Ένα πιστοποιητικό από τον πρόεδρο της κοινότητας Μαυρανέων Γρεβενών, τον Ιούλιο του 1948. Εμφύλιος, αδελφοφάδες και στη μέση αδελφοί μας που διακρατούσαν ακεραιότητα. Το ζήτημα είναι ποιος θα σκότωνε πρώτος τους Μάρτυρες του Ιεχωβά… Το πιστοποιητικό δίνεται, προφανώς με ευκολία, επειδή φονιάδες ήταν οι… κακοί αντίπαλοι. Κάπως έτσι γράφεται η ιστορία…


Ιδού μια εγκύκλιος του υπουργείου Παιδείας, χαρακτηρίζεται ως απόρρητος, εμπιστευτική και αποστέλλεται προς την ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος και τους Μητροπολίτες. Αφορά τον προσηλυτισμό, ένα όπλο που χρησιμοποίησαν πολύ για να διώξουν τους Μάρτυρες του ιεχωβά.


Η συγκεκριμένη εγκύκλιος βάζει το πλαίσιο προκειμένου να… δουλέψει όπως επιθυμεί η Εκκλησία, αλλά να μη χαρακτηριστεί η Ελλάς ως κράτος μισαλλόδοξο… Αυτό είναι που τους ενοχλούσε. Τι θα πει ο κόσμος… Ας ενεργούσαν όπως ήθελαν φτάνει αυτό να μην έπαιρνε διαστάσεις σε παγκόσμιο επίπεδο… Διότι η εικόνα μετράει…

Ο Γιοχάνες Ράουτε ενώ συμμετέχει στη διακονία αγρού, πιθανώς τη δεκαετία του 1920.


Ο Χανς Χόλτερχοφ χρησιμοποιούσε αυτό το καρότσι για να διαφημίζει το περιοδικό «Ο Χρυσούς Αιών».

Στη ΣΚΟΠΙΑ μελέτης του Αυγούστου είδαμε αυτό το άρθρο που αποτελεί μέρος της ιστορίας των Μαρτύρων του Ιεχωβά. Κι εμείς, οι τακτικοί αναγνώστες μας το ξέρουν πια καλά, αγαπούμε την ιστορία. Γι’ αυτό και θεωρούμε πολύ σοβαρό να δούμε μια πτυχή αυτής της ιστορίας:

«Όλοι οι πόλεμοι του παρελθόντος . . . ωχριούν μπροστά στην παρούσα μεγάλη σύγκρουση που εξελίσσεται στην Ευρώπη». Με αυτά τα λόγια περιέγραψε η ΣΚΟΠΙΑ 1 Σεπτεμβρίου 1915 (στην αγγλική) τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, ο οποίος τελικά τύλιξε στις φλόγες του περίπου 30 χώρες. Εξαιτίας των εχθροπραξιών, Η ΣΚΟΠΙΑ ανέφερε: «Η υπηρεσία [της Βασιλείας] έχει παρεμποδιστεί σε κάποιον βαθμό, ιδιαίτερα στη Γερμανία και στη Γαλλία».

Αντιμέτωποι με μια μαινόμενη σύρραξη παγκόσμιων διαστάσεων, οι Σπουδαστές της Γραφής δεν κατανοούσαν πλήρως την αρχή της Χριστιανικής ουδετερότητας. Ωστόσο, ήταν αποφασισμένοι να διακηρύξουν τα καλά νέα. Θέλοντας να κάνει το μέρος του στην υπηρεσία της Βασιλείας, ο Βίλχελμ Χίλντεμπραντ παρήγγειλε αντίτυπα του φυλλαδίου Η «Μηνιαία Έκδοση των Σπουδαστών της Γραφής» (The Bible Students Monthly) στη γαλλική. Δεν βρισκόταν στη Γαλλία ως βιβλιοπώλης διάκονος (ολοχρόνιος κήρυκας), αλλά, αντίθετα, ως Γερμανός στρατιώτης. Αυτός ο υποτιθέμενος εχθρός, ντυμένος με στρατιωτική στολή, μετέδιδε ένα άγγελμα ειρήνης στους έκπληκτους Γάλλους περαστικούς.

Επιστολές που δημοσιεύτηκαν στη ΣΚΟΠΙΑ δείχνουν ότι αρκετοί ακόμα Γερμανοί Σπουδαστές της Γραφής ένιωθαν την ώθηση να μεταδίδουν τα καλά νέα της Βασιλείας ενόσω ήταν στον στρατό. Ο αδελφός Λέμκι, που υπηρετούσε στο ναυτικό, ανέφερε ότι πέντε μέλη του πληρώματος είχαν δείξει ενδιαφέρον. «Ακόμα και πάνω σε αυτό το πλοίο, θερίζω καρπούς προς αίνο του Ιεχωβά», έγραψε.

