσερά και όπως είπα, πεντακάθαρα… Πραγματικά το χάρηκα. Χρειαζόμαστε μικρές αποδράσεις πού και πού. Αυτό το καλοκαίρι με τις ζέστες του δεν λέει να υπαναχωρήσει. Από καύσωνα σε καύσωνα το πάει. Τον τρίτο για φέτος θα έχουμε σε λίγο…


Δεν χρειάζεται και πολλά πράγματα ο άνθρωπος για να νιώσει καλά… Κι εμείς το ξέρουμε αυτό. Εξάλλου στα απλά υπάρχει η ομορφιά και εκεί μπορείς πραγματικά να απολαύσεις τη ζωή. Μια ματιά, ένα νάζι, ένα χαμόγελα αβίαστο, πρόθυμο, αυθεντικό, αυτά είναι που χρειαζόμαστε. Μπορούμε να τα δώσουμε στους ανθρώπους μας;


Τα νερά στη θάλασσα τζάμι και γαλαζοπράσινα, προκλητικά. Είχαμε και την τύχη να βρούμε τον ίσκιο σε ένα μεγάλο αλμυρίκι για να καθίσουμε και να περάσουμε τη δύσκολη ώρα του μεσημεριού. Αλλά κάποια στιγμή, σηκώθηκε ένα αεράκι που φούσκωσε τη θάλασσα και το μικρό κυματάκι που δυνάμωσε, την έβγαζε έξω.


Είχε πάει πια 4 η ώρα. Είχαμε φάει και τα υπέροχα γεμιστά της Σούλας. Μοναδικά που ήταν ακόμα πιο νόστιμα σ’ αυτό το ειδυλλιακό περιβάλλον με τη φέτα και την παγωμένη μπυρίτσα μας… Είχαμε προετοιμαστεί, γιατί η μικρή καντίνα που υπήρχε εκεί, έχει ξηλωθεί και πρέπει να φέρεις μαζί σου ακόμα και τον καφέ σου.


Φύγαμε, παίρνοντας μαζί μας όμορφες αναμνήσεις από μια εκδρομή – απόδραση που στήθηκε στο πόδι όμορφα, χωρίς πολλές –πολλές προετοιμασίες. Ναι, μας χρειαζόταν λίγη δροσιά. Οι μέρες ετούτες στην Αθήνα είναι, από όποια πλευρά κι αν το δεις, δύσκολες. Ακόμα και ο αέρα που φυσάει είναι καυτός.

Πύρινες γλώσσες υψώνονταν προς τον ουρανό καθώς ολοένα και περισσότερη καύσιμη ύλη στοιβαζόταν στη  μαινόμενη πυρά. Αλλά αυτή δεν ήταν μια συνηθισμένη φωτιά. Οι φλόγες της τροφοδοτούνταν από Άγιες Γραφές, υπό το βλέμμα ιερέων και ανώτερων κληρικών. Αλλά, αγοράζοντας τις Γραφές για να τις καταστρέψει, ο επίσκοπος του Λονδίνου βοηθούσε εν αγνοία του το μεταφραστή, τον Γουίλιαμ Τίντεϊλ, να χρηματοδοτήσει και άλλες εκδόσεις!

Τι ήταν εκείνο που έκανε και τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές να επιδεικνύουν τέτοια αποφασιστικότητα; Σε προηγούμενο τεύχος, (δείτε ΕΔΩ) εξετάσαμε την ιστορία της έκδοσης της Αγίας Γραφής μέχρι και τα τέλη του Μεσαίωνα. Τώρα ερχόμαστε στη χαραυγή μιας νέας εποχής κατά την οποία το άγγελμα και η εξουσία του Λόγου του Θεού επρόκειτο σύντομα να ασκήσουν βαθιά επίδραση στην κοινωνία.

Εμφανίζεται ένας Πρωτοπόρος

Ο Τζον Ουίκλιφ, ένας αξιοσέβαστος λόγιος της Οξφόρδης, κήρυξε και έγραψε με δυναμισμό εναντίον των αντιγραφικών συνηθειών της Καθολικής Εκκλησίας, βασίζοντας το κύρος του στο ‘νόμο του Θεού’, δηλαδή στην Αγία Γραφή. Έστειλε τους μαθητές του, τους Λολάρδους, σε όλη την ύπαιθρο της Αγγλίας για να κηρύξουν το άγγελμα της Αγίας Γραφής στην αγγλική σε όποιον θα άκουγε. Προτού πεθάνει το 1384, ξεκίνησε τη μετάφραση της Αγίας Γραφής από τη λατινική στην αγγλική των ημερών του.

