Μια μαθήτρια από το Ηράκλειο δοκιμάζει την τύχη της στην αγγειοπλαστική στο πλαίσιο της αλληλοδιδασκαλίας που πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του Πανεπιστημίου των Ορέων στο χωριό Θραψανό.

Μαθητές από το Θραψανό και το Ηράκλειο παρακολουθούν με προσοχή «πώς μαλάσσεται ο πηλός» και πώς τα κομμάτια του (οι «στομωσές») δίνουν μορφή στο αγγείο.

Το είδα χθες στα ΝΕΑ, μια ολόκληρη σελίδα, την 46 και πρέπει να ομολογήσω ότι μου άρεσε αν και το κομμάτι δεν έχει υπογραφή. Το μεταφέρω εδώ για να το διαβάσουν και όσοι έχουν σχέση με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο με το Θραψανό και δεν μπόρεσαν να το δουν:

Για το Πανεπιστήμιο των Ορέων, «συμβιωματική παιδεία» σημαίνει και αλληλοδιδασκαλία. Ή αλλιώς, μαθητές του χωριού διδάσκουν και διδάσκονται από μαθητές της πόλης

Τον διάδρομο του Γυμνασίου Θραψανού, ενός χωριού περίπου 1.400 ψυχών, με μεγάλη παράδοση στην αγγειοπλαστική που ανάγεται πριν από τα χρόνια του Μίνωα, διακοσμούν πίνακες με σκηνές οργώματος. Μπροστά τους, κάποιοι μαθητές της Γ' Γυμνασίου κρατάνε ντοσιέ κατάστηθα, κάποιοι χαζεύουν το κινητό τους. Αλλοι μένουν εδώ κοντά, άλλοι έχουν έρθει από το Πειραματικό Γυμνάσιο Ηρακλείου για τη σημερινή αλληλοδιδασκαλία. Ποιος διδάσκει τι, και σε ποιον; Καθένας, αυτό που έμαθε καλύτερα. Οι ντόπιοι μαθητές καλωσορίζουν τα παιδιά της πόλης με μια μαντινάδα και έπειτα τα ακούνε με μάτια στητά -εντάξει, και μερικά βαριεστημένα - να διαβάζουν ποιήματα που επέλεξαν τα ίδια. Του Καβάφη, του Εμπειρίκου, του Σαραντάρη, του Κόλεριτζ. Μια μαθήτρια έχει μελοποιήσει στίχους του Αντώνη Κούτη και όλοι ακούν την κιθάρα της με μισάνοιχτο στόμα. Ακόμα και ο Απόστολος Κλινάκης, διευθυντής Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης του νησιού, ο Παναγιώτης Μιχαηλίδης, καθηγητής Παιδαγωγικών του Πανεπιστημίου Κρήτης και οι καθηγητές των δύο σχολείων.

ΟΙ ΡΟΛΟΙ ΑΛΛΑΖΟΥΝ

Σε λίγο οι ρόλοι αλλάζουν και τα παιδιά της πόλης παρακολουθούν ένα βίντεο με την ιστορία της αγγειοπλαστικής του Θραψανού. Ακούν για το μεράκι και τη φαντασία των μαστόρων, τα εργαλεία και τις τεχνικές, την ποιότητα των έργων τους, που στη δεκαετία του '50 έφτασε με παραγγελίες μέχρι την Αμερική ή το Ισραήλ. Ομως ο στόχος είναι να δουν την τέχνη στην πράξη. Επειτα από ένα διάλειμμα κάτω από τα πεύκα του σχολικού προαυλίου, μαθητές του χωριού και της πόλης αφήνουν πίσω τους αμπέλια, ελαιώνες και θερμοκήπια και επισκέπτονται ένα από τα εργαστήρια, τα καμίνια του χωριού. «Θα δείξουμε στα κοπέλια που δεν κατέχουν πώς μαλάσσεται ο πηλός», λέει ο αγγειοπλάστης Μιχάλης Χουλάκης και τα παιδιά, άλλα με τραχιά πρόσωπα, άλλα με πιο γλυκά, ανασκουμπώνονται για να βλέπουν καλύτερα. Βλέπουν το ζυμωτήριο, που αναμειγνύει νερό και χώμα κρητικό, τους ποδοκίνητους τροχούς που έχουν στείλει αμέτρητους τεχνίτες για εγχείρηση μηνίσκου, τις «στομωσές», τα κομμάτια πηλού που δίνουν μορφή στο αγγείο, το ξυλοκάμινο με θερμοκρασία 1.000 βαθμούς, που φτύνει φωτιές μέχρι πέντε μέτρα. Η δεκαπεντάχρονη Ιωάννα από το Ηράκλειο δοκιμάζει την τύχη της στον πηλό και ύστερα από μερικές ωθήσεις στον τροχό, τα πάει καλά για πρώτη φορά. Σειρά παίρνει ο συνομήλικός της Ζαχάρης, γιος αγγειοπλάστη και τα καταφέρνει πολύ καλύτερα.

ΚΑΝΑΜΕ ΦΙΛΟΥΣ

«Δεν ξέραμε ότι τα παιδιά από το Ηράκλειο αγαπούν τόσο τη λογοτεχνία. Ηταν ωραία, όμως. Κάναμε και φίλους», θα πει στο τέλος η μικρή Πελαγία από το Θραψανό. «Η αγγειοπλαστική μπορεί να μη μας χρησιμεύσει ποτέ. Είναι ωραίο όμως να ξέρεις πράγματα», θα πει ο Στέφανος από το Ηράκλειο. Οι δάσκαλοι των δύο σχολείων θα μιλήσουν για την έλλειψη ερεθισμάτων στο χωριό και ελεύθερου χρόνου στην πόλη, ενώ ο Παναγιώτης Μιχαηλίδης, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου, θα αναφερθεί στις κοινωνίες «που παρά την πρόοδο επιβιώνουν με τα ιδιαίτερά τους χαρακτηριστικά» και στον «καλό δάσκαλο που μαθαίνει από τα πάντα». Η Ιωάννα του Ηρακλείου θα παραδεχθεί ότι της λείπει η φύση, ο Ζαχάρης όμως θα μείνει πιστός στις αρχές του. «Δεν μου αρέσει η πόλη. Καλύτερα στο χωριό», θα πει ο γιος του αγγειοπλάστη που είναι και άριστος μαθητής. «Εδώ στο Θραψανό πράμα δυσκολία δεν έχω».

Σε λίγο, στις 11 π.μ. πάμε στο πάρκο μας, το αρχαιολογικό πάρκο της Ακαδημία του Πλάτωνα όπου θα παρακολουθήσουμε μια άλλου είδους ξενάγηση στην ιστορία από τον Μιχάλη και τη Τζένη...