Στη χώρα που ανθίζει η φαιδρά πορτοκαλαία μπορεί να μην κάνουμε μακροχρόνιους προγραμματισμούς, αλλά για τέτοια είμαστε πρώτοι. Να κλείσουμε τραπέζι στο καλύτερο μαγαζί να το «τσικνίσουμε» με φίλους, διότι εμείς τηρούμε τα έθιμα βρε αδερφέ!...

Θα πέσουμε σαν τις ακρίδες πάνω στα παϊδάκια, λες και δε φάγαμε ποτέ στη ζωή μας κρέας και το λαχταρούμε, θα πιούμε κι ένα σκασμό κρασί, αποκριές είναι, να μην το ρίξουμε έξω; Το διάολο, εδώ θα μας πιάσουνε οι αναστολές;

Το έθιμο της αποκριάς έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα (τα Βάκχεια στην αρχαία Ελλάδα και τα Λουπερκάλια και Σατουρνάλια στην αρχαία Ρώμη) και συνεχίστηκε με διάφορες μορφές ως τις μέρες μας. Άμεσα συνδεδεμένες με την αρχή του νέου έτους και αργότερα με την άνοιξη, τη γονιμότητα και τον εξαγνισμό οι γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων αποτέλεσαν τον πρωταρχικό πυρήνα των σημερινών εορτασμών της αποκριάς, κύριο χαρακτηριστικό των οποίων σε όλες τις εποχές ήταν η ευθυμία, η έντονη πανηγυρικότητα και η μεταμφίεση. Οι Ρωμαίοι μεταμφιεσμένοι προσπαθούσαν να ξορκίσουν το κακό και να ευχηθούν το νέο έτος να είναι καλότυχο. Στο Βυζάντιο μεταμφιέσεις γινόταν κυρίως κατά τη διάρκεια του Δωδεκαημέρου, ενώ κατά το Μεσαίωνα, παρά την αποδοκιμασία της Εκκλησίας, οι γιορτές της Αποκριάς, το γνωστό καρναβάλι (carnem levare = αποχή από το κρέας) έγιναν πιο πανηγυρικές με χορούς μεταμφιεσμένων και τρελό ξεφάντωμα. Την περίοδο της Αναγέννησης η πολιτισμική άνθιση στις πόλεις της Ιταλίας Φλωρεντία και Βενετία αντικατοπτρίζεται και στο καρναβάλι, το οποίο ενδύεται με μεγαλοπρέπεια. Το καρναβάλι της Βενετίας με τις πολυτελείς φορεσιές και τις πολιτιστικές εκδηλώσεις (θέατρο, χορό, ζογκλέρ) επιβίωσε μέχρι τις μέρες μας επηρεάζοντας τα έθιμα πολλών χωρών.

Ένα από τα πιο γνωστά, επίσης, καρναβάλια του κόσμου είναι και αυτό του Ρίο ντε Ζανέιρο (σχετικά πρόσφατο -19ος αι.), όπου κάθε χρόνο πολλές σχολές σάμπα λαμβάνουν μέρος με χιλιάδες μέλη τους στον ετήσιο διαγωνισμό για την ανάδειξη της καλύτερης σχολής. Εκατοντάδες άρματα και χορευτές με πολύχρωμες φορεσιές παρελαύνουν ξεσηκώνοντας τους χιλιάδες τουρίστες να συμμετάσχουν στη διάχυτη ευθυμία. Κατά το πρότυπο αυτών των σύγχρονων καρναβαλιών οργανώνονται σε πολλές πόλεις της Ελλάδας (Πάτρα, Ξάνθη κ.α.) αποκριάτικες εκδηλώσεις με παρελάσεις αρμάτων, ομάδες μεταμφιεσμένων, κ.ά.

Στην Ελλάδα τα έθιμα της αποκριάς παίρνουν κατά περιοχές (Νάουσα, Σοχός Θεσσαλονίκης κ.α.) ποικίλες μορφές με μεταμφιέσεις, χορούς, αποκριάτικα τραγούδια, όπου κυριαρχεί η σεξουαλική ελευθεριότητα, η διάχυτη γηθοσύνη και ο πανηγυρισμός, στοιχεία που συνδέουν τις ελληνικές αποκριές με τα αρχαία ελληνικά και ρωμαϊκά έθιμα. Οι μεταμφιέσεις μπορεί να είναι μεμονωμένες (πιερότος, κολομπίνα), όπου μπορεί να διακρίνει κανείς επιδράσεις π.χ. από την Commedia dell’ arte, ή πιο συχνά συλλογικές: ομάδες μεταμφιεσμένων παίζουν συγκεκριμένους ρόλους σε δρώμενα, όπως γάμοι, δίκες κτλ. Συνήθεις είναι οι μεταμφιέσεις του γαμπρού και της νύφης με συνοδεία κουμπάρων και συμπεθέρων, του Γέρου και των Νυφάδων κ.ά.