Η εκκλησία βρήκε πολλούς λόγους για να περιφρονεί τον Ουίκλιφ. Κατ’ αρχάς, εκείνος καταδίκαζε τους κληρικούς για τις καταχρήσεις τους και την ανήθικη διαγωγή τους. Επιπλέον, πολλοί από τους θαυμαστές του Ουίκλιφ χρησιμοποίησαν με εσφαλμένο τρόπο τις διδασκαλίες του για να δικαιολογήσουν τις ένοπλες ανταρσίες τους. Ο κλήρος επέρριψε την ευθύνη στον Ουίκλιφ, ακόμη και μετά το θάνατό του, αν και ο ίδιος ποτέ δεν υποστήριξε βίαιες εξεγέρσεις.

Σε μια επιστολή προς τον Πάπα Ιωάννη ΚΓ΄ το 1412, ο Αρχιεπίσκοπος Άρουντελ αναφέρθηκε σε «εκείνο το άθλιο και ενοχλητικό υποκείμενο, τον Τζον Ουίκλιφ, του οποίου η μνήμη είναι καταραμένη, εκείνον το γιο του αρχαίου φιδιού, τον ίδιο τον προάγγελο και παιδί του αντίχριστου». Κορυφώνοντας την κατάκρισή του, ο Άρουντελ γράφει: «Για να ολοκληρώσει τη μοχθηρία του, επινόησε ως μέσο μια νέα μετάφραση των γραφών στη μητρική γλώσσα». Πράγματι, αυτό που εξόργιζε τους εκκλησιαστικούς ηγέτες πάνω από όλα ήταν ότι ο Ουίκλιφ ήθελε να δώσει στους ανθρώπους την Αγία Γραφή στη γλώσσα τους.

Παρ’ όλα αυτά, μερικά εξέχοντα άτομα είχαν πρόσβαση στις Γραφές σε καθομιλούμενες γλώσσες. Ένα από αυτά τα άτομα ήταν η Άννα της Βοημίας, η οποία παντρεύτηκε τον Βασιλιά Ριχάρδο Β΄ της Αγγλίας το 1382. Αυτή είχε στην κατοχή της αγγλικές μεταφράσεις των Ευαγγελίων τις οποίες είχε κάνει ο Ουίκλιφ, και τις μελετούσε συνεχώς. Όταν έγινε βασίλισσα, η ευνοϊκή της στάση βοήθησε στην προώθηση της υπόθεσης της Αγίας Γραφής —και όχι μόνο στην Αγγλία. Η Άννα ενθάρρυνε σπουδαστές από το Πανεπιστήμιο της Πράγας στη Βοημία να έρθουν στην Οξφόρδη. Εκεί μελέτησαν με ενθουσιασμό τα έργα του Ουίκλιφ και πήραν μερικά από αυτά μαζί τους όταν γύρισαν στην Πράγα. Η δημοτικότητα που είχαν οι διδασκαλίες του Ουίκλιφ στο Πανεπιστήμιο της Πράγας χρησίμευσε αργότερα ως υπόβαθρο στον Γιαν Χους, ο οποίος σπούδασε και τελικά δίδαξε εκεί. Ο Χους εξέδωσε μια ευανάγνωστη μετάφραση στην τσεχική, η οποία βασίστηκε στην παλιά σλαβονική μετάφραση. Οι προσπάθειές του προήγαγαν την κοινή χρήση της Αγίας Γραφής στη Βοημία και στις γειτονικές χώρες.

Η Εκκλησία Αντεπιτίθεται

Οι κληρικοί ήταν επίσης εξαγριωμένοι με τον Ουίκλιφ και τον Χους για το ότι δίδασκαν πως το «απλό κείμενο», οι αυθεντικές θεόπνευστες Γραφές χωρίς καμιά προσθήκη, είχαν μεγαλύτερη εξουσία από τις «ερμηνευτικές σημειώσεις», τις βαρύγδουπες παραδοσιακές επεξηγήσεις στα περιθώρια των Αγίων Γραφών που ήταν εγκεκριμένες από την εκκλησία. Εκείνο που ήθελαν αυτοί οι κήρυκες να καταστήσουν διαθέσιμο στο συνηθισμένο άνθρωπο ήταν το ανόθευτο άγγελμα του Λόγου του Θεού.

