Από τα σχέδια για το ΒΟΤΡΥΣ, αυτό το μοναδικό κτίριο - μνημείο βιομηχανικού πολιτισμού. Δεν ξέρω από πού προέρχονται τα σχέδια αυτά... Μπορεί κι από την εργασία που έκαναν τα παιδιά του 9ου ΤΕΕ, μπορεί κι από το υπουργείο Πολιτισμού που είχε δεσμευτεί να το διασώσει...

Τελικά, μόνο τα σχέδια έμειναν... Να μας θυμίζουν τις δεσμεύσεις που δεν υλοποιήθηκαν ποτέ... Το κτίριο “ρημάζει” εγκαταλειμμένο σήμερα... Κατατρεγμένοι άνθρωποι το χρησιμοποιούν για ύπνο, μέσα σε άθλιες συνθήκες... Ένα απέραντο σκουπιδαριό... Χθες, ωστόσο, το σουλουπώσαμε για να κάνουμε εκεί τα Κούλουμα...

Το κτίριο του ΒΟΤΡΥΣ από ψηλά... Ένα θαυμάσιο κτίριο παραμελημένο. Με πολλούς ελεύθερους χώρους γύρω του... Την Καθαρά Δευτέρα θα είμαστε εκεί... Για πρώτη φορά ανοίγει τις πόρτες του στους κατοίκους της περιοχής με πρωτοβουλία του γραμματέα της Ένωσης Συλλόγων Γονέων 4ης Κοινότητα Δήμου Αθηναίων, Κώστα Κατσαρού...

Φυσικά στο χώρο του 9ου ΤΕΕ, δίπλα ακριβώς στο παλιό εργοστάσιο του ΒΟΤΡΥΣ, πολλά χρόνια πριν, το ΠΟΛΥΤΡΟΠΟ ΤΕΧΝΗΣ σε συνεργασία με τους καθηγητές και τους μαθητέςτου 9ου ΤΕΕ είχε οργανώσει συναυλία ευαισθητοποίησης. Εδώ βλέπουμε τη Λιζέτα Καλημέρη με τον Χρήστο Τσιαμούλη, στη σκηνή που στήθηκε μέσα στον προαύλιο χώρο του 9ου ΤΕΕ.

Φυσικά, δεν θα μπορούσα να απουσιάσω εγώ, από μια τέτοια συναυλία για το ΒΟΤΡΥΣ. Μια αναμνηστική φωτογραφία το δείχνει... Νεότερος κατά 13 χρόνια και πρόεδρος τότε, της Σχολικής Επιτροπής του 9ου ΤΕΕ. Με είχε τοποθετήσει εκεί ο Ηρακλής Μαρκουίζος για να το βοηθήσουμε να σταθεί στα πόδια του... Κι ακόμα στεγάζεται σε κοντέινερ... Στο πλάι μου η Γιόλα Αιθανασοπούλου, μια απότις καθηγήτριες που βοήθησαν πολύ για να γίνει η εκδήλωση....

Στο χώρο, τα παιδιά είχαν γράψει συνθήματα πάνω σε πικέτες... Όλοι μια γροθιά! Είχαμε όνειρα και τα διεκδικούσαμε με πάθος... Αλλά η ζωή συνεχίζεται... Όπωςτότε, έτσι και τώρα, το ζήτημα του ΒΟΤΡΥΣ με αφορμή τα αυριανά Κούλουμα, ξαναβγαίνει μπροστά. Ας το δούμε...