Σε πολλές περιοχές (Κοζάνη, Καστοριά) η φωτιά αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα των εορτασμών της αποκριάς. Στο Σοχό Θεσσαλονίκης είναι χαρακτηριστική η ζωόμορφη μεταμφίεση των κατοίκων με προβιές ζώων και κουδούνια, ενώ στη Νάουσα οι μεταμφιεσμένοι (Μπούλες ή Γενίτσαροι) φοράνε τοπικές στολές και καλύπτουν το πρόσωπό τους με μάσκες. Στα Γρεβενά γιορτάζουν τα «ανακατωσάρια», με μεταμφιέσεις, χορούς και παραδοσιακή μουσική από πολυάριθμες ορχήστρες πνευστών.

Τα αποκριάτικα τραγούδια είναι δημοτικά τραγούδια αναφερόμενα στη γιορτή της αποκριάς. Άλλα από αυτά έχουν χαρακτήρα σκωπτικό και περιγελαστικό και άλλα βακχικό εύθυμο. Πολύ συχνά οι ομάδες των μεταμφιεσμένων ανταλλάσσουν περιπαιχτικά στιχάκια, που πολλές φορές έχουν σεξουαλικό περιεχόμενο (αθυρόστομα).

• Τα στοιχεία για τις αποκριές είναι παρμένα από την εγκυκλοπαίδεια "Μαλλιάρης".
  

Θα ήθελα να μπορούσα να ήμουν απόψε εκεί, στην παρουσίαση του πρώτου βιβλίου του καλού φίλου Χάρη Κατσιβαρδά.

Η παρουσίαση του βιβλίου θα πραγματοποιηθεί στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων - αμφιθέατρο "Αντώνη Τρίτση" (Ακαδημίας 50-δίπλα στο σταθμό του ΜΕΤΡΟ) στις 18,30 μ.μ.

Θα το παρουσιάσουν οι: Κώστας Ζουράρις - καθηγητής Πολιτειολογίας, Ελίζα Βόζεμπεργκ, βουλευτής Ν. Δ. Α' Αθηνών, Χρήστος Σταικούρας, Βουλευτής Ν.Δ. Ν. Φθιώτιδος. (είσοδος ελεύθερη).

Ένα ακόμα «χειροκρότημα» από την πλατεία θα τον ενθάρρυνε στην προσπάθεια που κάνει να προσεγγίσει τον κόσμο του έντυπου λόγου με τον δικό του μοναδικό τρόπο. Θα είναι εκεί όλοι εκείνοι που τον εκτιμούν για την πολύπλευρη προσωπικότητά του. Κι είναι πολύ νέος ακόμα… Και εγγράφει υποθήκες για το μέλλον που δείχνει να είναι πολύ φιλικό μαζί του.

Βήμα – βήμα κατακτά τον κόσμο ο Χάρης. Με μια θητεία στο κίνημα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, εκλεγμένος σύμβουλος της πλειοψηφίας στο 4^ο Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Αθηναίων, μέλος του Δ. Σ. τους εξωραϊστικού Συλλόγου «Ο Κρέοντας», εκπληκτικός συζητητής στην παρέα και δεινός ρήτορας στα δικαστήρια…

Ο Χάρης είναι ο άνθρωπος που μπορείς να περάσεις ατέλειωτες ώρες μαζί του, παρέα με ένα κρασί, συζητώντας. Δεν είναι απαραίτητο να συμφωνείς σε όλα μαζί του. Αν συμβεί αυτό έχει τον τρόπο να… ξαναγυρίσει την κουβέντα στα όρια της ευπρεπούς διαφωνίας. Αλλά θα’ ρθει εκείνο το αφοπλιστικό χαμόγελό του και θα τα… σαρώσει όλα!

Για τον Χάρη θα μπορούσα να γράψω πολλά. Είναι, έτσι κι αλλιώς ανεξάντλητος. Αλλά σήμερα είπα να γράψω δυο λόγια μόνο με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου του.