Ο Γκέοργκ Κάιζερ πήγε στο μέτωπο ως στρατιώτης και γύρισε στο σπίτι του ως υπηρέτης του αληθινού Θεού. Τι συνέβη; Με κάποιον τρόπο έφτασε στα χέρια του ένα έντυπο των Σπουδαστών της Γραφής, και εκείνος δέχτηκε ολόκαρδα την αλήθεια της Βασιλείας και παρέδωσε τα όπλα του. Έπειτα ανέλαβε άοπλη υπηρεσία. Μετά τον πόλεμο, υπηρέτησε ως ζηλωτής σκαπανέας για πολλά χρόνια.

Αν και οι Σπουδαστές της Γραφής δεν κατανοούσαν πλήρως το ζήτημα της ουδετερότητας, η στάση και η διαγωγή τους βρίσκονταν σε διαμετρική αντίθεση με τις απόψεις και τις πράξεις εκείνων που έβλεπαν με καλό μάτι τον πόλεμο. Ενώ οι πολιτικοί και οι εκκλησιαστικοί ηγέτες στην ουσία σήκωναν εθνικά λάβαρα, οι Σπουδαστές της Γραφής προσκολλούνταν στον “Άρχοντα Ειρήνης”. (Ησ. 9:6) Αν και μερικοί δεν διακράτησαν αυστηρή ουδετερότητα, υποστήριζαν παρ’ όλα αυτά τη θεμελιώδη πεποίθηση που εξέφρασε ο Σπουδαστής της Γραφής, Κόνραντ Μέρτε: «Διέκρινα ξεκάθαρα από τον Λόγο του Θεού ότι ο Χριστιανός δεν πρέπει να σκοτώνει».—Έξοδ. 20:13. *

Στη Γερμανία, όπου ο νόμος δεν προέβλεπε απαλλαγή για τους αντιρρησίες συνείδησης, πάνω από 20 Σπουδαστές της Γραφής αρνήθηκαν να έχουν οποιαδήποτε ανάμειξη με τον στρατό. Μερικοί από αυτούς κρίθηκαν ψυχικά ασθενείς, όπως ο Γκούσταφ Κούγιατ, τον οποίο έβαλαν σε ψυχιατρείο και του χορηγούσαν ναρκωτικές ουσίες.

Ο Χανς Χόλτερχοφ, ο οποίος επίσης αρνήθηκε τη στράτευση, πήγε στη φυλακή, όπου απέρριψε κάθε εργασία σχετική με τον πόλεμο. Οι φρουροί τον έδεσαν σφιχτά με ζουρλομανδύα μέχρι που δεν ένιωθε τα χέρια του. Όταν αυτό δεν κατάφερε να διαρρήξει την αποφασιστικότητά του, οι φρουροί σκηνοθέτησαν μια εικονική εκτέλεση. Ωστόσο, ο Χανς παρέμεινε ακλόνητος σε όλη τη διάρκεια του πολέμου.

Άλλοι αδελφοί που επιστρατεύτηκαν αρνήθηκαν να πάρουν όπλο και ζήτησαν κάποια μορφή άοπλης υπηρεσίας. Ο Γιοχάνες Ράουτε κράτησε τέτοια στάση και στάλθηκε να εργαστεί στους σιδηροδρόμους. Ο Κόνραντ Μέρτε διορίστηκε νοσοκόμος, και ο Ράινχολτ Βέμπερ εργάστηκε ως νοσηλευτής. Ο Άουγκουστ Κράφτσικ ήταν ευγνώμων που τα καθήκοντά του δεν τον έφεραν στο πεδίο της μάχης. Εκείνοι οι Σπουδαστές της Γραφής και άλλοι σαν αυτούς ήταν αποφασισμένοι να υπηρετήσουν τον Ιεχωβά βασιζόμενοι στην κατανόησή τους για την αγάπη και την οσιότητα.

Λόγω της διαγωγής τους στη διάρκεια του πολέμου, οι Σπουδαστές της Γραφής τέθηκαν επίσημα υπό επιτήρηση. Τα επόμενα χρόνια, οι Σπουδαστές της Γραφής στη Γερμανία βρέθηκαν χιλιάδες φορές στα δικαστήρια λόγω του έργου κηρύγματος που επιτελούσαν. Για να τους βοηθήσει, το γραφείο τμήματος της Γερμανίας ίδρυσε ένα νομικό τμήμα στο Μπέθελ του Μαγδεμβούργου.

