Η πρώτη σελίδα της ηλεκτρονικής “ΑΝΩ ΓΗΣ”. Για να τη διαβάσετε πατήστε ΕΔΩ. Λίγκ για την ιστοσελίδα θα υπάρχει μόνιμα στην μπάρα δεξιά κάτω, στην ενότητα “Αξίζει να τα δείτε”.

Τον θυμάμαι πάντα δυνατό και ακμαίο, μπροστάρη παντού, να τολμά να ανοίγει νέους δρόμους, ακόμα κι όταν έρχεται “κόντρα” με το κατεστημένο. Για τον παπά-Αντρέα Κεφαλογιάννη λέω που έχω πια χρόνια να δω. Έπαψα να κατεβαίνω συχνά στην Κρήτη, στα Ανώγεια, στο Ρέθυμνο, στον Πλακιά...

Αλλάξανε λίγο τα σχέδια και οι προτεραιότητες στη ζωή μου. Είχα βάλει κάποτε, πολύ προωθημένα πράγματα στο μυαλό μου. Ήταν οι συνθήκες τότε τέτοιες που μου το επέτρεπαν. Τώρα όλα είναι διαφορετικά...

Ωστόσο κάποιοι άνθρωποι θα μείνουν θετικά χαραγμένοι στη μνήμη μου. Ο παπά-Αντρέας ήταν ένας απ' αυτούς. Και ο μόνος, ίσως, που δεν χάθηκε. Συχνά τηλεφωνεί και μου λέει τα νέα του, ρωτάει για τα δικά μου και μοιράζεται σκέψεις του. Έχει αυτό το ανθρώπινο στοιχείο που κάνει μερικούς δίπλα μας να ξεχωρίζουν.

Όπως χθες το βράδυ που πήρε να μου πει αν έχω δει το ανανεωμένο Site της “Ανω Γης”. Το Site, όπως μου είπε ο παπά-Αντρέας είναι η συνέχεια της έντυπης έκδοσης που εδώ και ένα χρόνο σταμάτησε να βγαίνει. Κρίμα! Και ήταν μια καταπληκτική δουλειά. Καμιά σχέση με τα συνηθισμένα έντυπα των εκκλησιών. Στην ίδια γραμμή κινείται και το Site. Δείτε ΕΔΩ για αντιληφθείτε τι λέω... Ο Γιάννης Φασούλας, δημοσιογράφος της ΝΕΤ, έχει αναλάβει τη γενική επιμέλεια, όπως άλλωστε συνέβαινε και στην εφημερίδα.

Έχει ένα ξεχωριστό τρόπο να αξιολογεί τις ειδήσεις. Πάνω απ' όλα είναι τα Ανώγεια. Ο ιδιότυπος τοπικισμός τους αποτελεί χάρισμα, δεν είναι μειονέκτημα. Ακουμπάει τον καθένα από μας. Κι ας μη γεννηθήκαμε σ' αυτόν τον τόπο. Τα Ανώγεια έχουν εκπληκτικούς ανθρώπους. Όσοι έχουν κάνει παρέα μαζί τους μπορούν αντιληφθούν τι λέω...

Τρανό παράδειγμα ο ίδιος ο παπά-Αντρέας. Δίνει καθημερινά αγώνα για να φανεί χρήσιμος στους ανθρώπους του χωριού του. Πολυτάλαντος, αξιόλογος, σταθερός, δέχεται την κριτική, αρκεί να είναι τεκμηριωμένη. Αυτό που δεν ανέχεται και καλά κάνει, είναι η λάσπη που συνήθως σέρνεται πίσω από την ανωνυμία και τις φήμες.

Στα ανυπότακτα Ανώγεια, εκεί που γεννήθηκε ο Δίας, η περηφάνια έχει χώρο για να μείνει. Αν κάποια στιγμή δώσει ο Θεός και πάτε μια βόλτα από κει, θα διαπιστώσετε και πόσο φιλόξενοι είναι...

Μία από τις αρχαιότερες τέχνες, η αγγειοπλαστική, εξακολουθεί να "βασιλεύει" στο χωριό Θραψανό του νομού Ηρακλείου Κρήτης. Οι περισσότεροι κάτοικοι του οικισμού, πιστοί σε μια παράδοση που έχει τις ρίζες της στην εποχή των Μινωιτών, τιθασεύουν με τα χέρια τους τον πηλό, δημιουργώντας μικρά "θαύματα". Τα πιθάρια τους είναι ξακουστά σε όλο τον κόσμο και παραγγελίες για την απόκτηση τους έχουν γίνει από την Αμερική, ακόμη και από το Ισραήλ.