Ας του δώσω λοιπόν το λόγο να το παρουσιάσει ο ίδιος:

Το παρόν βιβλίο, "Eκτάκτως ειρημένα ή άλλως, ωσεί παρόν στα τεκταινόμενα", αποτελεί ένα συμπίλημμα επιμέρους άρθρων, ποικίλου, περιεχομένου τα οποία συναρθρώθηκαν σε ένα ενιαίο τεύχος. Πρόκειται για άρθρα που ανέτειμαν συγκεκριμένα και περιπτωσιολογικώς την επικαιρότητα και απηχούν υποκειμενικές απόψεις του γράφοντος, υπό ένα κριτικό πρίσμα. Όλα τα παραπάνω άρθρα, καθώς και λοιποί στοχασμοί, μετουσιώθηκαν στο προεπιγραφόμενο εγχειρίδιο, δίδοντας τη δυνατότητα στον αναγνώστη να προβληματιστεί για τα κατά καιρούς καίρια ζητήματα που απασχόλησαν την εγχώρια και διεθνή επικαιρότητα.

Εlectro mix από τη μουσική που ακούν τα παιδιά μας σήμερα για το ξεκίνημα ενός νέου μήνα, του Φλεβάρη. Αφιερωμένος εξαρετικά από τον Siss7 των Φυλετικών Μαχών. Γιατί εκεί το παιχνίδι είναι διασκέδαση...

Ο καιρός περνάει γρήγορα... Να' ταν η πρώτη φορά που το λέμε... Κι όμως να, που η Δευτέρα, η αρχή της νέας εβδομάδας κουβάλησε στις πλάτες της κι ένα νέο μήνα, τον Φλεβάρη.

Με την Τσικνοπέμπτη του, το καρναβάλι του, την Καθαρή του Δευτέρα, τη γιορτή των ερωτευμένων, τις τσαχπινιές του, τα κρύα του και τις βροχές του. Ο Φλεβάρης στην Αθήνα είναι παράξενος. Έχουμε ζήσει τα κρύα του και τα χιόνια του. Θυμάμαι μια Τσικνοπέμπτη που χιόνισε και δεν μπορούσαμε να κάνουμε αποκριάτικη γιορτή στο σχολείο που πήγαινε ο γιος μου...

Μέρες όμορφες, λαχταριστές, με τα τρεξίματα τους για τη νέα “ΦΩΝΗ”, με τους συνδικαλιστές της ΠΕΤ ΟΤΕ να έχουν πάρει τους δρόμους στην επαρχία για τις τοπικές συνελεύσεις.

Ηρεμία στο συνδικάτο. Να' χαμε τα ίδια και στο Γυμνάσιο... Αλλά πού... Κυριακάτικα χθες μαζευτήκαμε στην “Κayak” για να συζητήσουμε, ως Σύλλογος Γονέων, τι κάνουμε με την περίπτωση του κ. Μπίκου. Δουλειά δεν είχαμε και βρήκαμε. Για δες...

Φλεβάρης σήμερα, ας καλοδεχτούμε το νέο μήνα που μας ήρθε...

Το νέο, ανακαινισμένο Εθνικό Θέατρο, ένα κόσμημα στην καρδιά της Αθήνας...

Προσωπικά τη χάρηκα χθες τη θεατρική παράσταση “Δον Ζουάν” του Μολιέρου στο Εθνικό Θέατρο. Τα εισιτήρια ανάρπαστα. Γεμάτη η πλατεία στο κλασικό θέατρο της Αγίου Κωνσταντίνου που είναι ένα αληθινό κόσμημα ανακαινισμένο. Πρώτη σειρά στο Β΄ εξώστη βρήκα. Λίγο μακριά (ψηλά) αλλά πάντως είχαμε πλήρη εικόνα των όσων διαδραματίζονταν στη σκηνή, μπροστά μας.

Μερικά πράγματα που πρέπει να ξέρουμε για το έργο:

Σκηνοθ.: Αιμ. Χειλάκης. Ερμηνεύουν: Αιμ. Χειλάκης, Γ. Μπέζος, Αθ. Μαξίμου, Απ. Πελεκάνος, Τ. Τσεμπερλίδης. Μετάφρ.: Κ. Φοντούκης. Σκην.-κοστ.: 'Αγγ. Μέντης. Κίνηση: Αμ. Μπένετ. Μουσ.: Τ. Μούσσας. Φωτ.: Λ. Παυλόπουλος

Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα έργα του παγκόσμιου ρεπερτορίου στο οποίο θίγεται ταυτόχρονα το θέμα του έρωτα και του θανάτου αλλά και το ζήτημα της υποκρισίας και του ορθολογισμού. Η παράσταση κινείται ανάμεσα στο λόγο και τη μουσική, στη σκέψη και τη πράξη. Είναι μια σύγχρονη μινιμαλιστική παράσταση, στην οποία αντιπαρατίθενται δυο κόσμοι και δύο ιδέες. Είναι μια πράξη πολιτική και διαχρονική αλλά και μία προσπάθεια κατάκτησης του μέτρου της ιδανικής ισορροπίας. 

