Σε μέρη δυπρόσιτα βγαίνει η ρίγανη. Άγρια. μόνη της, χωρίς ανθρώπινη βοήθεια...

Ρίγανη, μαζεμένη με πολύ υπομονή, άγρια, νοστιμίζει τα φαγητά και τη ζωή μας...

Άλλο και τούτο πάλι! Σύμφωνα με αστυνομική (;) διάταξη, οι κάτοικοι των Δωδεκανήσων μπορούν να μαζεύουν αρωματικά-ιαματικά φυτά, μόνον για ιδική τους χρήση. Για εμπορικούς λόγους, επιτρέπεται μόνον έπειτα από έγγραφη άδεια της διευθύνσεως Δασών Δωδεκανήσου.

Η ίδια διάταξη προβλέπει ότι οι κάτοικοι των νησιών αυτών επιτρέπεται να μαζεύουν μέχρι 2 κιλά μανιτάρια, ενώ για την μεταφορά φυλλοχώματος από τα δάση, απαιτείται πρώτα άδεια.

Ειδικότερα, στην απόφαση του Δασαρχείου αναφέρονται τα εξής:

«Ι. Απαγορεύουμε

α) Την εκρίζωση, κοπή, συλλογή και μεταφορά παντός είδους αρωματικού, φαρμακευτικού, βαφικού, αρτυματικού, μελισσοκομικού, ανθοκομικού και διακοσμητικού φυτού, δενδρυλλίου, θάμνου, φρυγάνου ή πόας, από δημόσια ή ιδιωτικά δάση και δασικές εκτάσεις, καθώς και από δημόσιες χορτολιβαδικές-βραχώδεις εκτάσεις, χωρίς την προηγούμενη άδεια της Διεύθυνσης Δασών Δωδεκανήσου. Εξαιρούνται της απαγόρευσης τα είδη που αναφέρονται στην παρακάτω παρ. ΙΙ της παρούσας, με τους όρους αυτής.

β) Την εκρίζωση, την συλλογή ανθέων, βολβών ή την αποκοπή βλαστών, συνολικά και χωρίς εξαίρεση φυτών της οικογένειας των Oρχεοειδών (Orchidaceae), της οικογένειας των Κρινοειδών (Liliaceae) και της οικογενείας των Παιωνιιδών (Paeoniaceae).

ΙΙ. Επιτρέπουμε

α) αποκλειστικά και μόνο για κάλυψη των ατομικών αναγκών, την συλλογή μετά την εποχή της ανθοφορίας, με κοπή του στελέχους (απαγορευμένης αυστηρά της εκρίζωσης) ειδών των φυτών τα οποία δεν προστατεύονται από διεθνείς Συμβάσεις ή την Εθνική Νομοθεσία, όπως, Ρίγανη (Origanum sp.), Φασκόμηλο ή Αλιφασκιά (Salvia.sp.), Θρούμπι (Satureja sp.), Θυμάρι (Thymus sp.), Μέντα (Mentha sp.), Ασφάκα ή Παπουλιά (Phlomis sp.). Καθώς και των ειδών Κάππαρη (Capparis sp.) και Κρίταμο (Crithmum sp.) κατά το κατάλληλο ανά είδος στάδιο συλλογής. Η επιτρεπόμενη ποσότητα συλλογής των παραπάνω ειδών ανέρχεται μέχρι του ποσού του μισού κιλού κατ’ άτομο την ημέρα.

β) για εμπορική χρήση και μόνο μετά από έγγραφη άδεια της Διεύθυνσης Δασών Δωδεκανήσου, την συλλογή και μεταφορά των παραπάνω ειδών σε μεγαλύτερες ποσότητες, η οποία θα εκδίδεται κατόπιν αιτήσεως από τον ενδιαφερόμενο και στην οποία θα καθορίζονται επακριβώς η ποσότητα, η περιοχή και το χρονικό διάστημα συλλογής ανά είδος.

Σημειώνεται ότι δεν ικανοποιούνται αιτήματα όταν οι περιοχές συλλογής εμπίπτουν σε ειδικό καθεστώς προστασίας βάσει συγκεκριμένων διατάξεων (περιοχές απόλυτης προστασίας, Natura, κ.α.) οι οποίες απαγορεύουν τη συλλογή όλων ή κάποιων ειδών της αυτοφυούς χλωρίδας ή όπου υπάρχει κίνδυνος υποβάθμισης της βιοποικιλότητας και της λειτουργίας του οικοσυστήματος.