Παίρνοντας ψεύτικες υποσχέσεις για την ασφάλειά του, ο Χους εξαπατήθηκε και παρουσιάστηκε το 1414 ενώπιον της Καθολικής Συνόδου της Κωνσταντίας, στη Γερμανία, προκειμένου να υπερασπιστεί τις απόψεις του. Η σύνοδος αποτελούνταν από 2.933 ιερείς, επισκόπους και καρδινάλιους. Ο Χους συμφώνησε να αποκηρύξει τις διδασκαλίες του αν αυτές μπορούσαν να αποδειχτούν εσφαλμένες μέσω των Γραφών. Για τη σύνοδο, δεν ήταν αυτό το φλέγον ζήτημα. Το γεγονός ότι είχε αμφισβητήσει την εξουσία τους ήταν για εκείνους επαρκής λόγος ώστε να τον κάψουν στον πάσσαλο το 1415, καθώς προσευχόταν μεγαλόφωνα.

Επίσης, η ίδια σύνοδος έκανε μια τελική χειρονομία καταδίκης και προσβολής προς τον Τζον Ουίκλιφ διατάζοντας να ξεθαφτούν τα οστά του στην Αγγλία και να καούν. Αυτή η διαταγή ήταν τόσο αποκρουστική ώστε δεν εκτελέστηκε παρά μόνο το 1428, ύστερα από απαίτηση του πάπα. Όπως πάντα, όμως, τέτοιου είδους άγρια εναντίωση δεν εξασθένισε το ζήλο των άλλων ανθρώπων που αγαπούσαν την αλήθεια. Απεναντίας, ενίσχυσε την αποφασιστικότητά τους να δημοσιοποιούν το Λόγο του Θεού.

Η Επίδραση της Τυπογραφίας

Το 1450, μόλις 35 χρόνια μετά το θάνατο του Χους, ο Ιωάννης Γουτεμβέργιος άρχισε να χρησιμοποιεί εκτύπωση με κινητά στοιχεία στη Γερμανία. Το πρώτο μεγάλο έργο του ήταν μια έκδοση της λατινικής Βουλγάτας, η οποία ολοκληρώθηκε γύρω στο 1455. Μέχρι το 1495, ολόκληρη η Αγία Γραφή ή μέρος της είχε κιόλας τυπωθεί στη γερμανική, στην ιταλική, στη γαλλική, στην τσεχική, στην ολλανδική, στην εβραϊκή, στην καταλανική, στην ελληνική, στην ισπανική, στη σλαβονική, στην πορτογαλική και στη σερβική —με αυτή τη σειρά.

Ο Ολλανδός λόγιος Ντεζιντέριους Έρασμος παρήγαγε την πρώτη πλήρη τυπωμένη έκδοση του ελληνικού κειμένου το 1516. Ο Έρασμος ήθελε «να μεταφραστούν [οι Γραφές] σε όλες τις γλώσσες όλων των ανθρώπων». Αυτός, όμως, δίστασε να διακινδυνεύσει τη μεγάλη του δημοτικότητα μεταφράζοντας τη Γραφή ο ίδιος. Ωστόσο, ακολούθησαν άλλοι που θα ήταν πιο θαρραλέοι. Ανάμεσα σε αυτά τα άτομα, ξεχώρισε ο Γουίλιαμ Τίντεϊλ.

Ο Γουίλιαμ Τίντεϊλ και η Αγγλική Αγία Γραφή

Ο Τίντεϊλ εκπαιδεύτηκε στην Οξφόρδη και γύρω στο 1521 πήγε στο σπίτι του Σερ Τζον Γουόλς ως παιδαγωγός των παιδιών του. Στη διάρκεια των γευμάτων στο πλούσιο τραπέζι του Γουόλς, ο νεαρός Τίντεϊλ πολλές φορές λογομαχούσε με τους τοπικούς κληρικούς. Ο Τίντεϊλ αμφισβητούσε με τεκμηριωμένο τρόπο τις απόψεις τους ανοίγοντας τη Γραφή και δείχνοντάς τους εδάφια. Με τον καιρό, ο κ. και η κ. Γουόλς πείστηκαν για τα όσα έλεγε ο Τίντεϊλ, με αποτέλεσμα να προσκαλούν τους κληρικούς όλο και πιο αραιά και να τους δέχονται με λιγότερο ενθουσιασμό. Όπως ήταν φυσικό, αυτό εξόργισε ακόμη περισσότερο τους κληρικούς εναντίον του Τίντεϊλ και των πεποιθήσεών του.