Ο Δον Ζουάν είναι ο επαναστάτης κάθε εποχής. Καταγγέλλει τον κόσμο όπως τον βλέπει, ταξιδεύει μέσα από τον έρωτα ενώ αντίθετα ο Σγαναρέλ συμβολίζει την κωμικοτραγική αγωνία του ανθρώπου, είναι το alter ego του Δον Ζουάν. Είναι η κοινωνική του συνείδηση, μάρτυρας, θεατής και ακροατής συνομιλητής, καταδικασμένος να ζήσει. Η Ελβίρα είναι εκπρόσωπος ανιδιοτελούς αγάπης. 

Το 1665 ο Μολιέρος γράφει αυτή τη νέα κωμωδία πάνω σε ένα παραδοσιακό θέμα που είναι πολύ διαδεδομένο την εποχή αυτή. Η πρεμιέρα γίνεται στις 15 Φεβρουαρίου (1665) στο Palais Royal, στο Παρίσι, με τον La Grange στο ρόλο του Δον Ζουάν και τον Μολιέρο στο ρόλο του Σγαναρέλ και σημειώνει μεγάλη επιτυχία. Ο “Δον Ζουάν΄” δεν εκδόθηκε παρά μόνο μετά το θάνατο του δημιουργού του.

Σχεδόν δύο ώρες, χωρίς διάλειμμα το έργο σε καθηλώνει ως θεατή. Άκουσα βέβαια και ενστάσεις σε σχέση με τον μοντέρνο τρόπο που το αντιμετώπισε ο σκηνοθέτης και ηθοποιός Αιμίλιος Χειλάκης. “Είναι δυνατόν ένα κλασικό έργο να αντιμετωπίζεται έτσι;”

Προσωπικά όπως ανέφερα και στην αρχή του σημειώματος μου, το χάρηκα. Όλο κίνηση η σκηνή και ένας λόγος που έρεε σε πολύ καλή ελληνική μετάφραση. Κι απ' την άλλη λέω πως κι έτσι να είναι, το Εθνικό πρέπει να δίνει βήμα στους νέους δημιουργούς να πειραματίζονται πάνω στη σκηνή. Να ψάχνουν να βρουν νέους τρόπους έκφρασης, να μεταχειρίζονται τα νέα τεχνολογικά μέσα. Μπορεί, κατά μία έννοια, αν ζούσε ο Μολιέρος να μην ήταν αντίθετος στον μοντέρνο τρόπο παρουσίασης του έργου του.

Έχει πάντως ενδιαφέρον να περπατάς στη νυχτερινή Αθήνα. Ομόνοια, ώρα 11.30 με τίγκα τη γωνία Αγίου Κωνσταντίνου και Σωκράτους από αστυνομικούς και ΜΑΤατζήδες. Συνέβη κάτι; Ποιος ξέρει; Και ποιον να ρωτήσεις και να σου δώσει απάντηση; Μπορεί να είναι εκεί, όπως είπε και ο ταξιτζής που μας γύρισε σπίτι, σαν στέκι αναμονής στην περίπτωση που συμβεί κάτι.

Οι πάγκοι μέσα στην πλατεία πουλάνε από το απόγευμα του Σαββάτου τις κυριακάτικες εκδόσεις. Πάντα θυμάμαι τον εαυτό μου, να το κάνω αυτό. Κι έτσι οι κυριακάτικες εφημερίδες πουλάνε χιλιάδες φύλλα στο κέντρο της Αθήνας από την... προηγουμένη.

Περπατάμε την έρημη Αθηνάς. Τα πεζοδρόμια είναι βρεγμένα. Κάποιο αυτοκίνητο του Δήμου Αθηναίων από την Καθαριότητα θα έχει περάσει πριν από λίγο, σίγουρα και τους έχει πλύνει. Σε κάποιες γωνιές του πεζοδρομίου, άνθρωποι – ράκη έχουν ξαπλώσει πάνω σε χαρτόκουτες με μια κουβέρτα ριγμένη πρόχειρα πάνω τους για να βγάλουν τη νύχτα από το κρύο. Να χαρώ εγώ την κοινωνική πολιτική της σοσιαλιστικής κυβέρνησής μας...

