Όσοι αγαπούμε το κρασί, αλλά δεν καταφέραμε ποτέ να φτιάξουμε μόνοι μας, μόνο το όνειρο κρατάμε ζωντανό, όταν με το καλό βγούμε στη σύνταξη και πάμε να μείνουμε στο Θραψανό. Τουλάχιστο θα το προσπαθήσουμε…


«Το φετινό κρασί θα είναι άριστης ποιότητας με εξαιρετικά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά», τονίζει ο οινοπαραγωγός και πρόεδρος του συνεταιρισμού Κορωπίου, Στ. Γεωργάκης. Καλό για όλους εμάς που θα το γευτούμε…


Η μειωμένη παραγωγή δημιουργεί πρόσθετο πρόβλημα στους οινοπαραγωγούς καθώς θα προκαταβάλουν φόρους με βάση την περσινή παραγωγή, που ήταν σαφώς μεγαλύτερη. Αυτά είναι τα δύσκολα που πρέπει να αντιμετωπίσουν.

Μπορεί το 2015 να επιφυλάσσει μια εξαιρετική χρονιά από άποψη ποιότητας για το ελληνικό κρασί, ωστόσο τα capital controls και η ιστορικά χαμηλή παραγωγή δημιουργούν συνθήκες οικονομικής ασφυξίας στους οινοπαραγωγούς.

Πέραν της διαχρονικής πλέον μεγάλης ψαλίδας των τιμών οινοπαραγωγού με τις τιμές λιανικής, το πρόβλημα ρευστότητας διογκώνεται με την απαίτηση των προμηθευτών ελέω capital controls για προπληρωμή των οινολογικών ουσιών και των υλικών συσκευασίας, παραπέμποντας έτσι στις καλένδες τις πληρωμές των παραγωγών. Επιπλέον, η μειωμένη παραγωγή δημιουργεί πρόσθετο πλήγμα στους οινοπαραγωγούς, καθώς θα προκαταβάλουν φόρους με βάση την περσινή παραγωγή που ήταν σαφώς μεγαλύτερη.

«Το μεγάλο πρόβλημα ρευστότητας», όπως περιγράφει στην εφημερίδα «Εθνος» ο οινοπαραγωγός και πρόεδρος του Συνεταιρισμού Κορωπίου Σταμάτης Γεωργάκης, «αντιμετωπίζουν σε μεγαλύτερο βαθμό όσοι ασχολούνται περιστασιακά με την αμπελουργία. Στα Μεσόγεια, για παράδειγμα, πάνω από το 60% των κατόχων αμπελώνων είναι εποχούμενοι. Οι δε αποδόσεις έχουν μειωθεί στα 500 κιλά το στρέμμα λόγω ξηρασίας και παρατεταμένου καύσωνα».

Παρ’ όλο, όμως, που η φετινή σοδειά κρασιού θα είναι πολύ καλή από άποψη ποιότητας, κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί το ίδιο για τους αμπελουργούς. «Το φετινό κρασί θα είναι άριστης ποιότητας με εξαιρετικά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά και με αλκοολικό τίτλο 13,5 Baume (Μπομέ), αλλά η παραγωγή είναι μειωμένη κατά 30%», επισημαίνει ο Στ. Γεωργάκης.

Μάλιστα η Κεντρική Συνεταιριστική Ενωση Αμπελοοινικών Προϊόντων (ΚΕΟΣΟΕ) κάνει λόγο για ιστορικό χαμηλό, με τον όγκο της φετινής οινοπαραγωγής να είναι ο μικρότερος από το 1990, ενώ και πριν από το 1990 δεν έχει καταγραφεί τόσο χαμηλή παραγωγή.

«Εξαιτίας δε των capital controls», συμπληρώνει ο πρόεδρος του Συνεταιρισμού Κορωπίου, «η απαίτηση των προμηθευτών όλες οι πληρωμές για οινολογικές ουσίες και συσκευασίες να γίνονται τοις μετρητοίς στερεί τη ρευστότητα και πηγαίνει πίσω τις πληρωμές των παραγωγών. Επιπρόσθετα, λόγω της μειωμένης παραγωγής οι παραγωγοί θα αναγκαστούν να προπληρώσουν μεγαλύτερο φόρο φέτος, καθώς θα προκαταβάλουν χρήματα βάσει της περσινής παραγωγής, που ήταν μεγαλύτερη».

