Μ' αυτές τις εικόνες ολοκληρώνω την παρουσίαση των εκδηλώσεων προς τιμή του Θραψανιώτη Αγγειοπλάστη. Στο χωριό Θραψανό, Ιούλιο μήνα, κάπου εκεί κοντά στο πανηγύρι της Αγιάς Μαρίνας... Τελευταία βραδιά. Τα τραπέζια γεμίζουν σιγά -σιγά. Παίζει ο βιρτουόζος οργανοπαίκτης, Γιώργος Παπαδάκης...

Μια άλλη πλευρά της αυλής του δημοτικού σχολείου Θραψανού όπου γίνονται οι εκδηλώσεις αυτές ανελλιπώς, τα τελευταία 26 χρόνια. Ξεκίνησαν, θύμισε προχθές ο Γιώργος Μαυραντωνάκης εκ μέρους του Πολιτιστικού Συλλόγου, το 1986 από την Κοινότητα Θραψανού τότε, με πρόεδρο τον Μανόλη Λαδωμένο και στη συνέχεια πέρασε στην αρμοδιότητα του Πολιτιστικού Συλλόγου...

Οι άνθρωποι, ντόπιοι και ξένοι, είχαν τη δυνατότητα να δουν τα περίπτερα της έκθεσης, αλλά και τους ιδιους τους αγγειοπλάστες ζωντανά, την ώρα της δημιουργίας με τον πηλό και στη συνέχεια να απολαύσουν κρητικό γλέντι με την απαραίτητη συνοδεία του Θραψανιώτικου ψητού κι ενός καλού κρασιού...

Τα παιδιά του Πολιτιστικού Συλλόγου Θραψανού έχουν πιάσει το πόστα και περιμένουν τους πελάτες να σερβιριστούν με σέλφ σέρβις διαδικασία... Το ταμείο κόβει αποδείξεις κι αμέσως μετά παίρνουν ότι πλήρωσαν για να περάσει η βραδιά τους... Καθένας είναι υπεύθυνος για ένα τομέα. Και το πράγμα δουλεύει σαν ρολόι...

Εδώ το συνεργείο που φτιάχνει τις φρουτοσαλάτες. Καρπούζι και πεπόνι, οι βασιλιάδες της εποχής... Πολλοί τις προτιμούσαν από το κρέας που έπεφτε βαρύ τέτοιες νυχτερινές ώρες. Για κάποιους λόγους, που αδυνατώ να κατανοήσω, το γλέντι άρχιζε μετά τις 12 το βράδυ. Ώς τότε κάτι "γρατζουνιές" στη λύρα υπενθύμιζαν ότι το γλέντι έχει δρόμο μπροστά του...

Ύστερα τα όργανα έπαιρναν φωτιά... Την τελευταία μέρα τους χορούς τους άνοιξε το χορευτικό συγκρότημα του "Λαογραφικού Ομίλου Λάζαρος και Μανόλης Χνάρης”". Ο δεύτερος είναι γαμπρός του χωριού μας. Και προσφέρει ανιδιοτελώς το συγκρότημα του, που βέβαια είναι υπέροχο, τόσο για την κρητική ενδυμασία τους, όσο και για τις απίθανες χορευτικές φιγούρες τους...

Παρούσα και η κρητική τηλεόραση, να καλύψει την εκδήλωση. Ο σκηνοθέτης του ΚΡΗΤΗ Τ.V. έφτασε με την κάμερα του και τράβηξε τους χορευτές από το συγκρότημα του “Χνάρη”. Οι Θραψανιώτες και οι φίλοι τους, που ήταν παρόντες, απολάμβαναν ένα φανταστικό θέαμα. Η βραδιά άνοιξε όμορφα... Και το γλέντι συνεχίστηκε ώς τις πρωινές ώρες της Τρίτης.

Αφορμή ήταν η έκθεση στο πλάι της τριήμερης γιορτής για τον Θραψανιώτη Αγγειοπλάστη, να γνωρίσω λίγο τα μελίσσια... Ο Θοδωρής Δρακούλης, μελισσοκόμος στο επάγγελμα ασχολήθηκε μαζί μου κι έδωσε απαντήσεις σε όλες τις ερωτήσεις μου. Οι οποίες δεν ήταν και λίγες. Εδώ το περίπτερό τους.

Μια κυψέλη ειδικά φτιαγμένη με γυαλί στη μια της πλευρά, έτσι που να βλέπεις τις μέλισσες πως ειναι μέσα σ΄ αυτήν μου κίνησε το ενδιαφέρον. Κι όχι μόνο το δικό μου. Πολλοί επισκέπτες στάθηκαν σ' αυτή την κυψέλη...

Φωτογραφίες – πορτραίτα στον τοίχο του περιπτέρου, έδειχναν πώς γινόταν τα παραδοσιακά μελίσσια... Τότε που ως κυψέλες χρησιμοποιούσαν πήλινες ειδικές κατασκευές. Μοναδικής ομορφιάς εικόνες...

