Ο ορισμός είναι από το λεξικό: Εφτάζυμος -η -ο [eftázimos] & επτάζυμος -η -ο [eptázimos]: για ψωμί που δε γίνεται με τη συνηθισμένη ζύμη, αλλά με πολτό από ρεβίθια και που χρησιμοποιείται κυρίως για παξιμάδια. || (ως ουσ.) το εφτάζυμο, εφτάζυμο ψωμί. || (ως ουσ.) τα εφτάζυμα, εφτάζυμα παξιμάδια.


Η Ανατολική Κρήτη φημίζεται για το φτάζυμο ή εφτάζυμο ψωμί και παξιμάδι! Στην Έμπαρο, στη Βιάννο, στην Πεδιάδα, στο Μεραμπέλλο, στην Ιεράπετρα, στο οροπέδιο του Λασιθίου, φτιάχνουν αξεπέραστα φτάζυμα. Εμείς θα επικεντρωθούμε στα εφτάζυμα ψωμιά που φτιάχνει η γιαγιά του Γιάννη, από την Κασταμονίτσα.


Η λέξη εφτάζυμο αν και παραπέμπει σε «επτά φορές ζυμωμένο ψωμί» είναι παραφθορά όπως μας λένε οι φιλόλογοι της λέξης «αυτόζυμο». Αυτόζυμο λοιπόν, φτάζυμο και τελικά εφτάζυμο! Ψωμί που καλύπτεται από μυστήρια και δοξασίες, που ζυμώνεται μυστικά, κρυφά απ’ όλους, ακόμη κι από τους άντρες του σπιτιού!


Και οι φωτογραφίες και οι πληροφορίες, πέρα από αυτές που βρήκαμε στο διαδίκτυο σε εμπεριστατωμένη έρευνα που κάναμε, τις πήραμε από τον τοίχο του φίλου μας Γιάννη Μανουσάκη, από το Καστέλλι που τα εμπορεύεται. Μπορούμε να σας βεβαιώσουμε ότι είναι καταπληκτικά, καθώς τα έχουμε γευτεί.


Ό ίδιος έχει δημοσιεύσει αυτές τις μοναδικές φωτογραφίες ,από την προετοιμασία της γιαγιά του. Πρόκειται για ένα πλούσιο ψωμί, που συνηθίζεται σε γιορτές και σε κοινωνικές εκδηλώσεις. Μπίζιλο (ευαίσθητο) στην παρασκευή του, αλλά πολύ νόστιμο και μυρωδάτο.


Δεν θέλει πολύ κόπο, αλλά θέλει τρόπο -όπως λέει και η γνωστή διαφήμιση- και θέλει να είσαι εκεί στα φουσκώματά του, ακόμη κι αν δεν ασχολείσαι όλη την ώρα μαζί του. Πολλά λαογραφικά για το εφτάζυμο λέει το "Δυοσμαράκι" στο υπέροχο blog του. Εξίσου νόστιμα είναι και τα φτάζυμα παξιμάδια.


Η χρυσοχέρα γιαγιά του Γιάννη από την Κασταμονίτσα πλάθει τα Εφτάζυμα. Και ο Γιάννης τα προωθεί στην αγορά. Ευτυχώς που υπάρχουν ακόμα εστίες αντίστασης στον ισοπέδωση. Κι ευτυχώς που κάποιοι επιμένουν στην παράδοση, συνεχίζοντας να φτιάχνουν καλό ποιοτικά, ψωμί...