Σύμφωνα με την Κεντρική Συνεταιριστική Ενωση Αμπελοοινικών Προϊόντων, η εφαρμογή των capital controls θα επιδράσει με αρνητικό τρόπο στις συναλλαγές και στο εμπόριο σταφυλιών την προσεχή περίοδο.

Παράλληλα με την ουσιαστική στάση στις τραπεζικές χρηματοδοτήσεις, το πάγωμα που παρατηρείται στην αγορά επηρεάζει τις προσδοκίες ανάκαμψής της και συντηρεί μια στάση αναμονής που δεν ευνοεί την ομαλή απορρόφηση της σταφυλικής παραγωγής. Η αδυναμία πρόσβασης των οινοποιείων με τραπεζική χρηματοδότηση έχει σαν αποτέλεσμα, σε σπάνιες περιπτώσεις, τη χρήση ιδίων διαθέσιμων κεφαλαίων για προκαταβολές, αλλά κυρίως την υιοθέτηση του τρίπτυχου παραλαβή – πώληση – πληρωμή ως πρακτική πληρωμών, με αποτέλεσμα η χρονιά να κρίνεται ιδιαίτερα δύσκολη από άποψη ρευστότητας για τους αμπελουργούς. Ωστόσο, η εφαρμογή των capital controls πιθανότατα θα έχει -σύμφωνα με την ΚΕΟΣΟΕ- ευνοϊκή επίδραση σε δύο κατευθύνσεις:

Η διακίνηση παράνομης σταφυλικής παραγωγής δυσχεραίνεται, δεδομένου ότι κατά κανόνα οι πληρωμές γίνονται με μετρητά, αφού η διακίνηση είναι «μαύρη» και η εισαγωγή οίνων από άλλες χώρες εμπεριέχει το πρόβλημα των περιορισμένων κατόπιν τραπεζικής έγκρισης πληρωμών.

Έσοδα 150 ευρώ ανά στρέμμα

Όπως αναφέρει ο Π. Κορδοπάτης, γενικός διευθυντής της ΚΕΟΣΟΕ, «αν, για παράδειγμα, προσεγγίσουμε το έσοδο ενός αμπελουργού για ένα στρέμμα αμπελώνα, η απόδοση του οποίου είναι σήμερα 500 κιλά σταφυλιού και με δεδομένο ότι η τιμή διαμορφώθηκε στα 0,30 ευρώ ανά λίτρο, το ακαθάριστο έσοδο διαμορφώνεται στα 150 ευρώ ανά στρέμμα.

Το κόστος καλλιέργειας (εργατικά, λιπάνσεις, φυτοπροστασία, μεταφορικά κ.λπ.) χωρίς υπολογισμό αποσβέσεων κεφαλαίου, εξοπλισμού και άρδευσης αγγίζει τα 0,20 ευρώ ανά κιλό. Συνεπώς ο αμπελουργός «κερδίζει» περί τα 50 ευρώ ανά στρέμμα.

Ενώ, δηλαδή. ο τελικός καταναλωτής -συνεχίζει ο κ. Κορδοπάτης- πληρώνει κατά μέσο όρο 10 ευρώ το λίτρο κρασιού στα σημεία εστίασης, ο αμπελουργός αποκομίζει 0,10 ευρώ ανά λίτρο που παράγεται. Οι λόγοι που δημιουργούν αυτήν την εικόνα σχετίζονται με διαρθρωτικές αδυναμίες του κλάδου που δημιουργούν συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού, όπως είναι οι παράνομες φυτεύσεις και οι ελληνοποιήσεις κρασιού από τρίτες χώρες.