Κάποτε, στη διάρκεια μιας λογομαχίας, ένας από τους θρησκευτικούς αντιπάλους του Τίντεϊλ ισχυρίστηκε: «Καλύτερα να μείνουμε χωρίς τους νόμους του Θεού παρά χωρίς τους νόμους του Πάπα». Φανταστείτε τη σταθερή βεβαιότητα του Τίντεϊλ καθώς απάντησε: «Αψηφώ τον Πάπα και όλους τους νόμους του. Αν ο Θεός φυλάξει τη ζωή μου, πριν περάσουν πολλά χρόνια θα κάνω ένα αγόρι που σέρνει το αλέτρι να γνωρίζει περισσότερα για τις Γραφές από όσα εσύ». Η απόφαση του Τίντεϊλ είχε οριστικοποιηθεί. Ο ίδιος έγραψε αργότερα: «Είχα αντιληφθεί εκ πείρας ότι ήταν αδύνατο να σταθεροποιηθούν οι λαϊκοί σε οποιαδήποτε αλήθεια, εκτός αν παρουσίαζε κανείς τη Γραφή μπροστά στα μάτια τους με ευκολονόητο τρόπο στη μητρική τους γλώσσα, ώστε να είναι σε θέση να διακρίνουν την ουσία, τη διάταξη και το νόημα του κειμένου».

Εκείνον τον καιρό, δεν είχε τυπωθεί ακόμη καμία Αγία Γραφή στην αγγλική. Έτσι, το 1523 ο Τίντεϊλ πήγε στο Λονδίνο ζητώντας την υποστήριξη του Επισκόπου Τένσταλ για μια μεταφραστική προσπάθεια. Όταν το αίτημά του απορρίφθηκε, ο Τίντεϊλ έφυγε από την Αγγλία προσπαθώντας να επιτύχει το σκοπό του· δεν επρόκειτο να ξαναγυρίσει ποτέ. Στην Κολωνία της Γερμανίας, έγινε εισβολή στο πρώτο του τυπογραφείο, και ο Τίντεϊλ μόλις και μετά βίας διέφυγε σώζοντας μερικές από τις πολύτιμες σελίδες που δεν είχαν δεθεί ακόμη. Ωστόσο, στη Βορμς της Γερμανίας παράχθηκαν τουλάχιστον 3.000 αντίτυπα της αγγλικής «Καινής Διαθήκης» του. Αυτά στάλθηκαν στην Αγγλία και άρχισαν να διανέμονται στις αρχές του 1526. Μερικά από αυτά τα αντίτυπα ήταν οι Γραφές που αγόρασε και έκαψε ο Επίσκοπος Τένσταλ, βοηθώντας εν αγνοία του τον Τίντεϊλ να συνεχίσει το έργο του!

Η Έρευνα Οδηγεί σε πιο Ξεκάθαρη Κατανόηση

Ο Τίντεϊλ προφανώς απολάμβανε το έργο του. Όπως το θέτει «Η Ιστορία της Αγίας Γραφής, του Κέμπριτζ» (The Cambridge History of the Bible): «Η Γραφή τον έκανε ευτυχισμένο, και ο γοργός και εύθυμος ρυθμός του προδίδει την ευτυχία του». Ο στόχος του Τίντεϊλ ήταν να αφήσει τις Γραφές να μιλήσουν στο συνηθισμένο άνθρωπο με γλώσσα όσο το δυνατόν πιο ακριβή και απλή. Με τις μελέτες του ανακάλυπτε το νόημα Βιβλικών λέξεων που είχε αποσιωπηθεί επί αιώνες στις δοξασίες της εκκλησίας. Καθώς δεν τον φόβιζε ούτε η απειλή του θανάτου ούτε οι κακοήθειες τις οποίες έγραφε ο ισχυρός εχθρός του, ο Σερ Τόμας Μορ, ο Τίντεϊλ ενσωμάτωσε τα ευρήματά του στη μετάφρασή του.

Εργαζόμενος με βάση την πρωτότυπη ελληνική γλώσσα του κειμένου του Έρασμου και όχι με βάση τη λατινική, ο Τίντεϊλ έμεινε πιστός στη λέξη αγάπη που εμφανίζεται στο Κείμενο αντί για τη λέξη «φιλανθρωπία». Ακόμη, χρησιμοποίησε το ουσιαστικό «εκκλησία» με τρόπο που δεν έστρεφε την προσοχή στα εκκλησιαστικά κτίρια· επίσης, χρησιμοποίησε το ρήμα «μετανοώ» αντί του «αποδίδω επιτίμιο», και τη λέξη «πρεσβύτεροι» αντί για τη λέξη «ιερείς». (1 Κορινθίους 13:1-3· Κολοσσαείς 4:15, 16· Λουκάς 13:3, 5· 1 Τιμόθεο 5:17· Τίντεϊλ [Tyndale]) Αυτές οι προσαρμογές ήταν καταστροφικές για την εξουσία της εκκλησίας και για τις παραδοσιακές θρησκευτικές συνήθειες, όπως ήταν η εξομολόγηση σε ιερείς.