Πήλινο φυσητήρι... Το χρησιμοποιούσαν οι μελισσοκόμοι για να πλησιάσουν τις κυψέλες και να μαζέψουν το μέλι, χωρίς να υπάρχει πρόβλημα από τις μέλισσες. Ζαλίζονταν και δεν ήταν επικίνδυνες... Δίπλα τους διαφημιστικά φυλλάδια για τη μέλισσα και τα προϊόντα της. Τα ξεκοκάλισα κι ομολογώ ότι έλαβα ενδιαφέρουσα πληροφόρηση...

Μέλι και καρύδια, ότι πιο όμορφο έχω δοκιμάσει... Πάντα μου άρεσε έτσι. Το χάρηκα. Και πιο πολύ απ' όλα χάρηκα την κουβέντα που είχα με τον Θοδωρή: “Δίνεις την ψυχή σου στα μελίσσια” μου λέει...

Ένα ταψί με μέλι κηρήθρας για να δοκιμάσουν οι επισκέπτες. Με κουταλάκια μιας χρήσεως. Πρώτη φορά έτρωγα... Μάσησα την κηρήθρα σαν τσίχλα, “πήρα” το μέλι και πέταξα το κερί. Για όλα έχουν προβλέψει οι άνθρωποι...

Για όποιον ενδιαφέρεται να πάρει τυποποιημένο σε γυάλινο βάζο του ενός κιλού μπορεί να επικοινωνήσει με τον Θοδωρή Δρακούλη, μελισσοκόμο στο 28910 41708 κιν. 6977680280. Το μέλι είναι Θραψανιώτικο...

Στο περιθώριο της έκθεσης μαστόροι – πιθαράδες δείχνουν στα παιδιά πως μπορούν, αν θέλουν, να τα καταφέρουν να φτιάξουν τα δικά τους πήλινα αντικείμενα στον τροχό. Τα βοήθησαν για να έχει επιτυχία η προσπάθειά τους. Και τα καταφέρνουν...

Λίγο πιο δίπλα οι μαστόροι του πηλού, οι πιθαράδες, δουλεύουν τα δικά τους μεγάλα αντικείμενα. Υπομονετικά... Οι επισκέπτες της έκθεσης παρακολουθούν όλη τη διαδικασία με το στόμα ανοιχτό... Πως παίρνει σχήμα ο πηλός... Είναι μια σπουδαία τέχνη...

Επειδή για τις ανάγκες της έκθεσης δουλεύουν νύχτα, υπήρχε ανάγκη να στεγνώσει ο πηλός για να πάνε στο επόμενο χέρι... Και τα τελευταία χρόνια το μυαλό του Θραψανιώτη έχει εφεύρει πατέντες αποτελεσματικές γι' αυτή τη δουλειά...

Άλλα δυο μικρά παιδιά επιχειρούν μόνα τους στον τροχό... Και δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο... Πιστέψτε με. Ο πατέρας μου ήταν από τους καλύτερους πιθαράδες. Πήγα σε πολλές βεντέμες μαζί του. Ε, λοιπόν δεν τα κατάφερα ποτέ μου να κάνω ένα καψάκι με τα χέρια μου στον τροχό...

Αργά το βράδυ της Δευτέρας... Ο μάστορας έχει τελειώσει τα αγγεία που ξεκίνησε να φτιάχνει το απόγευμα και βάζει τις τελευταίες πινελιές που θα το ομορφύνουν. Ήρεμα, χωρίς να βιάζεται... Σαν πραγματικός καλλιτέχνης...

Αρκετοί ήταν αυτοί που επισκέφτηκαν την έκθεση στη Γιορτή του Θραψανιώτη Αγγειοπλάστη που οργάνωσε φέτος, για 26 συνεχή χρονιά, ο Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού... Το στιγμιότυπο είναι παρμένο την τρίτη και τελευταία μέρα της Γιορτής. Θα μπορούσαν να είναι περισσότεροι μαστόροι στα περίπτερα...

Στο χωριό των πιθαράδων, Θραψανό... Γλάστρες με ειδική τεχνοτροπία φτιαγμένες. Λες και έχουν υποστεί εικαστική παρέμβαση. Πανέμορφες για να στολίσεις τη βεράντα σου. Χειροποίητες, όχι από καλούπι...

Ο Μάνθος Κωστάκης πίσω από τους πάγκους με το “Θραψανιώτικο ψητό”. Τα πρώτα ταψιά, ζεστά – ζεστά ήρθαν από τους φούρνους του χωριού...

Δείτε το πήλινο ταψί τι όμορφο που είναι με τα κρέατα ψημένα στο ζουμί τους. Έσπαγε η μύτη από τις μυρωδιές... Άλλο να σας το λέω κι άλλο να το αισθάνεστε...