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ

Ακτινογραφία της φετινής οινοπαραγωγής

Η χρονιά, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΚΕΟΣΟΕ, είναι όψιμη στις περισσότερες περιοχές, ενώ μεικτή είναι η εικόνα των αποθεμάτων, καθώς παρότι σύμφωνα με τα στοιχεία κινούνται σε κανονικά επίπεδα, σε αρκετές περιοχές παρατηρείται έλλειψη εμπορικών αποθεμάτων οίνου. Ανά περιοχή η γενική εικόνα είναι η ακόλουθη:

Σάμος: Η χρονιά από άποψη καιρικών συνθηκών ήταν ιδιαίτερα καλή, με μέτριες καλοκαιρινές θερμοκρασίες και καλό καιρό τον Σεπτέμβριο, με αποτέλεσμα τη φυσιολογική ωρίμανση. Οι αυξημένες βροχοπτώσεις του χειμώνα βοήθησαν ιδιαίτερα τη φυσιολογική ανάπτυξη των ξηρικών αμπελώνων της Σάμου.

Ο όγκος της παραγωγής εμφανίζεται μειωμένος περίπου κατά 15% σε σχέση με πέρυσι. Ποιοτικά η χρονιά εμφανίζεται αναβαθμισμένη. Από άποψη σακχαρικού τίτλου και οξύτητας, η Σάμος δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα, τόσο στην οινοποίηση των γλυκών όσο και των ξηρών οίνων. Οι τιμές των σταφυλιών κυμαίνονται στα περσινά επίπεδα.

Μακεδονία: Αν και είναι νωρίς ακόμη μέχρι την έναρξη του τρυγητού στη Μακεδονία (Αμύνταιο και Νάουσα), αναμένεται μια πολύ καλή χρονιά για το ξινόμαυρο, χωρίς ασθένειες, με μικρά προβλήματα όμως στα λευκά (μικροκαρπία) της Αριδαίας.

Η ίδια εικόνα παρατηρείται και στις ξενικές ποικιλίες που ξεκινούν τον τρύγο. Όμως οι επιφυλάξεις που υπάρχουν είναι κατανοητές, αφού πέρυσι τέτοια εποχή οι χαλαζοπτώσεις κατέστρεψαν το 50% της παραγωγής στη Νάουσα.

Ηπειρος: Ομοια κατάσταση περιγράφεται και στην Ηπειρο, όπου λόγω της απουσίας ασθενειών η ικανοποιητική εξέλιξη των σταφυλιών στη Ζίτσα προϊδεάζει για μια ποιοτική χρονιά, αλλά πρέπει και εδώ να τονιστεί ότι μέχρι τον τρύγο μεσολαβεί σχετικά μεγάλο διάστημα.

Στερεά Ελλάδα και Εύβοια: Η Στερεά Ελλάδα και η Εύβοια διακρίνονται από την καλή υγιεινή κατάσταση των σταφυλιών και την αναμονή κανονικών έως αυξημένων όγκων παραγωγής. Στην Κάρυστο παρουσιάστηκε ανεξήγητη σήψη στα επιτραπέζια σταφύλια, η οποία, όμως, δεν επεκτάθηκε στα οινοστάφυλα.

Μεσόγεια: Στο Κορωπί, στα Σπάτα, στο Μαρκόπουλο, στην Παιανία και στα Μέγαρα η χρονιά είναι όψιμη.

Πελοπόννησος: Στην Πελοπόννησο κοινός παρονομαστής είναι οι αναμενόμενοι μικρότεροι όγκοι παραγωγής. Ειδικότερα στην Αχαΐα αναμένεται μείωση της παραγωγής του ροδίτη σε ποσοστά από 20% έως 30%, ενώ η μαυροδάφνη και το μοσχάτο δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερα προβλήματα.

Στη Νεμέα για άλλη μια φορά η παραγωγή θα είναι μειωμένη κατά 30% περίπου, αφού παρουσιάζεται έντονο πρόβλημα περονόσπορου. Οι τιμές εκκίνησης στην περιοχή συζητιούνται σε χαμηλά επίπεδα (0,25 ευρώ), ενώ ο συνεταιρισμός θα ξεκινήσει από τα 0,32 ευρώ. Στην Ηλεία η κατάσταση είναι παρόμοια με την Αχαΐα, αφού αναμένεται μείωση της παραγωγής εξαιτίας της υποπαραγωγικότητας του ροδίτη. Η Μεσσηνία φέτος αποτελεί εξαίρεση στην Πελοπόννησο περιμένοντας μια καλή ποσοτικά παραγωγή.