Ο Τίντεϊλ προσκολλήθηκε παρόμοια στη λέξη «ανάσταση», απορρίπτοντας το καθαρτήριο και τη συνειδητότητα μετά θάνατον ως αντιγραφικά. Αναφορικά με τους νεκρούς, έγραψε στον Μορ: «Τοποθετώντας τους στον ουρανό, στην κόλαση και στο καθαρτήριο, αναιρείτε τα επιχειρήματα με τα οποία ο Χριστός και ο Παύλος αποδεικνύουν την ανάσταση». Σχετικά με αυτό, ο Τίντεϊλ αναφέρθηκε στα εδάφια Ματθαίος 22:30-32 και 1 Κορινθίους 15:12-19. Έφτασε ορθά στο σημείο να πιστεύει ότι οι νεκροί παραμένουν σε κατάσταση έλλειψης συνειδητότητας μέχρις ότου λάβει χώρα μια μελλοντική ανάσταση. (Ψαλμός 146:4· Εκκλησιαστής 9:5· Ιωάννης 11:11, 24, 25) Αυτό σήμαινε ότι ολόκληρη η διευθέτηση που αφορούσε την προσευχή προς τη Μαρία και τους «αγίους» ήταν άσκοπη εφόσον αυτοί, στην κατάσταση έλλειψης συνειδητότητας στην οποία βρίσκονταν, δεν μπορούσαν ούτε να ακούσουν ούτε να παρέμβουν.

Ο Τίντεϊλ Μεταφράζει τις Εβραϊκές Γραφές

Το 1530, ο Τίντεϊλ παρήγαγε μια έκδοση της Πεντατεύχου, των πρώτων πέντε βιβλίων των Εβραϊκών Γραφών. Έτσι έγινε ο πρώτος που μετέφρασε την Αγία Γραφή από την εβραϊκή κατευθείαν στην αγγλική. Ο Τίντεϊλ ήταν επίσης ο πρώτος Άγγλος μεταφραστής που χρησιμοποίησε το όνομα Ιεχωβά. Ο λόγιος Ντέιβιντ Ντάνιελ, από το Λονδίνο, γράφει: «Είναι βέβαιο ότι θα εντυπωσίασε πολύ τους αναγνώστες του Τίντεϊλ το γεγονός ότι το όνομα του Θεού αποκαλυπτόταν εκ νέου».

Προσπαθώντας να είναι σαφής, ο Τίντεϊλ χρησιμοποιούσε διάφορες αγγλικές λέξεις για να μεταφράσει μία και μόνο εβραϊκή λέξη. Ωστόσο, ακολούθησε πιστά τη δομή της εβραϊκής. Το αποτέλεσμα διαφυλάσσει τη λιτή δύναμη της εβραϊκής. Ο ίδιος είπε: «Τα χαρακτηριστικά της εβραϊκής γλώσσας ταιριάζουν χίλιες φορές περισσότερο με την αγγλική παρά με τη λατινική. Ο τρόπος ομιλίας είναι και στις δύο ο ίδιος· έτσι, σε πάρα πολλά σημεία, δεν χρειάζεται παρά να γίνει μια κατά λέξη μετάφραση στην αγγλική».

Αυτή η βασικά κατά γράμμα προσέγγιση διάνθισε τη μετάφραση του Τίντεϊλ με εβραϊκές εκφράσεις. Μερικές από αυτές πρέπει να φαίνονταν αρκετά περίεργες όταν τις πρωτοδιάβαζαν. Εντούτοις, οι άνθρωποι εξοικειώθηκαν τελικά τόσο πολύ με την Αγία Γραφή ώστε πολλές από αυτές τις εκφράσεις αποτελούν τώρα μέρος της αγγλικής γλώσσας. Μερικά παραδείγματα είναι οι εκφράσεις «άνθρωπος κατά την καρδιά του» (όπως στο εδάφιο 1 Σαμουήλ 13:14) και «αποδιοπομπαίος τράγος». Επιπλέον, οι αναγνώστες της αγγλικής Αγίας Γραφής εξοικειώθηκαν έτσι με την εβραϊκή σκέψη, πράγμα που τους πρόσφερε μεγαλύτερη ενόραση στις θεόπνευστες Γραφές.

Η Αγία Γραφή και ο Τίντεϊλ υπό Απαγόρευση

Η δυνατότητα να διαβάζει κάποιος το Λόγο του Θεού στη γλώσσα του ήταν κάτι το συναρπαστικό. Ο λαός της Αγγλίας ανταποκρίθηκε αγοράζοντας όλα τα αντίτυπα που μπόρεσαν να μπουν λαθραία στη χώρα, καμουφλαρισμένα σαν δέματα με υφάσματα ή άλλα είδη. Στο μεταξύ, οι κληρικοί σκέφτονταν τη βέβαιη απώλεια της θέσης τους αν η Αγία Γραφή θεωρούνταν τελικά η ύψιστη αυθεντία. Επομένως, η κατάσταση γινόταν ολοένα και περισσότερο ζήτημα ζωής και θανάτου για το μεταφραστή και τους υποστηρικτές του.