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά εκλέπτυναν προοδευτικά την κατανόησή τους γύρω από το ζήτημα της Χριστιανικής ουδετερότητας. Όταν ξέσπασε ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, διατήρησαν ουδέτερη στάση παραμένοντας εντελώς αποχωρισμένοι από τον στρατό. Ως αποτέλεσμα, θεωρήθηκαν εχθροί του Γερμανικού Κράτους και υπέστησαν αμείλικτο διωγμό. Αλλά αυτό είναι ένα κάπως διαφορετικό κεφάλαιο για κάποιο μελλοντικό άρθρο της σειράς «Από το Αρχείο Μας».

• Από το αρχείο μας στην Κεντρική Ευρώπη.

Ας εξετάσουμε μερικά ιστορικά γεγονότα από τις δεκαετίες προ του 1914. Μπορείτε να διακρίνετε πώς βοήθησαν αυτές οι εξελίξεις το λαό του Θεού να προετοιμαστεί για τη γέννηση της Μεσσιανικής Βασιλείας;

Μέσα του 19ου αιώνα

Ο Χένρι Γκρου, ο Τζορτζ Στέτσον και ο Τζορτζ Στορς εξετάζουν σχολαστικά το δόγμα περί αθανασίας της ανθρώπινης ψυχής και το εκθέτουν ως ψευδές

1868 ή 1869

Ο Κάρολος Τ. Ρώσσελ αρχίζει να εξετάζει με προσοχή τα δόγματα των εκκλησιών του Χριστιανικού κόσμου και εντοπίζει παρερμηνείες των Γραφών. Η «κλονισμένη πίστη» του επανεδραιώνεται όταν ακούει ένα κήρυγμα του Αντβεντιστή κήρυκα Τζόνας Γουέντελ

1870

Ο αδελφός Ρώσσελ σχηματίζει μια ομάδα μελέτης της Γραφής και αρχίζουν να μελετούν συστηματικά

Όμιλος μελέτης της Γραφής τη δεκαετία του 1870

1870-1875

Αλήθειες όσον αφορά την ψυχή, το λύτρο και τον τρόπο της επανόδου του Χριστού γίνονται σαφέστερες

1876

Άρθρο του Κ. Τ. Ρώσσελ στο περιοδικό Βιβλικός Εξεταστής (Bible Examiner) υποδεικνύει το 1914 ως το τέλος των Καιρών των Εθνών

1877

Εκδίδεται το βιβλιάριο Ο Σκοπός και ο Τρόπος της Επανόδου του Κυρίου Ημών (The Object and Manner of Our Lord’s Return) για να διευκρινίσει αλήθειες σχετικά με την παρουσία του Χριστού

1879

Κυκλοφορεί το πρώτο τεύχος του περιοδικού Η Σκοπιά της Σιών και Κήρυξ της του Χριστού Παρουσίας

Εξώφυλλο του πρώτου τεύχους του περιοδικού Η Σκοπιά της Σιών και Κήρυξ της του Χριστού Παρουσίας

Αναγνωρίζεται η συσχέτιση της Βαβυλώνας της Μεγάλης με τις κατ’ όνομα εκκλησίες του Χριστιανικού κόσμου

1880

Ο αδελφός Ρώσσελ περιοδεύει στις βορειοανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες για να επισκεφτεί και να ενισχύσει τις ομάδες μελέτης

1881

Εκδίδονται πολυσέλιδα φυλλάδια (μερικά άνω των 100 σελίδων) και δίνονται στους αναγνώστες της Σκοπιάς για να τα διανέμουν δωρεάν στο κοινό

Η Σκοπιά προσκαλεί όλους τους αναγνώστες να τηρήσουν την Ανάμνηση στο Αλεγκένι της Πενσυλβανίας

Αρχίζει το έργο βιβλιοπώλη διακόνου

Άρθρα όπως το «Ζητούνται 1.000 Κήρυκες» και το «Έχουν Χριστεί για να Κηρύττουν» δίνουν ώθηση στη διακονία

Όσοι Χριστιανοί δεν συναθροίζονται ακόμα τακτικά παροτρύνονται να αρχίσουν να το κάνουν

1882

Δημοσιεύεται ένα άρθρο που αντικρούει το δόγμα της Τριάδας

1885

Έντυπα της ΣΚΟΠΙΑΣ φτάνουν στα χέρια αναγνωστών σε πέντε ηπείρους

1886

Τίθεται σε κυκλοφορία Το Σχέδιον των Αιώνων, ο πρώτος τόμος της σειράς που έγινε αργότερα γνωστή ως Γραφικαί Μελέται

Η ΣΚΟΠΙΑ προσκαλεί τους αναγνώστες σε μια τριήμερη «γενική συνέλευση» μετά την Ανάμνηση του θανάτου του Χριστού, ξεκινώντας έτσι τη διεξαγωγή ετήσιων συνελεύσεων

