Δείτε από το Μουσείο του ΟΤΕ πώς ήταν οι τηλεπικοινωνίες στην αρχαιότητα... Προσέξτε, από τότε ήταν ζητούμενο το απόρρητο. Πώς αυτό διασφαλίζεται μέχρι τις μέρες μας;

Γιατί δεν υπάρχει πραγματικό απόρρητο

στις επικοινωνίες;

Του Κώστα Ανέστου

Φυσικά και δεν υπάρχει πραγματικό απόρρητο, γιατί το αόρατο μάτι και αυτί του Έσελον υπάρχει και παρακολουθεί τα πάντα και τους πάντες! Το Έσελον είναι παγκόσμιο σύστημα δορυφορικής παρακολούθησης αμερικανοκεντρικής έμπνευσης σε άμεση συνεργασία με Αγγλία, Καναδά, Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία. Ο «παγκόσμιος κοριός» αποτελείται από 52 δορυφόρους και 25 επίγειες τεράστιες βάσεις. Επίσης συνεργάζεται με δεκάδες άλλους δορυφόρους και εκατοντάδες σταθμούς βάσης. Βασικός διαχειριστής του συστήματος είναι η Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας των ΗΠΑ NSA. Τέτοιες βάσεις, σταθμοί υπάρχουν στις αγγλικές βάσεις, στην Κύπρο και στο όρος Τρόοδος. Λέγεται ότι και στην Ελλάδα υπάρχει κάτοπτρο στα ορεινά της Αταλάντης. Οι ΗΠΑ μέσω του δόγματος: «Ακούω, βλέπω, γνωρίζω, πράττω», παρεμβαίνουν παντού, πολιτικά, βιομηχανικά, πολιτιστικά, καταναλωτικά κ.λπ.

Λειτουργεί και στοχευμένα

Το σύστημα λειτουργεί με λέξεις – κλειδιά και όχι μόνο. Το Έσελον παρομοιάζεται με γιγαντιαία ηλεκτρική σκούπα στον ουρανό που ρουφάει τα πάντα! Σταθερά, κινητά, Internet, fax, telex, SMS, δορυφορικές μεταδόσεις και γενικά οτιδήποτε χρησιμοποιεί ρεύμα ή παράγει ηλεκτρομαγνητικά κύματα και είναι ανοιχτό στην παρακολούθηση. Το σύστημα είναι πλήρως αυτοματοποιημένο. Είναι εφοδιασμένο με συστήματα φωνητικής αναγνώρισης, αυτόματους μεταφραστές που μεταφράζουν στα αγγλικά όλες τις γλώσσες του κόσμου. Το συγκεκριμένο σύστημα έχει την ονομασία «Voice Grid Nation». Χρησιμοποιεί προχωρημένους αλγόριθμους για να μπορέσει να «ταιριάζει» στοιχεία της ταυτότητας των πολιτών με τις φωνές τους. Μέσα σε πέντε δευτερόλεπτα, το συγκεκριμένο σύστημα μπορεί να σαρώσει έως και 10.000 φωνές, ενώ χρειάζεται μόλις 3 δευτερόλεπτα για ανάλυση και ταυτοποίηση της συνομιλίας. Ειδικά προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης αξιολογούν και ταξινομούν δύο εκατομμύρια συνδιαλέξεις το λεπτό και τα θέτουν στη διάθεση της NSA. Στο Μπλάφντεϊλ της Γιούτα κατασκευάζεται ένα οχυρωμένο συγκρότημα κτηρίων που θα παραδοθεί πλήρως εξοπλισμένο στο τέλος του 2013 με κόστος 2 δισεκατομμύρια δολάρια.