Καθώς η Εκκλησία και το Κράτος συνέχιζαν να τον κυνηγούν, ο Τίντεϊλ εξακολούθησε να εργάζεται κρυμμένος στην Αμβέρσα του Βελγίου. Πάντως, αφιέρωνε δυο μέρες την εβδομάδα σε αυτό που ο ίδιος αποκαλούσε χόμπι του —το να προσφέρει υπηρεσίες σε άλλους Άγγλους πρόσφυγες, στους φτωχούς και στους ασθενείς. Ξόδεψε το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων του με αυτόν τον τρόπο. Προτού μπορέσει να μεταφράσει το δεύτερο μισό των Εβραϊκών Γραφών, ο Τίντεϊλ προδόθηκε αντί χρημάτων από έναν Άγγλο ο οποίος προσποιήθηκε ότι ήταν φίλος του. Εκτελέστηκε στο Βιλβόρντ του Βελγίου το 1536 και τα τελευταία ένθερμα λόγια του ήταν: «Κύριε, άνοιξε τα μάτια του Βασιλιά της Αγγλίας».

Το 1538, ο Βασιλιάς Ερρίκος Η΄, για δικούς του λόγους, διέταξε να τοποθετηθούν Άγιες Γραφές σε κάθε εκκλησία στην Αγγλία. Αν και δεν έλαβε την τιμή ο Τίντεϊλ, η μετάφραση που επιλέχθηκε ήταν ουσιαστικά η δική του. Με αυτόν τον τρόπο, το έργο του Τίντεϊλ έγινε τόσο γνωστό και αγαπήθηκε τόσο πολύ, ώστε «καθόρισε το θεμελιώδη χαρακτήρα των περισσότερων από τις μεταγενέστερες μεταφράσεις» στην αγγλική. (Η Ιστορία της Αγίας Γραφής, του Κέμπριτζ) Μέχρι και το 90 τοις εκατό της μετάφρασης του Τίντεϊλ μεταφέρθηκε αυτούσια στη Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου του 1611.

Η ελεύθερη πρόσβαση στην Αγία Γραφή σήμανε μεγάλη αλλαγή για την Αγγλία. Οι συζητήσεις σχετικά με τις Άγιες Γραφές που είχαν τοποθετηθεί στις εκκλησίες έγιναν τόσο ζωηρές ώστε μερικές φορές διέκοπταν τις εκκλησιαστικές τελετές! «Οι ηλικιωμένοι μάθαιναν να διαβάζουν ώστε να μπορούν να ανατρέχουν απευθείας στο Λόγο του Θεού, και τα παιδιά κάθονταν με τους μεγαλυτέρους τους για να ακούν». (Συνοπτική Ιστορία της Αγγλικής Αγίας Γραφής [A Concise History of the English Bible]) Αυτή η περίοδος είδε επίσης μια συγκλονιστική αύξηση στη διανομή της Αγίας Γραφής σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και γλώσσες. Αλλά το κίνημα που αφορούσε την Αγία Γραφή στην Αγγλία επρόκειτο να ασκήσει παγκόσμια επίδραση. Πώς συνέβη αυτό; Και πώς έχουν επηρεάσει οι περαιτέρω ανακαλύψεις και η έρευνα τις Γραφές που χρησιμοποιούμε σήμερα; Θα ολοκληρώσουμε την αφήγησή μας με το επόμενο άρθρο αυτής της σειράς.

• Αναδημοσίευση από τη ΣΚΟΠΙΑ 15 Σεπτεμβρίου 1997

Ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ ήταν η εφημερίδα που δημοσίευσε με έμφαση την κατάθεση τροπολογίας στη Βουλή. Και η αλήθεια είναι πως όταν το είδαμε το σχολιάσαμε, «άλλη μια θεατρική κίνηση» του ΚΚΕ. Πού θα βρει τη απαραίτητη πλειοψηφία να το «περάσει»;


Αλλά η ζωή διάψευσε και εμάς και εκείνους. Και εμείς μεν το δεχθήκαμε με ανακούφιση, αφού είναι κάτι καλό για τους εργαζόμενους, εκείνοι όμως δείτε πώς πρόβαλλαν το θέμα, την επόμενη μέρα στο πρωτοσέλιδο τους. «Πανηγυρισμό» δεν μπορείς να πεις…


Στην ΑΥΓΗ όμως έδωσαν τη δυνατότητα να παινέψουν στη στάση των δύο υπουργούν της κυβέρνησης τους, να υιοθετήσουν την τροπολογία, έστω και μόνο ως προς το πρώτο μέρος τους. Το «θάψιμο» του ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ έγινε γιορτή γι’ αυτούς! Αυτή είναι η πολιτική…

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ 05/08/2017

Έκπληξη στη Βουλή την περασμένη εβδομάδα. Αποδεκτή κατά το πρώτο μέρος της έκαναν οι Νίκος Παππάς και Έφη Αχτσιόγλου, την τροπολογία του ΚΚΕ με θέμα: «Μη καταβολή των αποδοχών των εργαζομένων και βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας». Και σωστά έπραξαν κατά την εκτίμηση μας.