Οι μεγαλύτεροι θυμούνται τα Σεπόλια με λίγα σπίτια χαμηλά και από το Καπνεργοστάσιο μέχρι σχεδόν το λόφο Σκουζέ, περιβόλια και διάσπαρτα σπίτια τα περισσότερα πλινθόκτιστα, η ζωή απλή και δύσκολη με τους ανθρώπους να δουλεύουν στα περιβόλια και στα εργοστάσια του «Βότρυς» και της «Βιοφαρμ». Η μεσαία τάξη, δηλαδή οι υπάλληλοι και οι προνομιούχοι, έμεναν λίγο πιο πάνω στην «τότε Φωκίωνος Νέγρη» και βέβαια όλη η αριστοκρατία έμενε στον Αγιο Παντελεήμονα.(!!!!)
Διαχωριστικό όριο ανάμεσα στους εργάτες και τους Δημοσίους Υπαλλήλους, στους «πάνω» και στους «κάτω», οι γραμμές του τρένου στην Κωνσταντινουπόλεως.

Τα Σεπόλια ήταν λίγο κάτω από τις γραμμές του τραίνου στο σταθμό Μύλοι Αθηνών (γραμμή ΣΕΚ Πειραιά – Πάτρα από 1885) και σταθμός των ΣΕΚ (επί της τότε γραμμής Πειραιά - Λιμένα (σημερινός Σταθμός Λαρίσης) - Παπαπουλίου) που εγκαινιάστηκε το 1904.

Στο σταθμό ΜΥΛΟΙ ΑΘΗΝΩΝ στεγάζεται σήμερα το μουσείο του ΟΣΕ δίπλα στο εργοστάσιο ΑΤΛΑΣ (που σήμερα είναι αθλητικές εγκαταστάσεις (λέμε τώρα) και ακριβώς απέναντι είναι τα εργοστάσια ΒΟΤΡΥΣ και ΚΟΡΟΠΟΥΛΗ.

Το εργοστάσιο ΒΟΤΡΥΣ είναι ένα από τα από τα πολλά εργοστάσια οινοποιίας που ίδρυσε η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΟΙΝΩΝ ΚΑΙ ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΩΝ (Ε.Ε.Ο.Ο.) Στις 6 Μαΐου 1906 δημιουργήθηκε η εταιρεία Ε.Ε.Ο.Ο. η οποία φάνηκε τότε ως η μόνη δυνατή λύση για την κατεργασία της σταφίδας. Επικεφαλής της επιχείρησης τέθηκαν εξαρχής οι κορυφαίοι της βιομηχανικής κίνησης στην Ελλάδα και οι ειδικότεροι επί των σταφιδικών ζητημάτων.

Έτσι η Ε.Ε.Ο.Ο πραγματοποίησε την οινοποίηση της χλωρής σταφίδας. Τελειοποίησε το μεγάλο αποσταγματοποιείο του εργοστασίου στους "Μύλους Αθηνών" με τα τελειότερα μηχανήματα αποστάξεως οίνων για παρασκευή αποστάγματος. Έτσι κατασκεύασε τα περίφημα κονιάκ της, εφάμιλλα των Γαλλικών. Η κονιακοποιία της αποτέλεσε ένα από τους σπουδαιότερους κλάδους της βιομηχανίας της. Το 1938 τελικά η Ε.Ε.Ο.Ο αγοράστηκε εξ ολοκλήρου από τον Μποδοσάκη - Αθανασιάδη ο οποίος εξαγόρασε και τις ξένες (Γαλλικές ) μετοχές της εταιρίας.

Το 1973 ιδρύει το «ίδρυμα Μποδοσάκη» στο οποίο μεταβίβασε εν ζωή όλη του την περιουσία καθώς και τις μετοχές της Ε.Ε.Ο.Ο.. Μετά το θάνατό του (19 Ιανουαρίου 1979), η διοίκηση του ΒΟΤΡΥΣ περνάει στα χέρια του ανιψιού του Μπδοσάκη, Τζώρτζη Αθανασιάδη (συντάκτη της εφημερίδας «ΒΡΑΔΥΝΗ»), τον οποίο σκοτώνει η 17 Νοέμβρη το 1982. Το 1986 σταματά οριστικά η λειτουργία του. Αργότερα, με διαδικασίες άγνωστες ακόμη σε εμάς, πέρασε στα χέρια του επιχειρηματία Γ. Πατατούδη ο οποίος ήθελε να "αξιοποιήσει" διαφορετικά το παλιό εργοστάσιο, κτίζοντας εμπορικό κέντρο ή πολυσινεμά.