Οι εγκαταστάσεις αυτές θα προστεθούν στις ήδη υπάρχουσες παλαιότερης γενιάς, που χρησιμοποιεί σήμερα η NSA (Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας). Στην έναρξη των εργασιών για το νέο γιγάντιο υπολογιστικό κέντρο στο Μπλάφντεϊλ ο υποδιευθυντής της NSA Κρις Ίνγκλις υποστήριξε ότι οι εγκαταστάσεις θα βοηθήσουν στην προστασία της ασφάλειας των ΗΠΑ από «κυβερνοεπιθέσεις» φουσκώνοντας στα ύψη αυτόν τον κίνδυνο για να συγκαλύψει την παρακολούθηση των πάντων εντός και εκτός των ΗΠΑ. Ασύλληπτες και τεράστιες είναι οι νέες τεχνικές δυνατότητες. Σήμερα υπάρχουν και κυκλοφορούν στο εμπόριο φορητές μνήμες σε μέγεθος ενός δακτύλου του χεριού, που έχουν χωρητικότητα 1 τεραμπάιτ (τρισεκατομμυρίου ψηφολέξεων). Καταλαβαίνει κανείς τι μπορεί να αποθηκευτεί στις νέες αυτές εγκαταστάσεις. Σύμφωνα με έκθεση του 2007 του Αμερικανικού Πενταγώνου, θα χρειασθούν μέχρι το 2015 ένα τρισεκατομμύριο τεραμπάιτ. Υπολογίζεται ότι η διακινούμενη πληροφορία στο Διαδίκτυο θα πλησιάζει το 2015 το ένα δισεκατομμύριο τεραμπάιτ ετησίως. Μετά τις 11 Σεπτεμβρίου του 2001, περάσανε στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, το 2008, καινούργια προγράμματα και για το εσωτερικό της χώρας, το λεγόμενο πρόγραμμα με το κωδικό όνομα «Αστρικός Άνεμος» (Stellar Wind), όπως αποκάλυψε το περιοδικό Wired. Ο Γουίλιαμ Μπίνι ήταν στέλεχος του τομέα αποκρυπτογράφησης της NSA. Ο Μπίνι διαφώνησε με τον Αστρικό Άνεμο αντιπροτείνοντας οι παγιδεύσεις να γίνονται στις πύλες του εθνικού δικτύου των τηλεπικοινωνιών των ΗΠΑ, δηλαδή στα σημεία που συνδέεται με τις άλλες χώρες. Όπως ισχυρίζεται ο ίδιος, η επιμονή της NSA να βάλει τις συσκευές παγίδευσης στο εσωτερικό του εθνικού δικτύου τον οδήγησε να παραιτηθεί.

Αυτή τη στιγμή «χτίζονται» τεράστιες αποθήκες πληροφοριών. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες του Μπίνι, το πρόγραμμα «Αστρικός Άνεμος» ξεκίνησε με 320 εκατομμύρια κλήσεις την ημέρα. Από το αρχηγείο της NSA στο Μέριλαντ συνδυάζοντας πληροφορίες από διάφορες βάσεις δεδομένων της υπηρεσίας θα αποθηκεύονται τα πάντα στις τεράστιες αποθήκες.

Όταν ένα όνομα ανθρώπου μπει στο σύστημα, όλες οι τηλεφωνικές κλήσεις και οι άλλες επικοινωνίες από και προς αυτό το άτομο ανακατευθύνονται αυτόματα στα καταγραφικά της NSA. Όπως εκτιμά το πρώην στέλεχος της NSA, από το 2011 έως σήμερα η NSA πρέπει να έχει κάνει 15 έως 20 τρισεκατομμύρια υποκλοπές. Οι καταχωρίσεις αυτές προορίζονται για τη νέα γιγάντια αποθήκη του Μπλάφντεϊλ με στόχο να «παίρνουν» δεδομένα και εκ των υστέρων. Όταν κάποιο άτομο κινήσει το ενδιαφέρον, η υπηρεσία να βρίσκει κάθε καταχωρισμένη πληροφορία για το ποιος είναι, τι έκανε, με ποιους μιλούσε, με λεπτομέρειες, για όλο το προηγούμενο διάστημα. Κατά καιρούς, στις 21 Οκτωβρίου διοργανώνεται από ομάδα ακτιβιστών στο Internet Παγκόσμια Ημέρα Παρεμβολών στο Έσελον. Έτσι εκείνη την ημέρα οι ακτιβιστές αντάλλασσαν μηνύματα με λέξεις – κλειδιά π.χ. Ομπάμα, ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, NASA, Mοσάντ, βομβιστής, αντίσταση, επίθεση, όπλο, πιστόλι, καλάσνικοφ, Στέιτ Ντιπάρμεντ κ.λπ.

Απόφαση Ευρωκοινοβουλίου 2001

Ύστερα από ένα χρόνο ερευνών, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε έκθεσή του με επικεφαλής τον Γερμανό αντιπρόεδρο Γκέρχαντ Σμιντ παραδέχτηκε την ύπαρξη του Έσελον σε μια έκθεση με 138 σελίδες. Οι προτάσεις περιορίστηκαν με τη συνεργασία ΗΠΑ – Ευρώπης για τη δημιουργία Κώδικα συμπεριφοράς, δηλαδή πιάσε το αυγό και κούρευ’ το.

Λεπτομέρεια, κατά τη διάρκεια της έρευνας, όταν ζήτησαν οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι να δουν εγκαταστάσεις του συστήματος, οι επικεφαλής της CIA και της NSA τους το απαγόρευσαν. Η ίδια η Ε.Ε., με απόφαση των υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών, το 2005, αποφάσισε (παρά τις αντιρρήσεις της Ευρωπαϊκής Αρχής Προστασίας Δεδομένων και οργανώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα) να καταγράφονται από όλες τις εταιρείες κρατικές και ιδιωτικές και να κρατείται αρχείο μέχρι 48 μήνες.