ΙΙΙ. Επιτρέπουμε καθ ́ όλο το έτος, τη συλλογή μανιταριών (μυκήτων), μέχρι του ποσού των 2 κιλών κατ ́ άτομο και ανά ημέρα και μόνο με κοπή του υπέργειου τμήματος του μανιταριού.

Απαγορεύεται η συλλογή με εκρίζωση καθώς και η συλλογή ποσού μεγαλύτερου των 2 κιλών χωρίς προηγούμενη άδεια της Δ/νσης Δασών Δωδεκανήσου.

Τονίζεται ότι η εδωδιμότητα και η επιλογή των συλλεγόμενων μανιταριών γίνεται με απόλυτη και αποκλειστική ευθύνη του συλλέκτη.

ΙV. Επιτρέπουμε την απόληψη και μεταφορά φυτοχώματος (φυλλόχωμα), από δημόσια και ιδιωτικά δάση και δασικές εν γένει εκτάσεις, μόνο μετά από έγκριση της Δ/νσης Δασών Δωδεκανήσου.

ΙV. Επιτρέπουμε καθ ́ όλο το έτος τη συλλογή άγριων εδώδιμων καρπών ή καρπών για φαρμακευτική χρήση, απαγορευμένης της κλάδευσης των θάμνων και δένδρων, μέχρι του ποσού των 2 κιλών κατ’ άτομο και ημέρα.

Απαγορεύεται η συλλογή ποσοτήτων πέραν των παραπάνω χωρίς την άδεια της Δ/νσης Δασών Δωδεκανήσου.

Γενικοί όροι:

Η παρούσα ΔΑΔ ρυθμίζει τις δευτερεύουσες καρπώσεις σε δάση που:

α. δεν υπάρχουν εγκεκριμένες διαχειριστικές μελέτες ή πίνακες υλοτομίας,

β. υπάρχουν εγκεκριμένες διαχειριστικές μελέτες ή πίνακες υλοτομίας χωρίς πρόβλεψη δευτερευουσών καρπώσεων,

γ. αιτείται η συλλογή ειδών της αυτοφυούς χλωρίδας που δεν περιλαμβάνονται στις δευτερεύουσες καρπώσεις της διαχειριστικής μελέτης ή του πίνακος υλοτομίας, δεν είναι δυνατόν να ικανοποιηθούν αιτήματα για συλλογή ειδών τα οποία:

α. περιλαμβάνονται στον πίνακα Α του Π.δ.67/1980 (ΦΕΚ Α ́ 23) και είναι απόλυτης προστασίας

β. δεν περιλαμβάνονται στον πίνακα διατίμησης δασικών προϊόντων του τρέχοντος έτους και συνεπώς δεν υπάρχει καθορισμένο μίσθωμα

1. Δεν ικανοποιούνται αιτήματα όταν οι περιοχές συλλογής εμπίπτουν σε ειδικό καθεστώς προστασίας βάσει συγκεκριμένων διατάξεων (περιοχές απόλυτης προστασίας, Natura κ.α.) οι οποίες απαγορεύουν τη συλλογή όλων ή κάποιων ειδών της αυτοφυούς χλωρίδας ή όπου υπάρχει κίνδυνος υποβάθμισης της βιοποικιλότητας και προστασίας του οικοσυστήματος.

2. Η παρούσα ΔΑΔ ισχύει για τις εκτάσεις της περιοχής αρμοδιότητας της δ/νσης δασών Δωδεκανήσου για τα είδη και τις περιοχές συλλογής που δεν εμπίπτουν στους περιορισμούς που τίθενται στην παρ. 2 και 3 των γενικών όρων.

3. Η χρονική διάρκεια ισχύος των εγκρίσεων της Υπηρεσίας μας θα καθορίζεται κατά περίπτωση.