Μετά από πορείες, αγώνες και καθημερινή πίεση των μαθητών των συλλόγων με επικεφαλής την Ένωση Συλλόγων Γονέων, χαρακτηρίστηκε ένα μεγάλο μέρος του ως χώρος σχολείου (μαζί με άλλους 20 χώρους που είχαμε προτείνει για σχολεία στο 4^ο Διαμέρισμα του Δήμου Αθηναίων). Λόγω του σεισμού του 1999 ο Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων επίταξε μέρος του χώρου και με προκάτ αίθουσες στέγασε εκεί το 9ο ΤΕΕ. Και μετά από 1 χρόνο κάτω από την πίεση των κατοίκων και φορέων της περιοχής κατέβαλε τα χρήματα και ολοκληρώθηκε η διαδικασία απαλλοτρίωσης 14 στρεμμάτων από τα 20 περίπου του εργοστάσιου ΒΟΤΡΥΣ για την ανέγερση σχολείου.

Σήμερα, 2013, το σχολείο στεγάζεται ακόμη σε κοντέινερ και δεν έχει κτιστεί.

Παράλληλα το 2000 το 4^ο Διαμερισματικό Συμβούλιο του Δήμου Αθηναίων, με πρόταση του προέδρου του Ηρακλή Μαρκουίζου παίρνει απόφαση να χαρακτηριστεί διατηρητέο το εργοστάσιο ΒΟΤΡΥΣ και κοινόχρηστος χώρος το διπλανό εργοστάσιο φελλών και πωμάτων ΚΟΡΟΠΟΥΛΗ, να δεσμεύσει έτσι και τον υπόλοιπο χώρο των 11 περίπου στρεμμάτων, και να γίνει βιομηχανικό μουσείο, πολιτιστικό κέντρο και χώρος πρασίνου. Το Δημοτικό συμβούλιο χαρακτηρίζει το εργοστάσιο ΒΟΤΡΥΣ «διατηρητέο» και το ΚΟΡΟΠΟΥΛΗ ως χώρο κοινόχρηστο. Την απόφαση του τελικού χαρακτηρισμού ως βιομηχανικό μουσείο όμως θα την έπαιρνε το αρμόδιο τμήμα του Υπ. Πολιτισμού αλλά εκεί κόλλησε το θέμα ...

Στη συνέχεια, η σοβαρή προσπάθεια, η μελέτη και η τεκμηρίωση της ιστορικής σπουδαιότητας του εργοστασίου ΒΟΤΡΥΣ που διεξήχθηκε από τους μαθητές και καθηγητές της Περιβαλλοντικής Ομάδας του 9^ο ΤΕΕ , και η μεγάλη συναυλία που οργανώθηκε με πρωτοβουλία καθηγητών και μαθητών με γνωστούς καλλιτέχνες (Αλ. Χατζής, Λιζέτα Καλημέρη, Απέργης, Χρ. Τσιαμούλης κ.α.) από το "Πολύτροπο Τέχνης", οδήγησε στο χαρακτηρισμό του ΒΟΤΡΥΣ σαν διατηρητέο κτίριο με απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού (την υπ' αριθμόν ΥΠΠΟ/ΔΝΣΚΑ/Γ/829/60707/1453, αρ. ΦΕΚ 1289/Β/23-08-2004). Παράλληλα έχει εκδοθεί οικοδομική άδεια κατεδαφίσεως όλων των υπαρχόντων μεταλλικών στεγάστρων (υπ' αριθμόν 187/22-11-2004) και σχετική οικοδομική άδεια για την περίφραξη του χώρου (192/10-12-2004).