Τι καταγράφεται

Οι αριθμοί του καλούντος και του καλούμενου προσώπου. Η τηλεφωνική υπηρεσία που χρησιμοποίησαν. Ο αριθμός της συσκευής (ΙΜΕΙ) για τα κινητά. Οι διευθύνσεις Internet (ΙΡ) στο όνομα του χρήστη. Τα ονόματα και οι διευθύνσεις των συνομιλητών που είναι εγγεγραμμένοι στους καταλόγους των εταιρειών.

Τρόποι παρακολούθησης

Από σταθερά τηλέφωνα, FAX, τηλέτυπα κ.λπ. Από κινητά τηλέφωνα (παλιάς και νέας γενιάς). Από το Διαδίκτυο (Internet). Από την ανεπιθύμητη ακτινοβολία που παράγουν οι ηλεκτρονικές συσκευές, γνωστό και σαν φαινόμενο (Tempest). Από «παρεμβάσεις» στις συχνότητες των δορυφόρων. Φυσικά παραμένουν οι κλασικοί τρόποι, με κρυφές κάμερες, βιντεοσκοπήσεις, με κοριούς υπερσύγχρονους, με χρήση κατευθυντικών μικροφώνων που καταλήγουν σε μικρούς πομπούς κ.λπ. Τα σταθερά τηλέφωνα και γενικά οι καλωδιωμένες ηλεκτρονικές συσκευές είναι οι περισσότερο ευπαθείς συσκευές στις υποκλοπές. Για τα κινητά, κάθε συσκευή εκπέμπει έναν κωδικό αναγνώρισης. Το κάθε κινητό επικοινωνεί με την κυψέλη που βρίσκεται πιο κοντά σ’ αυτό. Η εκπομπή του σήματος είναι δυνατόν να εντοπιστεί και να προσδιοριστεί η περιοχή απ’ όπου έγινε η εκπομπή του κινητού.

«Κλωνοποίηση τηλεφώνων»

Η πιο διαδεδομένη και γνωστή μέθοδος είναι το «κλόνινγκ». Προϋποθέτει να έχει κανείς πρόσβαση στο τηλέφωνο που τον ενδιαφέρει και να μπορεί να το αποσπάσει για λίγη ώρα. Από τη στιγμή που βάλει το χέρι του στο κινητό, ο ενδιαφερόμενος κλέβει τους κωδικούς (το γνωστό ΙΜΕΙ, το κάθε κινητό έχει τη δική του ταυτότητα), στη συνέχεια με τον κατάλληλο εξοπλισμό λαμβάνει το σήμα της κυψέλης που εκπέμπεται.
Ο δέκτης αποκωδικοποιεί το σήμα και όταν κτυπά το πρωτότυπο τηλέφωνο, μπορεί σηκώνοντας το αντίγραφό του να ακούει τη συνομιλία. Τα μηνύματα υποκλέπτονται αφού τα ανοίξει και τα διαβάσει ο συνδρομητής.

Bluetooth – Ασύρματα τηλέφωνα

Ένας άλλος τρόπος είναι η ασύρματη επικοινωνία (επικοινωνία μεταξύ κινητών ή αξεσουάρ). Όταν δηλ. μιλάμε από το ακουστικό του κινητού (και καλά κάνουμε για λόγους υγείας), να ξέρουμε ότι ενεργοποιούμε μια «πύλη» εισόδου στο κινητό μας. Φυσικά και εδώ χρειάζεται εξοπλισμός.

Επιθέσεις με ιούς

Στα κινητά τηλέφωνα τελευταίας τεχνολογίας τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα. Υπάρχει ιός που διανέμεται μέσω κινητών και απειλεί με σοβαρό τρόπο όλα τα σύγχρονα συστήματα κρυπτογράφησης των σύγχρονων κινητών. Συνήθως εισβάλει με ένα «αθώο» ΜΜS.

«Απόρρητα» τηλέφωνα

Όσοι είναι κάτοχοι απορρήτων τηλεφώνων πρέπει να ξέρουν ότι υπάρχει ειδικό λογισμικό που προωθεί την κλήση σε εταιρεία του εξωτερικού μέσω του Διαδικτύου. Μέσα από αυτή τη διαδικασία σπάει αυτόματα το «απόρρητο» του τηλεφώνου.