Στη δημοτική κρεαταγορά η ταβέρνα του “Παπανδρεόυ” μας περιμένει για μια ζεστή σούπα. Πάει τέτοια ώρα μέσα στην κρύα βραδιά του Γενάρη. “Μυρίζει” έντονα ο χώρος από τα νωπά κρέατα που είναι μεν στα ψυγεία, αλλά όλη τη μέρα βρίσκονται εκτεθειμένα στα μάτια των καταναλωτών.

Η Αθήνα με τα πολλά πρόσωπα που ξαφνιάζει πάντα...

Δείτε ΕΔΩ τους συντελεστές της παράστασης από το ΑΘΗΝΟΡΑΜΑ κι ΕΔΩ μια συνέντευξη του Αιμίλιου Χειλάκη στο ίδιο περιοδικό για τον "Δον Ζουάν".

Οι σημερινές κυριακάτικες εφημερίδες όπως θα τις βρείτε στο περίπτερο. Έχουν πάντα κάτι όμορφο να μας δώσουν. Αναλύσεις πάνω στα ζητήματα της εβδομάδας για να εμπεδώσουμε την ειδησεογραφία με τον πρωινό καφέ μας. Μια μέρα πιο χαλαρά. Η Κυριακή είναι πάντα η πιο όμορφη μέρα της εβδομάδας...

Αν βέβαια ασχοληθεί κανείς με σοβαρά θέματα και όχι με τα κουτσομπολιά γύρω από το διαζύγιο της Μενεγάκη και του Λιάτσιου. Έλεος, ρε γαμώτο... Τόσοι άνθρωποι δεν τα βρίσκουν στη ζωή και αποφασίζουν να χωρίσουν, είναι δυνατόν αυτό το θέμα να κυριαρχεί όποιο κανάλι, όποια εφημερίδα κι αν ανοίξεις σήμερα; Ο κόσμος έχει αληθινά προβλήματα. Μην τον προκαλείται...

• Αντε τώρα και στο Καφενείο να δείτε πιο προσεκτικά τα πρωτοσέλιδα των πολιτικών εφημερίδων...
  

Τα παιδιά είναι ζωντάνια, ψυχή, δύναμη... Μια σπίθα χρειάζεται για να ξεσηκωθούν και στην πρώτη ευκαιρία είναι διαθέσιμα για γλέντι. Και πώς θα μπορούσε να γίνει αλλιώς; Η ψυχούλα τους πεταρίζει για ζωή.
Την Παρασκευή τα είδαμε να είναι όλα εκεί. Στο σχολείο. Όχι για μάθημα, αλλά για γλέντι. Να πώς μπορεί να το αγαπήσει κανείς το σχολείο... Σχόλασαν νωρίς, είχαν πάει και εκκλησία το πρωί, λόγω της σημερινής γιορτής των Τριών Ιεραρχών, ντύθηκαν, μασκαρεύτηκαν και ήρθαν να διασκεδάσουν...
Μέρες χαράς είναι για όλους οι απόκριες. Κι αν τα καταφέρνουν οι μεγάλοι και γίνονται παιδιά, φανταστείτε τα ίδια τα παιδιά πώς διασκέδασαν για τρεις και πλέον ώρες.
Ο Σύλλογος Γονέων, εμείς οι μεγάλοι, είχαμε φροντίσει να μην τους λείπει τίποτα. Ο D.J. στη θέση του, η ατμόσφαιρα ζεστή από το χορό και στην είσοδο τα περίμενε ο πάγκος με τα αναψυκτικά και τα νερά. Κόκα κόλες, πορτοκαλάδες, εμφυαλωμένο νερό, ήταν στη διάθεση τους να σβύσουν τη δίψα τους.
Γονείς πρόθυμοι να τα εξυπηρετήσουν και να τα βοηθήσουν να χαρούν το πάρτι τους ήταν παρόντες.
Με το χαμόγελο, με το καλαμπούρι, καθώς γνωστά μας από το δημοτικό παιδιά είχαν ντυθεί μασκαράδες και το καταχαίρονταν.
Κι αλήθεια υπάρχει πιο όμορφο πράγμα από το να εισπράττεις το "ευχαριστώ" τους μέσα από το γάργαρο γέλιο τους;
Ήμουν ανάμεσα στους γονείς που πήγαν στο σχολείο, αμέσως μετά τη δουλειά για να βοηθήσω και σας βεβαιώνω ότι τόσο εγώ όσο και όλοι όσοι είμασταν εκεί κοντά τρεις ώρες, περάσαμε υπέροχα μαζί τους. Το χαρήκαμε.
Σε τέτοια ωραία παιδιά αξίζουν πολλά. Ούτε στιγμή δεν μετάνοιωσα ποτέ για το χρόνο που διαθέτω προσφέροντάς τους.