Θεσσαλία: Στη Θεσσαλία η εικόνα είναι περισσότερο ανομοιογενής. Στο μεγαλύτερο αμπελουργικό διαμέρισμα του Τυρνάβου αναμένεται μια καλή σε ποσότητα και ποιότητα παραγωγή, ενώ βοτρύτης και φαιά σήψη που παρουσιάστηκαν αντιμετωπίστηκαν έγκαιρα. Στην Αγχίαλο η χρονιά δείχνει να είναι μέτρια σε όγκο, αντίστοιχη της περσινής, αλλά και εδώ σημειώνεται η απουσία ασθενειών και ζημιών. Αντίθετα στην Καρδίτσα ισχυρή χαλαζόπτωση έπληξε τους αμπελώνες, με αποτέλεσμα να εκτιμάται μειωμένη κατά 50% συγκομιδή.

Βορειοανατολικό Αιγαίο: Στα νησιά του Αιγαίου γενικά αναμένεται η παραγωγή να μην αποκλίνει από τα κανονικά επίπεδα για τα νησιά, ενώ η υγιεινή κατάσταση των σταφυλιών βρίσκεται παντού σε πολύ καλά επίπεδα. Στη Σάμο παρατηρείται καθυστέρηση της ωρίμανσης, ενώ οι πρώτες εκτιμήσεις δείχνουν μια ελαφρά κάμψη της παραγωγής.

Η Λήμνος, ύστερα από σειρά ετών προβλημάτων λόγω ασθενειών, επανακάμπτει σε κανονικούς όγκους παραγωγής και αναμένεται να καταγράψει όγκο παραγωγής αυξημένο κατά 50% από την περσινή συγκομιδή.

Κυκλάδες: Στη Σαντορίνη η χρονιά αναμένεται να έχει τα ίδια χαρακτηριστικά των μειωμένων συγκομιδών των τελευταίων ετών. Χαρακτηριστικό του νησιού τα ανύπαρκτα αποθέματα, απότοκο της υψηλής ζήτησης, και οι υψηλότατες τιμές σταφυλιών, που φέτος θα παγιωθούν σε ύψος πάνω από 2 ευρώ. Η Πάρος και η Ρόδος περιμένουν κανονικές χρονιές σε όγκο, εξαιρετική ποιότητα, όμως και στα δύο νησιά παρατηρείται έντονο το φαινόμενο της εγκατάλειψης των αμπελώνων, που οφείλεται στο μεγάλο κόστος καλλιέργειας.

Κρήτη: Στην Κρήτη και ειδικά στο Ηράκλειο η χρονιά έχει προβλήματα. Ένα τρίπτυχο περονόσπορου, ευδεμίδας και παγετών θα προκαλέσει μείωση του όγκου παραγωγής, γεγονός που δεν μπορεί να υποστηρίξει τις ανάγκες των οινοποιείων. Οι σουλτανίνες επλήγησαν περισσότερο, με αποτέλεσμα οι Κρητικοί οινοπαραγωγοί να απευθυνθούν σε άλλες περιοχές της Ελλάδας προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες τους.

Νησιά του Ιονίου: Τέλος στα νησιά του Ιονίου πελάγους οι εκτιμήσεις διαφέρουν από νησί σε νησί. Στη Ζάκυνθο και τη Λευκάδα φέτος δεν παρατηρήθηκαν ασθένειες, με αποτέλεσμα ο όγκος και η ποιότητα παραγωγής να αναμένονται σε ικανοποιητικά επίπεδα. Στην Κεφαλονιά, όμως, ένας συνδυασμός παγετού (2 ημέρες) και χαλαζόπτωσης θα μειώσει τον όγκο της ρομπόλας κατά 30%.

• Ρεπορτάζ: Κώστας Νάνος
• Φωτογραφίες: Χάρης Γκίκας
• Δημοσιευμένο στο ΕΘΝΟΣ 18/9/2015