Σημειώνεται ότι όπου στην παρούσα αναφέρεται η έκφραση «άδεια της Δ/νσης Δασών Δωδεκανήσου», αυτή εκδίδεται μετά από αίτηση του ενδιαφερόμενου και όπου απαιτείται καταβάλλεται το αντίστοιχο μίσθωμα του ισχύοντος πίνακα διατίμησης δασικών προϊόντων. Στις περιπτώσεις που απαιτείται άδεια, προτεραιότητα έχουν οι μόνιμοι κάτοικοι της περιοχής συλλογής και του νομού Δωδεκανήσου.

Τα δασικά προϊόντα της παρούσας, των οποίων η συλλογή επιτρέπεται χωρίς την προηγούμενη άδεια της δασικής αρχής, προορίζονται μόνο για τη κάλυψη ατομικών αναγκών, απαγορευμένης της χρήσης τους για εμπορικούς σκοπούς.

Οι παραβάτες της παρούσας και εκείνοι κατ’ εντολή των οποίων ενεργούν, διώκονται και τιμωρούνται σύμφωνα με τις διατάξεις της δασικής Νομοθεσίας, άρθρο 268 §3 και άρθρο 287 §22 του Ν.δ. 86/1969 όπως ισχύουν καθώς και με το άρθρο 28 του Ν.1650/86 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με το Ν. 4042/12. Τα δε παρανόμως συλλεγμένα προϊόντα κατάσχονται σύμφωνα με το άρθρο 271 του Ν.δ.86/1969 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με το Ν. 4138/2013.

Η ισχύς της παρούσας αρχίζει από τη δημοσίευσή της και ισχύει μέχρι της ανακλήσεώς ή τροποποιήσεώς της και καταργεί κάθε προηγούμενη που ρυθμίζει τα ίδια θέματα, η δε τήρησή της ανατίθεται στα όργανα της δ/νσης δασών Δωδεκανήσου, της Ελληνικής Αστυνομίας, της δημοτικής Αστυνομίας και σε κάθε φιλόνομο πολίτη.

Η Δ/ντρια Δασών Δωδ/σου
Μπαλατσούκα Αικατερίνη
δασολόγος MSc».

Μετά την παρούσα, που εξεδόθη και μάλιστα στο νησαίο σύμπλεγμα που ο Ιπποκράτης συνέλεγε βότανα για να φτιάξει φάρμακα [1] για να ασκήσει την ιατρική του – τυχαίο; - η Κερκόπορτα ανοίγει... Δεκάδες παρόμοιες διατάξεις θα εισρεύσουν και θα εκδοθούν στην χώρα, με το προφανές πρόσχημα της προστασίας της φύσεως, των δασών, της οικολογίας, κλπ.

Αλλά οι δασάρχες και τα δασαρχεία που δεν έκαμαν τίποτε για την προστασία και καταγραφή των δασών μας...

Που δεν φρόντισαν να γίνουν οργανωμένα και σηματοδοτημένα μονοπάτια στα δάση, να τα χαίρεται ο ελληνικός λαός, περιουσία του οποίου είναι, και έτσι να τα σεβαστεί και να τα εκτιμήσει...

Που δεν φρόντισαν να κάνουν ομιλίες, διαλέξεις, εκδρομές και ξεναγήσεις σε σχολεία και παιδιά, για να καταλάβουν οι μικροί Έλληνες, η ελπίδα των δασών μας, την σημασία του δάσους και της προστασίας του...

Που οι ίδιοι αποχαρακτήρισαν περιοχές με υπουργικές αποφάσεις ή χειρότερα κατόπιν υπουργικών ή βουλευτικών «τηλεφωνημάτων»...

...Τώρα έρχονται να αποστερήσουν από πένητες νησιώτες, ένα βασικό μέσον προσπορισμού και επιβίωσης, που είναι η απλή συλλογή ρίγανης και κάππαρης σε σακκουλάκια, για να κυνηγήσουν ένα μεροκάματαο πείνας, αν την πωλήσουν το καλοκαίρι σε κάποιους διερχόμενους τουρίστες...

