Μία από τις αρχαιότερες τέχνες, η αγγειοπλαστική, εξακολουθεί να "βασιλεύει" στο χωριό Θραψανό του νομού Ηρακλείου Κρήτης. Οι περισσότεροι κάτοικοι του οικισμού, πιστοί σε μια παράδοση που έχει τις ρίζες της στην εποχή των Μινωιτών, τιθασεύουν με τα χέρια τους τον πηλό, δημιουργώντας μικρά "θαύματα". Τα πιθάρια τους είναι ξακουστά σε όλο τον κόσμο και παραγγελίες για την απόκτηση τους έχουν γίνει από την Αμερική, ακόμη και από το Ισραήλ.

Στο Θραψανό λειτουργούν, σήμερα, περίπου 15 εργαστήρια, με πρωτοστάτες 50 τεχνίτες της παλιάς "φουρνιάς", που παραμένουν πιστοί στην τέχνη, μεταλαμπαδεύοντας την τεχνική τους στους νέους. Τα μεγάλα πιθάρια είναι το σήμα κατατεθέν του χωριού και αρκετές αυλές σπιτιών είναι γεμάτες μ' αυτά, καθώς τα πήλινα χρειάζονται τον καυτό ήλιο για να στεγνώνουν.

Οι βασικές αρχές της κατασκευής των πήλινων αντικειμένων είναι περίπου οι ίδιες. Αυτό, όμως, που κάνει τη διαφορά είναι η φαντασία και το μεράκι των μαστόρων του Θραψανού. Οι κατασκευαστές επιλέγουν αρχικά το χώμα, καθώς δεν αγοράζουν τυποποιημένο πηλό. Ανακατεύουν δύο-τρία είδη χώματος, το κοσκινίζουν, ρίχνουν το νερό και αφού φτιάχνεται ο πηλός, στη συνέχεια όλα γίνονται με τον παραδοσιακό τρόπο: με ποδοκίνητο ή χειροκίνητο τροχό.

Τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται είναι ελάχιστα. Συνήθως, κάποια ξύλινη γλυφίδα, το σφουγγάρι και στο τέλος το χτένι ή κάποιο ξυλάκι, που κάνει διακοσμητικά σχέδια. Τα μεγαλύτερα αγγεία χτίζονται κομμάτι-κομμάτι και απαιτούνται τουλάχιστον δύο άτομα για την κατασκευή τους.

Οι πρώτοι μάστορες πιάνουν δουλειά τα ξημερώματα και συνεχίζουν για αρκετές ώρες, με διάθεση και έμπνευση, την κατασκευή των πήλινων δημιουργιών τους. Εκτός από τα ξακουστά πιθάρια του Θραψανού, στα εργαστήρια του χωριού κατασκευάζονται περίπου 130 είδη αγγειοπλαστικής, συνήθως πιστά αντίγραφα (κατά 90%) των αντικειμένων που έχουν βρεθεί σε αρχαιολογικούς χώρους.

Μέσω του αγγειοπλαστικού συνεταιρισμού «Μίνως» τα πήλινα αντικείμενα μπορούν να βρεθούν σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Ενδιαφερόμενοι από την Αμερική, την Αγγλία, τη Γερμανία, τη Δανία και το Ισραήλ έχουν κάνει παραγγελίες, κατά το παρελθόν, για να αποκτήσουν πιθάρια, γλάστρες ή κάποιο από τα διακοσμητικά, με τη "σφραγίδα" που αποδεικνύει ότι όλα είναι φτιαγμένα στο χέρι.

"Δεχόμαστε παραγγελίες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Τελευταία, όμως, έχουμε μία μείωση στις εσωτερικές παραγγελίες λόγω και της οικονομικής κρίσης. Η δουλειά μας είναι παραδοσιακή και δύσκολη. Συνεχίζουμε την παράδοση όπως οι Μινωίτες", δήλωσε στο ΑΠΕ - ΜΠΕ ο πρόεδρος του συνεταιρισμού, Μανώλης Πεχινάκης.

• Ένα θέμα από το ΑΠΕ