1889

Χτίζεται ο Βιβλικός Οίκος στο Αλεγκένι της Πενσυλβανίας

1890

Η Εταιρία Σκοπιά εκδίδει την Καινή Διαθήκη του Ρόδερχαμ, χρησιμοποιώντας μια κοσμική εκτυπωτική εταιρία

1891

Ο Κ. Τ. Ρώσσελ αρχίζει εκτεταμένες περιοδείες εκτός Ηνωμένων Πολιτειών, αναζητώντας τρόπους να «προωθήσει τη διάδοση της Αλήθειας»

1894

Εκπρόσωποι της Φυλλαδικής Εταιρίας Σκοπιά, που ενεργούν ως περιοδεύοντες επίσκοποι, αποστέλλονται για να επισκέπτονται και να ενθαρρύνουν τις εκκλησίες

Περιοδεύοντες επίσκοποι τη δεκαετία του 1890

1895

Η ΣΚΟΠΙΑ αναφέρει ότι μερικοί πιστοί διεξάγουν «Κύκλους της Χαραυγής» για μελέτη της Γραφής και συστήνει «να διεξάγονται αυτοί οι Κύκλοι παντού»

1896

Ο Κ. Τ. Ρώσσελ εκδίδει το βιβλιάριο «Τι Διδάσκουσιν αι Γραφαί περί Άδου»;

1900

Ιδρύεται το πρώτο γραφείο τμήματος στο Λονδίνο

Το έργο κηρύγματος επεκτείνεται σε 28 χώρες

1903

Η δωρεάν διανομή φυλλαδίων την Κυριακή, που γινόταν στους δρόμους κοντά στους ναούς, αντικαθίσταται από εντατικές εκστρατείες από σπίτι σε σπίτι

Τα κηρύγματα του Ρώσσελ αρχίζουν να δημοσιεύονται τακτικά στις εφημερίδες

1909

Τα κεντρικά γραφεία της Εταιρίας Σκοπιά μεταφέρονται στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης

Τρεις Χριστιανοί αδελφοί συνομιλούν

1910

Οι Σπουδαστές της Γραφής αρχίζουν να χρησιμοποιούν το όνομα Διεθνής Σύλλογος Σπουδαστών της Γραφής

1911-1912

Ο Κ. Τ. Ρώσσελ και έξι σύντροφοί του διανύουν γύρω στα 56.000 χιλιόμετρα κάνοντας το γύρο του κόσμου για να εξακριβώσουν «την κατάσταση και τις προοπτικές της Χριστιανοσύνης» σε διάφορες χώρες, μεταξύ άλλων στην Κίνα, στην Ινδία, στην Ιαπωνία και στις Φιλιππίνες

1914

Χειριστής κατά την προβολή του “Φωτοδράματος”

Το «Φωτόδραμα της Δημιουργίας» προβάλλεται για πρώτη φορά στη Νέα Υόρκη στις 11 Ιανουαρίου, και έπειτα σε πέντε ακόμα πόλεις μέσα στον επόμενο μήνα. Ως το τέλος του χρόνου, το έχουν δει σε διάφορες μορφές του σχεδόν 9.000.000 άτομα στη Βόρεια Αμερική, στην Ευρώπη, στην Αυστραλία και στη Νέα Ζηλανδία

Τον Οκτώβριο, ο Κ. Τ. Ρώσσελ ανακοινώνει στην οικογένεια Μπέθελ: «Οι Καιροί των Εθνών τελείωσαν· ο καιρός των βασιλέων τους πέρασε». Σύμφωνα με κάποια αδελφή που ήταν παρούσα, πρόσθεσε: «Και έτσι δεν ξέρουμε τι μας περιμένει»

Οι φωτογραφίες έφτασαν στο e-mail μας… Ξέρετε είναι από κείνα τα ενθαρρυντικά e-mail που δείχνουν ξεκάθαρα πως ενώ εδώ στη χώρα μας οι άνθρωποι στην πλειοψηφία τους αντιμετωπίζουν αδιάφοροι τα καλά νέα της Βασιλείας που φτάνουν ως την πόρτα τους, αλλού υπάρχει ακόμα μια έντονη κινητικότητα


Όπως εδώ, όπου οι αδελφοί είναι εφευρετικοί στο έργο τους…Η Ακτή Ελεφαντοστού (γαλλικά: République de Côte d'Ivoire) είναι χώρα της δυτικής Αφρικής με έκταση 322.460 τ.χλμ. και πληθυσμό 22.671.331 κατοίκους σύμφωνα με τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της απογραφής του 2014.