Θα ήθελα να ξέρω πώς θα καταφέρουν να πείσουν την ριγανοπώλησσα της Ψερίμου να μην το κάνει αυτό; Με τι καρδιά θα της πουν «τώρα πήγαινε και πέθανε»; [2] Πώς θα σταματήσουν τους πτωχούς μεροκαματιάρηδες που αναρριχώνται πάνω στην Στρογγυλή να γεμίσουν το καΐκι περίφημη αλιφασκιά; [3] Κι αν δεν το κάνουν αυτοί οι μεροκαματιάρηδες, το κράτος είναι άξιο να το κάνει; Όχι! Τότε πώς το κράτος αποστερεί από παραδοσιακά ιαματικά μέσα τους κατοίκους του - τους οποίους έχει ήδη αποστερήσει από την απρόσκοπτη πρόσβαση στην υγεία, στην φαρμακευτική αγωγή, την οποία ο φτωχός δεν μπορεί πια να πάρει, και στον ιατρό του; Και ποιον ιατρό; Αυτόν που δεν έχουν τα (μικρά) Δωδεκανήσια;

Όλα αυτά είναι προς προβληματισμό... Και δεν εξετάζονται στην στυγνή αστυνομική απόφαση μιας δασολόγου, που δεν έχει ιδέα τι θα πει λαογραφία, ήθη κι έθιμα ενός τόπου... Που δεν ξέρει πως το εθιμικό δίκαιο υπερτερεί του νομικού... Που δεν ξέρει, εν τέλει, πως η αποστέρηση ενός λαού από την παραδοσιακή του θεραπευτική αγωγή, τα βότανα, και γενικά την αποκοπή του από την παράδοσή του, τα βασικά μέσα επιβιώσής τους, αποτελούν στοιχεία γενοκτονίας του, βάσει διεθνών συνθηκών, που έχει υπογράψει και η χώρα μας και έχουν αυξημένη νομική ισχύ...

Προσοχή, γιατί εάν ανοίξει αυτή η κερκόπορτα, μιας φαινομενικά απλής, αφελούς και εν τέλει «προστατευτικής» αστυνομικής διατάξεως ενός δασαρχείου, έρχονται ορδές οι υπόλοιπες...

Τα αρωματικά βότανα φύονται και υπάρχουν στην ελληνική φύση εδώ και εκατομμύρια χρόνια! Και για να εξακολουθούν να υπάρχουν, να φύονται και να προσφέρουν τις ιαματικές τους δυνατότητες στους κατοίκους αυτών των περιοχών, σημαίνει πως ο λαός γνωρίζει καλύτερα από τον κάθε σπουδαγμένο την χρήση και χρησιμότητά τους, την προστασία και την σημασία τους... Αφήστε λοιπόν τον βοτανοσυλλέκτη λαό μας ελεύθερο να κάνει αυτό που χρόνια γνωρίζει και κοιτάξτε να σώσετε τα δάση από τους καταπατητές με τις επαύλεις, γιατί η Ιστορία καταγράφει τα πάντα και τιμωρεί από μόνη της... Χωρίς καν ψηφισθεί κανένας νόμος...

Και σε κάθε περίπτωση, αυτά είναι επιστημονικά θέματα που λύνονται σε επιστημονικούς διαλόγους και όχι με αστυνομικές-τρομοκρατικές διατάξεις... Πρώτα θα ενημερώσει κανείς τον λαό, θα του εξηγήσει γιατί είναι κακό αυτό που κάνει, και εάν συνεχίσει να το κάνει, τότε εκδίδει αστυνομικές διατάξεις... Αυτό λέει η δημοκρατία... Όλα τα άλλα (τα «απαγορεύουμε», τα «επιτρέπουμε», κλπ.) είναι πρακτικές που μόνο δημοκρατικές δεν είναι...

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Για περισσότερα βλ. σχ. άρθρο μου «Τα 147 βότανα του Ιπποκράτη για τις γυναικείες παθήσεις», στην εφημ. «Ελευθερία» Λονδίνου, στις 27.09.2007.[2] Για περισσότερα βλ. σχ. άρθρο μου «Ψέριμος: Μια ριγανοπώλισσα και μια μαθήτρια», στο περ. «Ελληνικό Πανόραμα», τ. Μαΐου 2005.[3] Για περισσότερα βλ. σχ. μελέτη μου «Η Μεγίστη Κισθήνη το Καστελλόριζο» έκδ. «Αέροπος», 2006 και ανάτυπο «Καστελλόριζο, η Μεγίστη νήσος», 2013.

• Από ένα άρθρο του Γιώργου Λεκάκη στην “Ελεύθερη Ζώνη”.