Ακόμα μια φωτογραφία από το στέκι των παιδιών με το “Θραψανιώτικο ψητό”. Και σήμερα εκεί θα είναι. Αν περάσετε από 'κεί κάντε μια στάση... Θα με θυμηθείτε...

Το είδα χθες και το παρατηρώ χρόνια τώρα ως φαινόμενο. Νέοι κυρίως άνθρωποι, αλλά και κάποιας ηλικίας ξεκινούν τέτοιες μέρες πεζή να πάνε στο πανηγύρι της Αγιάς Μαρίνας στη Βόνη. Παρέες – παρέες είναι. Με εφόδια ένα παγούρι νερό για το δρόμο. Κάνουν τα αστεία τους, έχουν όρεξη και το 'χουν τάμα που πρέπει να εκπληρώσουν.

Δεν θα σχολιάσω το θέμα. Η πίστη είναι ένα περίεργο πράγμα που δε χωράει αμφισβήτηση. Ο καθένας, άλλωστε, έχει αυτό το δικαίωμα...

Τους βλέπω στο δρόμο... Πρέπει να έχουν ξεκινήσει νωρίς τ' απόγευμα... Δεν ξέρω, αλλά μάλλον θα μείνουν εκεί. Δεν είναι δυνατόν να κάνουν τον ίδιο δρόμο πίσω με τα πόδια και αυθημερόν...

Κι αυτό συμβαίνει από πολύ μακρινές περιοχές. Ακόμα και από το Ηράκλειο... Η Χαρούλα η Βερίγου μου είπε κάποτε πως συχνά, θυμάται παιδί να κατεβαίνουν με τα πόδια από το Οροπέδιο Λασιθίου. Και έχει να το λέει.... Ξεχνιούνται τέτοια πράγματα; Δεν ξεχνιούνται...

Στη Βόνη βεβαίως γίνεται το αδιαχώρητο... Ένας απέραντος τσαντιρομαχαλάς στήνεται για ένα τριήμερο. Λίγοι είναι εκείνοι που ενώ γνωρίζουν το μικρό της ζωής μιας τέτοιας κατασκευής προσπαθούν να κάνουν το καλύτερο που μπορούν από μεριάς εμφάνισης... Τέτοιο είναι και το κιόσκι των παιδιών που για πρώτη φορά φέτος έβαλαν “Θραψανιώτικο ψητό” να πωλούν, ελπίζοντας πως θα το φέρουν σε επαφή με τους χιλιάδες επισκέπτες – προσκυνητές της Αγίας Μαρίνας.

Φυσικά ο δρόμος που ενώνει τη Βόνη με το ναό είναι μια απέραντη λαϊκή στο χειρότερό της. Κάθε καρυδιάς καρύδι θα βρεις πίσω από τους πάγκους που πωλούν παιχνίδια, ρούχα, ενθύμια του τόπου. Κινέζοι οι περισσότεροι, αναρωτιέμαι πώς το μαθαίνουν από ποιους και πιάνουν τις θέσεις με τα φτηνά, μιας χρήσεως παιχνίδια τους...

Ο Δήμος Μίνωα μισθώνει το χώρο που καταλαμβάνουν, χωρίς να παρέχει ουδεμία διευκόλυνση. Έκανα ένα σχόλιο στο Fecebook σε εγγραφή του δημάρχου κ. Καλογεράκη επισημαίνοντας την ανάγκη ηλεκτροδότησης των ανθρώπων αυτών που ασχολούνται με το εμπόριο. Να σταματήσει το απαράδεκτο φαινόμενο με τις γεννήτριες που και αντιαισθητικό είναι και θορυβώδες. Δεν μπήκε στον κόπο να μου απαντήσει ο ίδιος. Προσφέρθηκε ένας... κολαούζος, ελπίζω εν αγνοία του, γράφοντας ειρωνικά: “Σιγά μην του δώσουμε και στέγαστρα... Υπάρχουν άλλες προτεραιότητες. Ξέρει ο δήμαρχος...” Ωραία απάντηση...

Δεν αμφιβάλω ότι μπορεί να ξέρει ο δήμαρχος... Απλά, το 1984 που του πήρα συνέντευξη για τον έντυπο ΘΡΑΨΑΝΙΩΤΗ, ως τον πιο νέο, ηλικιακά, κοινοτάρχη Αρκαλοχωρίου, ήταν τελείως αλλιώτικος. Ενεργητικός, δραστήριος, χάρηκα όταν άκουσα ότι εξελέγη στον διευρημένο καλλικρατικό δήμο Μίνωα... Και ήλπιζα ότι κάτι θα είχε μείνει από 'κείνον τον Ζαχαρία, ότι θα συζητάει, αντί να αποφεύγει τα ζητήματα που του θέτουν οι δημότες του...