Συνορεύει στα νότια με τον κόλπο της Γουινέας, στα ανατολικά με την Γκάνα, στα βόρεια με την Μπουρκίνα Φάσο και το Μάλι, στα δυτικά με τη Γουινέα και τη Λιβερία. Πρωτεύουσα της χώρας είναι η Γιαμουσσούκρο, ενώ μεγαλύτερη πόλη και οικονομική πρωτεύουσα είναι το Αμπιτζάν.


Η χώρα τα τελευταία χρόνια σπαράσσεται από εμφυλίους και πραξικοπήματα. Λίγα είναι γνωστά για την Ακτή Ελεφαντοστού πριν την άφιξη πορτογαλικών πλοίων γύρω στη δεκαετία του 1460. Οι διάφορες εθνότητες της χώρας προέρχονται από γειτονικές περιοχές: οι Κρου ήρθαν από τη Λιβερία γύρω στο 1600, οι Σενούφο και οι Λόμπι κατέβηκαν νότια από την Μπουρκίνα Φάσο και το Μαλί.


Το 18ο και 19ο αιώνα, ο λαός των Άκαν, μαζί και οι Μπαουλέ, μετανάστευσαν από την Γκάνα στο ανατολικό τμήμα της χώρας, ενώ οι Μαλίνκε από τη Γουινέα εγκαταστάθηκαν στα βορειοδυτικά. ΚΙ όμως αυτοί οι άνθρωποι διψούν να μάθουν την αλήθεια. Και όπως είπαμε οι αδελφοί μας είναι εφευρετικοί στο έργο τους.


Διαβάζουμε στο Βιβλίο Έτους 2014: Το υπηρεσιακό έτος 2011 ξεκίνησε με τις καλύτερες προοπτικές για περαιτέρω αύξηση, καθώς οι 8.656 ευαγγελιζόμενοι είχαν 23.019 Γραφικές μελέτες. Ωστόσο, στα τέλη του Νοεμβρίου έγιναν εκλογές και το αποτέλεσμα της κάλπης αμφισβητήθηκε. Αυτό οδήγησε σε ταραχές βυθίζοντας τη χώρα στο χάος.


Ακολούθησαν μάχες, οι οποίες το Μάρτιο έφτασαν στο Αμπιτζάν, την εμπορική πρωτεύουσα της χώρας, και κράτησαν μέχρι τον Απρίλιο του 2011, αναγκάζοντας έναν τεράστιο αριθμό πολιτών να εγκαταλείψουν την πόλη, ακόμη και τη χώρα. Μεταξύ αυτών ήταν και πολλοί αδελφοί μας οι οποίοι έφυγαν με τα πόδια, αφήνοντας πίσω ό,τι είχαν και δεν είχαν.


Η ουδέτερη στάση των αδελφών μας τους προστάτεψε πολλές φορές εκείνη τη δύσκολη περίοδο. Σε μια περίπτωση, στρατιώτες μπήκαν σε ένα δημοτικό σχολείο όπου γινόταν σεμινάριο για δασκάλους και σχολικούς συμβούλους. Τους διέταξαν να πέσουν όλοι στο πάτωμα και να δώσουν τα πράγματά τους.


Όταν κάποιος αδελφός τούς έδωσε την τσάντα του, η οποία ήταν γεμάτη έντυπά μας, οι στρατιώτες κατάλαβαν αμέσως ότι είναι Μάρτυρας του Ιεχωβά. Του επέστρεψαν την τσάντα, τα χρήματά του και το κινητό του, λέγοντας: «Από εσένα δεν κινδυνεύουμε». Η καλή στάση που μετράει…


Εν μέσω εμφύλιων και πολιτικών διενέξεων, οι αδελφοί στην Ακτή Ελεφαντοστού συναθροίστηκαν ειρηνικά στις 29 Μαρτίου 2003 για την αφιέρωση ορισμένων καινούριων κτιρίων στο γραφείο τμήματος στο Αμπιτζάν. Σε αυτά περιλαμβάνονται μια νέα Αίθουσα Βασιλείας, δύο κτίρια κατοικιών και ένα κτίριο βοηθητικών υπηρεσιών με μια μεγάλη τραπεζαρία, κουζίνα, έναν χώρο πλυντηρίων, αποθήκες και εργαστήρια συντήρησης.

Ο Λούκαρις Κύριλλος κατέβαλε αξιέπαινες προσπάθειες για να γίνει η Αγία Γραφή η αυθεντία όσον αφορά τα εκκλησιαστικά δόγματα και να εκπαιδευτούν οι άνθρωποι στις διδασκαλίες της.