Στο Θραψανό λειτουργούν, σήμερα, περίπου 15 εργαστήρια, με πρωτοστάτες 50 τεχνίτες της παλιάς "φουρνιάς", που παραμένουν πιστοί στην τέχνη, μεταλαμπαδεύοντας την τεχνική τους στους νέους. Τα μεγάλα πιθάρια είναι το σήμα κατατεθέν του χωριού και αρκετές αυλές σπιτιών είναι γεμάτες μ' αυτά, καθώς τα πήλινα χρειάζονται τον καυτό ήλιο για να στεγνώνουν.

Οι βασικές αρχές της κατασκευής των πήλινων αντικειμένων είναι περίπου οι ίδιες. Αυτό, όμως, που κάνει τη διαφορά είναι η φαντασία και το μεράκι των μαστόρων του Θραψανού. Οι κατασκευαστές επιλέγουν αρχικά το χώμα, καθώς δεν αγοράζουν τυποποιημένο πηλό. Ανακατεύουν δύο-τρία είδη χώματος, το κοσκινίζουν, ρίχνουν το νερό και αφού φτιάχνεται ο πηλός, στη συνέχεια όλα γίνονται με τον παραδοσιακό τρόπο: με ποδοκίνητο ή χειροκίνητο τροχό.

Τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται είναι ελάχιστα. Συνήθως, κάποια ξύλινη γλυφίδα, το σφουγγάρι και στο τέλος το χτένι ή κάποιο ξυλάκι, που κάνει διακοσμητικά σχέδια. Τα μεγαλύτερα αγγεία χτίζονται κομμάτι-κομμάτι και απαιτούνται τουλάχιστον δύο άτομα για την κατασκευή τους.

Οι πρώτοι μάστορες πιάνουν δουλειά τα ξημερώματα και συνεχίζουν για αρκετές ώρες, με διάθεση και έμπνευση, την κατασκευή των πήλινων δημιουργιών τους. Εκτός από τα ξακουστά πιθάρια του Θραψανού, στα εργαστήρια του χωριού κατασκευάζονται περίπου 130 είδη αγγειοπλαστικής, συνήθως πιστά αντίγραφα (κατά 90%) των αντικειμένων που έχουν βρεθεί σε αρχαιολογικούς χώρους.

Μέσω του αγγειοπλαστικού συνεταιρισμού «Μίνως» τα πήλινα αντικείμενα μπορούν να βρεθούν σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Ενδιαφερόμενοι από την Αμερική, την Αγγλία, τη Γερμανία, τη Δανία και το Ισραήλ έχουν κάνει παραγγελίες, κατά το παρελθόν, για να αποκτήσουν πιθάρια, γλάστρες ή κάποιο από τα διακοσμητικά, με τη "σφραγίδα" που αποδεικνύει ότι όλα είναι φτιαγμένα στο χέρι.

"Δεχόμαστε παραγγελίες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Τελευταία, όμως, έχουμε μία μείωση στις εσωτερικές παραγγελίες λόγω και της οικονομικής κρίσης. Η δουλειά μας είναι παραδοσιακή και δύσκολη. Συνεχίζουμε την παράδοση όπως οι Μινωίτες", δήλωσε στο ΑΠΕ - ΜΠΕ ο πρόεδρος του συνεταιρισμού, Μανώλης Πεχινάκης.

• Ένα θέμα από το ΑΠΕ
  

Η φωτογραφία έχει τραβηχτεί απόγευμα, όχι την ώρα του γλεντιού. Το γιγαντοπανό αυτό μπαίνει κάθε χρόνο στο χώρο που γίνεται η γιορτή...

Τώρα βραδιά να την πεις, ίσως δεν είναι και ο καλύτερος όρος, όταν αυτή τελειώνει στις 12.20, αλλά για τα δικά μου τα μέτρα μιλάω...

Λοιπόν αποφασίσαμε την Παρασκευή το βράδυ να πάμε στη “γιορτή του αγγειοπλάστη”, το κρητικό γλέντι του χωριού μου. Για την ακρίβεια θέλαμε να πάμε στο μεζεδοπωλείο που είναι πολύ κοντά στο σχολείο, να φάμε δυο -τρία σουβλάκια και να πιούμε δυο μπύρες.

Ο τύπος όμως που κρατάει το μαγαζί θεωρούσε, σωστά κατά μία έννοια, πως δεν ήταν σωστό να βάλει ψησταριά τη στιγμή που δίπλα, στη “γιορτή”, έχει κρέατα ο πολιτιστικός σύλλογος (χοιρινό ψητό και πατάτες στο φούρνο). Έτσι δεν καθίσαμε εκεί και κατεβήκαμε στην αυλή του δημοτικού σχολείου.

Είναι 10.30 και έχει αρχίσει να μαζεύεται κόσμος. Σε μπροστινά στη σκηνή τραπέζια έχουν βάλει ένα κρασί εμφιαλωμένο και στη βάση του υπάρχει γραμμένο ένα όνομα. Που σημαίνει ότι το 'χουν “πιάσει” και περιμένει την παρέα του.