Όπως ανέφεραν οι δύο υπουργοί, το πρώτο μέρος της τροπολογίας, που κατατέθηκε σε νομοσχέδιο του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, προβλέπει ότι η αξιόλογη καθυστέρηση καταβολής των δεδουλευμένων αποδοχών του εργαζομένου από τον εργοδότη, ανεξαρτήτως της αιτίας της καθυστέρησης, θεωρείται μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας.

«Με την εν λόγω ρύθμιση προφυλάσσονται τα δικαιώματα των εργαζομένων απέναντι στην παραβατική πρακτική της μη καταβολής δεδουλευμένων αποδοχών», σημειώνεται. Κi αυτό είναι μια θετική εξέλιξη, αν λάβει κανείς υπόψη του πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ.

Ας δούμε τι περιελάμβανε η τροπολογία του ΚΚΕ: "Στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης «Ηλεκτρονικό σύστημα διάθεσης τηλεοπτικού διαφημιστικού χρόνου, Τροποποίηση του ν. 3548/2007, σύσταση μητρώου περιφερειακού και τοπικού τύπου, Ειδική σήμανση γραμμωτού κώδικα στις έντυπες εκδόσεις, Δημιουργία θεσμικού πλαισίου για την ενίσχυση της παραγωγής οπτικοακουστικών έργων στην Ελλάδα και άλλες διατάξεις.»

1. Στο άρθρο 7 του Ν. 2112/1920, όπως αυτό ισχύει μετά την προσθήκη του δεύτερου εδαφίου αυτού, δυνάμει του άρθρου 5 του Ν.4558/1930, προστίθεται τρίτο εδάφιο που έχει ως εξής:

«Επίσης θεωρείται μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας η αξιόλογη καθυστέρηση καταβολής των δεδουλευμένων αποδοχών του εργαζομένου από τον εργοδότη, ανεξαρτήτως της αιτίας της καθυστέρησης».

2. Η παρ. 1 του άρθρου μόνου του Α.Ν. 690/1945, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 8 παρ. 1 του Ν. 2336/1995, αντικαθίσταται ως εξής:

"1. Κάθε εργοδότης ή διευθυντής ή επιτετραμμένος ή με οποιονδήποτε τίτλο εκπρόσωπος οποιοσδήποτε επιχείρησης, εκμετάλλευσης ή εργασίας, καθώς και τα μέλη του Δ.Σ. ή ο βασικός/κύριος μέτοχος ανώνυμης εταιρείας, ο οποίος δεν καταβάλλει εμπρόθεσμα στους απασχολουμένους σε αυτόν τις οφειλόμενες συνεπεία της σύμβασης ή της σχέσης εργασίας π;aσης φύσεως αποδοχές, που καθορίζονται είτε από τη σύμβαση εργασίας είτε από τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας είτε από αποφάσεις διαιτησίας είτε από το νόμο ή έθιμο είτε σύμφωνα με το άρθρο 10 του ν. 3198/1955, συνεπεία της θέσεως των εργαζομένων σε κατάσταση διαθεσιμότητας, τιμωρείται κατόπιν μηνύσεως των ενδιαφερομένων ή των οργάνων του Υπουργείου Εργασίας ή των οργάνων της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης που είναι εντεταλμένα για την εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας ή της οικείας Αστυνομικής Αρχής ή της οικείας επαγγελματικής οργάνωσης των εργαζομένων, με φυλάκιση μέχρι έξι (6) μήνες και χρηματική ποινή, της οποίας το ποσό δεν μπορεί να ορίζεται κάτω του 25% ούτε πάνω του 50% του καθυστερούμενου χρηματικού ποσού, για την εξεύρεση του οποίου οι τυχόν σε είδος οφειλόμενες αποδοχές πρέπει να αποτιμώνται, με τη σχετική απόφαση, σε χρήμα. Η εκδίκαση των παραπάνω υποθέσεων γίνεται με τη διαδικασία του αυτοφώρου, όπως προβλέπεται από τα άρθρα 417 επ. του Κ.Ποιν.Δ.". Αυτή η προσθήκη δεν πέρασε, αλλά είναι σημαντικό ότι υιοθετήθηκε η πρώτη από την κυβέρνηση.