Ήταν μια καλοκαιριάτικη ημέρα του 1638. Έκπληκτοι, κάποιοι ψαράδες στη Θάλασσα του Μαρμαρά, κοντά στην Κωνσταντινούπολη, την πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, είδαν ένα πτώμα να επιπλέει στο νερό. Κοιτώντας πιο προσεκτικά, διαπίστωσαν με φρίκη ότι το στραγγαλισμένο σώμα ανήκε στον οικουμενικό πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης, την κεφαλή της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Αυτό ήταν το τραγικό τέλος του Κύριλλου Λούκαρι, μιας εξέχουσας θρησκευτικής φυσιογνωμίας του 17ου αιώνα.

Ο Λούκαρις δεν έζησε για να δει το όνειρό του —την έκδοση μιας μετάφρασης των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών στην καθομιλουμένη ελληνική— να γίνεται πραγματικότητα. Άλλο ένα όνειρο του Λούκαρι επίσης δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ —το να δει την Ορθόδοξη Εκκλησία να επιστρέφει στην «απλότητα του ευαγγελίου». Ποιος ήταν αυτός ο άνθρωπος; Ποια εμπόδια συνάντησαν οι προσπάθειές του;

Συγκλονισμένος από την Αμάθεια

Ο Κύριλλος Λούκαρις γεννήθηκε το 1572 στον ενετοκρατούμενο Χάνδακα (τώρα Ηράκλειο) της Κρήτης. Εξαιρετικά ταλαντούχος, σπούδασε στη Βενετία και στην Πάδουα της Ιταλίας και έκανε πολλά ταξίδια στην Ιταλία και αλλού. Δυσαρεστημένος από τις διαμάχες εντός της εκκλησίας και ελκυόμενος από τα μεταρρυθμιστικά κινήματα στην Ευρώπη, πιθανόν να επισκέφτηκε τη Γενεύη, η οποία τότε βρισκόταν υπό τον έλεγχο του Καλβινισμού.

Ενώ επισκεπτόταν την Πολωνία, ο Λούκαρις διέκρινε ότι οι εκεί Ορθόδοξοι, ιερείς και λαϊκοί, ήταν σε αξιοθρήνητη πνευματική κατάσταση εξαιτίας της αμάθειάς τους. Στην Αλεξάνδρεια και στην Κωνσταντινούπολη, ανησύχησε σοβαρά βλέποντας ότι ακόμη και οι άμβωνες —από όπου διαβάζονταν οι Γραφές— είχαν αφαιρεθεί από μερικές εκκλησίες!

Το 1602, ο Λούκαρις πήγε στην Αλεξάνδρεια, όπου διαδέχθηκε στον πατριαρχικό θρόνο ένα συγγενή του, τον Μελέτιο. Κατόπιν, άρχισε να αλληλογραφεί με θεολόγους στην Ευρώπη οι οποίοι είχαν μεταρρυθμιστικές τάσεις. Σε μία επιστολή ανέφερε ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία διατηρούσε πολλές εσφαλμένες συνήθειες. Σε άλλες επιστολές τόνιζε ότι η εκκλησία έπρεπε να αντικαταστήσει τις δεισιδαιμονίες με την «απλότητα του ευαγγελίου» και να βασιστεί στην αυθεντία των Γραφών και μόνο.

Ο Λούκαρις ανησυχούσε σοβαρά και για το ότι η πνευματική εξουσία των Πατέρων της Εκκλησίας θεωρούνταν ισοδύναμη με τα λόγια του Ιησού και των αποστόλων. «Δεν αντέχω πια να ακούω ανθρώπους να λένε ότι τα σχόλια της ανθρώπινης παράδοσης έχουν ίδια βαρύτητα με τις Γραφές», έγραψε. (Ματθαίος 15:6) Πρόσθεσε ότι, κατά την άποψή του, η λατρεία εικόνων ήταν καταστροφική. Επισήμανε επίσης ότι η επίκληση «αγίων» προσέβαλλε τον Μεσίτη, τον Ιησού.—1 Τιμόθεο 2:5.

Ο Πατριαρχικός Θρόνος «στο Σφυρί»

Αυτές οι απόψεις, μαζί με την αντιπάθεια του Λούκαρι για τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, επέσυραν το μίσος και το διωγμό των Ιησουιτών και όσων από την Ορθόδοξη Εκκλησία επιθυμούσαν την ένωση με τους Καθολικούς. Παρά την εναντίωση, το 1620 ο Λούκαρις εκλέχθηκε πατριάρχης Κωνσταντινούπολης. Το πατριαρχείο της Ορθόδοξης Εκκλησίας βρισκόταν τότε υπό την εξουσία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η οθωμανική κυβέρνηση εύκολα εκθρόνιζε και ενθρόνιζε πατριάρχες με χρηματικά ανταλλάγματα.