Κινητό – Κατάσκοπος

Είναι ένα «επιφανειακά» απλό κινητό τηλέφωνο. Η συσκευή αυτή μετατρέπεται με μια απλή κίνηση σε κοριό και μέσα σε κλειστούς χώρους υποκλέπτει συνομιλίες, μηνύματα κ.λπ. Αυτό το κινητό κατάσκοπος διατίθεται σε σχετικά χαμηλή τιμή στο Διαδίκτυο (φυσικά παράνομα).
Κατά καιρούς, η Δίωξη ηλεκτρονικού εγκλήματος συλλαμβάνει διάφορους επιτήδειους, αλλά είναι σταγόνα στον ωκεανό, π.χ. στις 31.7.2012 συνελήφθη 72χρονη γιατί πουλούσε λογισμικό για τηλεφωνικές υποκλοπές, καταγραφικά συνομιλιών κ.λπ. Η εν λόγω 72χρονη ήταν διευθύντρια με έδρα την Αθήνα και διαφημιζόταν μέσω Internet.
Κλοπή σήματος από ντετέκτιβ σε καφάο του ΟΤΕ ή άλλα σημεία, κατανεμητές πολυκατοικιών κ.λπ, είναι μέθοδοι που ακόμα δουλεύονται, αλλά είναι «πολύ ξεπερασμένοι» και χρησιμοποιούνται για σύντομες καταγραφές.

«Παρακολούθηση από τα τζάμια»

Στην ελληνική αγορά πωλούνται ανιχνευτές συνομιλιών με ακτίνες λέιζερ (προελεύσεως ΗΠΑ – Ισραήλ). Οι ανιχνευτές αυτοί «εκτοξεύουν» τις ακτίνες λέιζερ στα παράθυρα και μέσω των παλμών που μεταφέρονται από τα τζάμια αναπαράγονται οι ομιλίες που γίνονται πίσω τους. Το σύστημα λέιζερ αντικατέστησε, σχεδόν εκτόπισε τους «παλιούς» συντονιζόμενους παθητικούς ανακλαστές, γιατί η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει κάνει ιδιαίτερα εύκολη την ανίχνευση των μικροκυμάτων.

Επίσημες υποκλοπές

ΑΔΑΕ: Από την ετήσια έκθεση της Αρχής Διασφάλισης Απορρήτων Επικοινωνιών προκύπτει ότι το 2011 παρέλαβε:
3.472 εισαγγελικές διατάξεις που αφορούν νέες περιπτώσεις άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών για λόγους εθνικής ασφάλειας έναντι 2.281 το 2010.
4.061 εισαγγελικές διατάξεις με αντικείμενο την παράταση προγενέστερων διατάξεων έναντι 2.965 το 2010
374 που διέταζαν την ανάκληση της άρσης του απορρήτου έναντι 213 το 2010.
1.743 βουλεύματα δικαστικών συμβουλίων έναντι 1.169 το 2010 για τη διακρίβωση εγκλημάτων διακίνησης ναρκωτικών, κλοπές, απαγωγές, εκβιασμούς κ.λπ.
Αθροιστικά στη διάρκεια του 2011 εκδόθηκαν 9.276 δικαστικές αποφάσεις για παρακολούθηση έναντι 6.400 το 2010, αύξηση μεγαλύτερη από 69%.

Συμπέρασμα:

Η επικοινωνία με τηλέφωνα σταθερά, κινητά, Ιnternet, fax, μηνύματα κ.λπ. δεν έχει καμία ασφάλεια. Το «ιδιωτικό» απόρρητο έχει προ πολλού τιναχθεί στον αέρα. Οτιδήποτε χρησιμοποιεί ρεύμα ή παράγει ηλεκτρομαγνητικά κύματα είναι ανοιχτό στην παρακολούθηση.
Ό,τι κολυμπάει στον αέρα από ηλεκτρομαγνητικά κύματα ψαρεύεται από μικρούς ψαράδες (πράκτορες – ντετέκτιβ) ή μεγάλες τράτες τύπου NSA. Λέγονται πολλά για την κρυπτογραφία (είναι γνωστά τα «πορτοκαλί» κυβερνητικά τηλέφωνα). Χωρίς να θίγουμε την επιστήμη της κρυπτογραφίας, πρέπει να ξέρουμε τον βασικό κανόνα: «Ό,τι κλειδώνει ξεκλειδώνει».

Αν μας δωρίσουν κινητό ή laptop, να ξέρουμε ότι μπορεί να είναι κλωνοποιημένο.

Τελικό συμπέρασμα είναι: ό,τι δεν θέλουμε να γίνει δημόσιο, δεν το λέμε στα τηλέφωνα (σταθερά – κινητά) ούτε στα γραπτά μηνύματα και σε emails.

• Ο Κώστας Ανέστος είναι τεχνικός, πρώην συνδικαλιστής του ΟΤΕ
• Από την ”Αυγή” της 17-3-2013