Βρήκαμε εύκολα υπαίθριο τραπέζι. Πήραμε με τον Αγησίλαο, ένα κιλό ψητό χοιρινό, δυο μερίδες πατάτες ψημένες στο ζουμί του ψητού, μια σαλάτα και έξι μπύρες σε κουτιά και καθίσαμε να τα απολαύσουμε. Με πλαστικά σερβίτσια και μαχαιροπίρουνα μιας χρήσης.

Με το πέρασμα της ώρας ο κόσμος πυκνώνει. Αλλά οι μουσικοί είναι άφαντοι. Χρειάστηκε να πάει 12 παρά για να ανέβουν στη σκηνή και να παίξουν δυο – τρία δικά τους ορχηστρικά πριν ακόμα ανέβει ο λυράρης, η “ντίβα”της βραδιάς.

Παρατηρώ πως έχουν προστεθεί κι άλλα όργανα στην ορχήστρα, πέρα από τη λύρα και το λαούτο υπάρχουν και το μαντολίνο και η κλασική κιθάρα, το τουμπερλέκι και μια απλή ντράμς... Σύγχρονες παρεμβάσεις σ' ένα παραδοσιακό ήχο που τον σεβάστηκαν γενιές και γενιές κρητικών στα ακούσματά τους.

Στις 12 ανεβαίνει στη σκηνή και ο λυράρης, θαρρώ πως ήταν ο Σαμόλης, φίρμα στην περιοχή. Υπάρχουν παρέες που πάνε γι' αυτόν στο γλέντι. Ξεκινά με τρία άγνωστα, σε μας τραγούδια, μάλλον του τραπεζιού, όχι χορευτικά. Θα περάσει ώρα για να ξεκινήσει το γλέντι. Μάνο που δεν θα είμαστε εμείς εκεί να το δούμε. Το πάνε χαλαρά το πράγμα. Να έχουν δυνάμει ώς τις 6 – 7 το πρωί που θα ανάψουν τα αίματα στην πίστα.

Το έχω ξαναπεί: Δεν ενθουσιάζει αυτού του είδους η διασκέδαση. Όχι μόνο τώρα, ποτέ δεν μου άρεσε... Άλλοι τρελαίνονται, δικαίωμα τους...

Αλλη μια φωτογραφία από το πανηγύρι της Αγίας Μαρίνας...

Στον Λάμπρο αρέσει το χωριό! Απίστευτο αλλά αληθινό. Οι φετινές παρέες του με παιδιά (κορίτσια κι αγόρια) στην ηλικία του ή πολύ κοντά σ' αυτήν τον έδεσε πολύ μαζί τους. Ο ενθουσιασμός του ήταν τέτοιος που ζήτησε να μείνει εδώ ολόκληρο το καλοκαίρι και να κατέβω εγώ ένα Σαββατοκύριακο για να τον πάρω, όταν θα... ανοίξουν τα σχολεία, τον Σεπτέμβρη.

Φυσικά η πρόταση έγινε αυθόρμητα και χωρίς να υπάρξει προηγουμένως καμιά συζήτηση – ενημέρωση με την αδερφή μου Στασούλα, στο σπίτι της οποίας θα έμενε.

Αν και μου άρεσε που το άκουγα από το στόμα του, επειδή θεωρούσα ότι συνέβαλα κι εγώ στο να αγαπήσει τον τόπο που γεννήθηκα, ήταν κάτι που έπρεπε να το συζητήσουμε.

Και χρειάστηκε λίγη προσπάθεια αλλά τα κατάφερα να τον πείσω πως δεν ήταν η καλύτερη ιδέα σ' αυτή τη φάση.

Εξάλλου είχε ήδη ένα τεράστιο κέρδος: Γνώρισε φίλους, θα μπορούσε να κρατήσει μια επικοινωνία σε ένα πολύ καλό επίπεδο και του χρόνου, που θα ' ταν ακόμα μεγαλύτερος και θα 'χουμε και το δικό μας σπίτι να το ξαναδεί σε νέα βάση.

Το δέχτηκε, με λίγη πίκρα, είναι αλήθεια. Τον καταλαβαίνω. Ο καλύτερος τόπος είναι εκείνος που έχεις τους φίλους σου, αυτούς με τους οποίους μπορείς να μοιραστείς πράγματα, εμπειρίες... Αλλά το καλοκαίρι τα 'χει αυτά. Φιλίες, έρωτες, πρωτόγνωρα συναισθήματα...

Μόνο που όταν έρθει το φθινόπωρο και ο χειμώνας δεν κρατάνε όλα. Κρατάνε εκείνα που έχουν χτιστεί σε σωστές και στέρεες βάσεις. Εκεί μπορείς να οικοδομήσεις καλές σχέσεις. Όλα δεν είναι απλά σε τούτο τον κόσμο. Αλλά το χάρηκα, το ομολογώ...