Οι εχθροί του Λούκαρι, κυρίως οι Ιησουίτες και το παντοδύναμο και φοβερό παπικό Τάγμα της Προπαγάνδας της Πίστης, συνέχισαν να τον διαβάλλουν και να σκευωρούν εναντίον του. «Για να πετύχουν το στόχο τους, οι Ιησουίτες επιστράτευσαν κάθε μέσο —δόλο, συκοφαντία, κολακεία και, πάνω από όλα, δωροδοκία, η οποία ήταν το πιο αποτελεσματικό όπλο για την εξασφάλιση της εύνοιας των [Οθωμανών] μεγιστάνων», παρατηρεί το σύγγραμμα Κύριλλος Λούκαρις. Ως αποτέλεσμα, το 1622 ο Λούκαρις εξορίστηκε στη Ρόδο, και ο Γρηγόριος της Αμασείας εξαγόρασε το αξίωμα για 20.000 ασημένια νομίσματα. Εντούτοις, ο Γρηγόριος δεν μπόρεσε να συλλέξει το ποσό που υποσχέθηκε και έτσι το αξίωμα εξαγόρασε ο Άνθιμος της Αδριανούπολης, ο οποίος όμως παραιτήθηκε αργότερα. Κατά παράδοξο τρόπο, ο Λούκαρις αποκαταστάθηκε στον πατριαρχικό θρόνο.

Ο Λούκαρις ήταν αποφασισμένος να χρησιμοποιήσει αυτή την καινούρια ευκαιρία για να μορφώσει τους Ορθόδοξους κληρικούς και λαϊκούς εκδίδοντας μια μετάφραση της Γραφής καθώς και θεολογικά φυλλάδια. Για να το πετύχει αυτό, φρόντισε να μεταφερθεί ένα πιεστήριο στην Κωνσταντινούπολη υπό την προστασία του Άγγλου πρέσβη. Όταν, όμως, έφτασε το πιεστήριο τον Ιούνιο του 1627, οι εχθροί του Λούκαρι τον κατηγόρησαν ότι θα το χρησιμοποιούσε για πολιτικούς σκοπούς, και τελικά το κατέστρεψαν. Ο Λούκαρις έπρεπε τώρα να χρησιμοποιήσει τα πιεστήρια της Γενεύης.

Μια Μετάφραση των Χριστιανικών Γραφών

Ο μεγάλος σεβασμός του Λούκαρι για τη Γραφή και για τη μορφωτική της δύναμη αύξανε την επιθυμία που ένιωθε να κάνει τα λόγια της πιο προσιτά στον κοινό άνθρωπο. Αντιλαμβανόταν ότι η γλώσσα των χειρογράφων των θεόπνευστων Ελληνικών Γραφών δεν ήταν πια κατανοητή στο μέσο άτομο. Έτσι, το πρώτο βιβλίο που παρήγγειλε ήταν η μετάφραση των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών στην τότε καθομιλουμένη ελληνική. Ο Μάξιμος Καλλιπολίτης, ένας ευρυμαθής μοναχός, άρχισε αυτό το έργο το Μάρτιο του 1629. Πολλοί Ορθόδοξοι θεωρούσαν απαράδεκτη τη μετάφραση των Γραφών, όσο ακατανόητο και αν ήταν το κείμενο για τους αναγνώστες. Για να τους κατευνάσει, ο Λούκαρις ζήτησε να τυπωθεί το πρωτότυπο κείμενο και η σύγχρονη απόδοση σε παράλληλες στήλες, προσθέτοντας μόνο λίγες σημειώσεις. Εφόσον ο Καλλιπολίτης πέθανε λίγο καιρό αφότου παρέδωσε το χειρόγραφο, ο ίδιος ο Λούκαρις έκανε τη διόρθωση του κειμένου. Εκείνη η μετάφραση τυπώθηκε λίγο μετά το θάνατο του Λούκαρι το 1638.

Παρά τις προφυλάξεις του Λούκαρι, η μετάφραση ξεσήκωσε θύελλα αποδοκιμασιών από πολλούς επισκόπους. Η αγάπη του Λούκαρι για το Λόγο του Θεού ήταν καταφανής στον πρόλογο εκείνης της Βιβλικής μετάφρασης. Ανέφερε ότι οι Γραφές στην καθομιλουμένη αποτελούν «ένα γλυκύ μήνυμα που μας εδόθηκε από τον ουρανόν». Παρότρυνε τους ανθρώπους «να ηξεύρουσι και να γνωρίζουσι τα όσα περιέχει [η Γραφή]», και είπε ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να μάθουν «τα πράγματα της πίστεως ορθώς . . . παρά από το θείον και ιερόν Ευαγγέλιον».—Φιλιππησίους 1:9, 10.