Εμείς τη θεωρούμε καλή εξέλιξη… Και ως τέτοια την προβάλουμε στη στήλη μας…

Οι εργαζόμενοι στους καιρούς των μνημονίων, βρίσκονται απροστάτευτοι στο στόχαστρο εργοδοτών και ενίοτε δικαστών... Μια τέτοια προσθήκη θα τους επιτρέψει να αισθανθούν μια σχετική ασφάλεια. Και βέβαια είναι ακόμα πολλά αυτά που πρέπει να γίνουν, αλλά έστω κι έτσι, ας κρατήσουμε το θετικό στοιχείο της υπόθεσης.

• Το κείμενο αυτό θα δημοσιευτεί το Σάββατο 05/08/2017 στην εβδομαδιαία κρητική εφημερίδα ΡΕΘΕΜΝΟΣ και στη στήλη μου «Επισημάνσεις»

Θα μπορούσες να τους πεις και πίνακες ζωγραφικής. Όλοι αυτή η ομορφιά φιλοτεχνημένη από τον Δημιουργό του σύμπαντος και τον βοηθό του… Δεν έχει υπογραφή, αλλά όλοι ξέρουμε σε ποιον ανήκει η δόξα και η τιμή. Οι φωτογραφίες είναι από τη περιοχή Καστράκι στην ορεινή Κορινθία, ένα μικρό αγροτικό χωριό…


Και να ‘μαστε από τους τελευταίους εναπομείναντες στην φλεγόμενη Αθήνα… Και να συναντάς τέτοιες υπέροχες εικόνες στον τοίχο του φίλου και αδελφού σου που φαίνεται να έχει καλλιτεχνικές ανησυχίες, δεν υπάρχει πιο ωραίο… Φεύγεις, ταξιδεύεις ήδη… Εκεί κοντά, στις Αλυκές θα είμαστε το ερχόμενο Σαββατοκύριακο.


Σ’ ένα ταξίδι που το έχουμε όλοι ανάγκη και που δεν ξέρουμε τελικά αν το ότι δεν το έχουμε κάνει ακόμη είναι δική μας ευθύνη ή κάποιου άλλου που ίσως να μη διακρίνεται με την πρώτη ματιά, αλλά η παρουσία του είναι διάχυτη παντού… Το διαισθανόμαστε. Όλο αυτό το θαύμα δεν είναι παρά απλή, ταπεινή σκόνη, πάνω στην οποία αντανακλά ο δυων ήλιος και ζωγραφίζει αυτόν τον υπέροχο πίνακα..


Αφήνω τη ματιά μου να φύγει μαζί με την  φαντασία μου πέρα από το κόκκινο του ηλιοβασιλέματος και το σταχτί σύννεφο του ουρανού…. Πόσο αγαπώ την ομορφιά της δημιουργίας σου, Κύριε μου και Βασιλιά μου!


Τα χρώματα αλλάζουν… Το κόκκινο διαδέχεται το μπλε. Ο ουρανός παραμένει το ίδιο όμορφος. Μοναδικός. Λαχταρούμε τις μέρες των δικών μας διακοπών, τότε που θα έχουμε το χρόνο και θα μπορούμε να απολαύσουμε ζωντανά όλη αυτή την ομορφιά.


Μέχρι τότε, ας απολαύσουμε τις σημερινές φωτογραφίες… Έχει κι αυτό τη χάρη του. Να είσαι κλεισμένος στο γραφείο σου ή να τρέχεις να διεκπεραιώσεις τις δουλειές στην πυρακτωμένη Αθήνα, τέτοιες εικόνες σου δίνουν δύναμη, πώς να το κάνουμε…


Δεν είναι καθόλου λίγο, πιστέψτε με… Άσε, δηλαδή που μπορείς να κλείσεις τα μάτια και να ταξιδέψεις μαζί τους… Και είναι αυτές όμορφες, θετικές σκέψεις που σε οδηγούν ψηλά στην ανθρώπινη κλίμακα… Ο καθένας νομίζω μπορεί να το καταλάβει αυτό.


Αυτή η ομορφιά είναι πραγματικά εξαιρετική… Απορώ που μερικοί πιστεύουν πως είναι αποτέλεσμα τυχαίο και συμπτωματικό… Σχεδιασμένο, μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια, είναι. Ο Δημιουργός, δεν ήθελε απλά να ζουν οι άνθρωποι, αλλά να απολαμβάνουν τη ζωή!