Σήμερα το παλιό εργοστάσιο ΒΟΤΡΥΣ είναι εγκαταλειμμένο και στέκι περιθωριακών μέσα στα σκουπίδια, καμία ενεργεία δεν έχει γίνει από το ΥΠ.ΠΟ. Έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα τα πέτρινα κτίρια, η καμινάδα και τα υπόγεια κελάρια, η αναστήλωση τους όμως δεν έγινε ποτέ... μόνο την απόφαση έβγαλε το ΥΠ.ΠΟ και μετά... ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ.

Ζητάμε την άμεση παρέμβαση του Υπ. Πολιτισμού για αναπαλαίωση των διατηρητέων κτιρίων. Και από το Υπ. Παιδείας και τον ΟΣΚ το χτίσιμο του 9ου ΤΕΕ και 89ου Νηπιαγωγείου που σήμερα λειτουργεί στις αποθήκες και τις αίθουσες τελετών των 62ου και 146ου Δημοτικών Σχολείων.

Όσο για το ΚΟΡΟΠΟΥΛΗ υπάρχει στις προτάσεις - σχέδια όλων των Δημάρχων άλλα ποτέ δεν υλοποιείται κανένα σχέδιο. Οι κάτοικοι ζητάνε να προχωρήσει η απαλλοτρίωση για κοινόχρηστο πράσινο, όπως ήδη έχει αποφασίσει το Δημοτικό Συμβούλιο της Αθήνας. Είναι ανάγκη να απαλλοτριωθεί άμεσα για να μη χαθεί κι ο τελευταίος χώρος πρασίνου στην περιοχή.

Την ίδια τύχη της εγκατάλειψης είχαν και τα οικόπεδα που είχε γίνει μελέτη για σχολεία, όπως το 50 Λύκειο στα Σεπόλια δίπλα στο ΜΕΤΡΟ, το 51 Λύκειο δίπλα στην Ακαδημία του Πλάτωνα (που αργότερα χαρακτηρίστηκε σαν χώρος μουσικού γυμνασίου) και πολλά άλλα οικόπεδα γιατί το κτίσιμο σχολείων δεν υλοποιήθηκε μέχρι σήμερα.

Ακόμη, η εταιρία ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ δέσμευσε 178 περίπου στρέμματα στην περιοχή, υποσχόμενη αντισταθμιστικά οφέλη σε πράσινο. Αντί αυτού, ό,τι έχει απελευθερωθεί σε γη, (περίπου 80 στρέμματα), μετατράπηκε με πολύ γοργούς ρυθμούς σε τεράστιες πολυκατοικίες., η ανοικοδόμηση κάθε σπιθαμής γης στα Σεπόλια, η συνέχιση της αντιπαροχής, ο μεγάλος συντελεστής δόμησης 3, μετέτρεψαν την περιοχή σε τσιμέντο. Ακόμη και ο χώρος δίπλα στο ΜΕΤΡΟ που χρησιμοποιείται από ιδιώτη για πάρκιγκ αυτοκινήτων είναι χώρος που θα γινόταν πλατεία.

Έχουν γίνει και γίνονται συνέχεια κινητοποιήσεις των κατοίκων για την διεκδίκηση του χώρου. Δέντρα κόβονται συνεχώς, πεζοδρόμια καταπατούνται, χιλιάδες αυτοκίνητα παρκάρονται άναρχα από ανθρώπους άλλων περιοχών που χρησιμοποιούν το Μετρό και τελικά η καθημερινή μας κίνηση στην περιοχή κατάντησε επικίνδυνη για τη σωματική υγεία τη δική μας αλλά και των παιδιών μας.

Λοιπόν θα αφήσουμε να "σέρνονται" τόσο σοβαρά προβλήματα έτσι και θα τα παρακολουθούμε με σταυρωμένα τα χέρια χωρίς να κάνουμε τίποτα;

• Το κείμενο αυτό γράφτηκε από την Αναστασία Παπαγεωργίου πριν αρκετά χρόνια. Αποδεικνύεται όμως πολύ επίκαιρο καθώς είναι, δυστυχώς, διαχρονικό...