Ο Λούκαρις αποδοκίμαζε έντονα όσους απαγόρευαν τη μελέτη της Γραφής και όσους απέρριπταν τη μετάφραση του πρωτότυπου κειμένου: «Αν μιλούμεν ή αν διαβάζωμεν και δεν γροικούμεν είναι ωσάν να ρίχνωμεν τα λόγια μας εις τον άνεμον». (Παράβαλε 1 Κορινθίους 14:7-9.) Στο τέλος του προλόγου του, έγραψε: «Εσείς όλοι που θέλετε διαβάζει μεταγλωττισμένον το θείον και ιερόν Ευαγγέλιον τούτο, καρπωθείτε την ωφέλειαν που σας προβάλλει η ανάγνωσις . . . και ο Θεός πάντοτε να σας φωτίζη εις το καλόν».—Παροιμίες 4:18.

Μια Ομολογία Πίστεως

Αφού άρχισε εκείνη τη Βιβλική μετάφραση, ο Λούκαρις έκανε άλλο ένα τολμηρό βήμα. Το 1629 εξέδωσε στη Γενεύη μια Ομολογία Πίστεως. Ήταν μια προσωπική δήλωση πεποιθήσεων την οποία έλπιζε ότι θα υιοθετούσε η Ορθόδοξη Εκκλησία. Σύμφωνα με το βιβλίο «Η Ορθόδοξη Εκκλησία», αυτή η Ομολογία «καθιστά άνευ ουσίας το Ορθόδοξο δόγμα του ιερατείου και των άγιων ταγμάτων, και αποδοκιμάζει τη λατρεία εικόνων και την επίκληση αγίων ως μορφές ειδωλολατρίας».

Η Ομολογία αποτελείται από 18 άρθρα. Το δεύτερο άρθρο της δηλώνει ότι οι Γραφές είναι θεόπνευστες και ότι η εξουσία τους υπερβαίνει την εξουσία της εκκλησίας, λέγοντας: «Πιστεύουμε ότι η Αγία Γραφή δόθηκε από τον Θεό . . . Πιστεύουμε ότι η εξουσία της είναι πάνω από την εξουσία της Εκκλησίας. Το να διδασκόμαστε από το Άγιο Πνεύμα είναι πολύ διαφορετικό από το να διδασκόμαστε από ανθρώπους».—2 Τιμόθεο 3:16.

Το 8ο και το 10ο άρθρο υποστηρίζουν ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ο μοναδικός Μεσίτης, Αρχιερέας και Κεφαλή της εκκλησίας. Ο Λούκαρις έγραψε: «Πιστεύουμε ότι ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός κάθεται στα δεξιά του Πατέρα Του και εκεί μεσολαβεί υπέρ ημών, εκτελώντας αυτός μόνος τα καθήκοντα του αληθινού και νόμιμου αρχιερέα και μεσίτη».—Ματθαίος 23:10.

Το 12ο άρθρο δηλώνει ότι η εκκλησία μπορεί να παρεκκλίνει, συγχέοντας το ορθό με το εσφαλμένο, αλλά το φως του αγίου πνεύματος μπορεί να τη διασώσει μέσω του μόχθου πιστών διακόνων. Στο άρθρο 18, ο Λούκαρις διατείνεται ότι το καθαρτήριο είναι ανυπόστατο: «Είναι σαφές ότι ο μύθος του Καθαρτηρίου δεν πρέπει να γίνεται δεκτός».

Στο παράρτημα της Ομολογίας υπάρχουν ορισμένες ερωτήσεις και απαντήσεις. Ο Λούκαρις τονίζει αρχικά ότι κάθε πιστός πρέπει να διαβάζει τις Γραφές και ότι είναι επιζήμιο για ένα Χριστιανό να μη διαβάζει το Λόγο του Θεού. Κατόπιν προσθέτει ότι τα Απόκρυφα βιβλία πρέπει να απορρίπτονται.—Αποκάλυψη 22:18, 19.

Η τέταρτη ερώτηση λέει: «Ποια πρέπει να είναι η άποψή μας για τις Εικόνες;» Ο Λούκαρις απαντά: «Διδασκόμαστε από τις Θεϊκές και Ιερές Γραφές, οι οποίες λένε ξεκάθαρα: “Μη κάμης εις σεαυτόν είδωλον, μηδέ ομοίωμά τινος, όσα είναι εν τω ουρανώ άνω, ή όσα εν τη γη κάτω, ή όσα εν τοις ύδασιν υποκάτω της γης· μη προσκυνήσης αυτά μηδέ λατρεύσης αυτά [Έξοδος 20:4, 5]”, εφόσον οφείλουμε να λατρεύουμε, όχι το δημιούργημα, αλλά μόνο τον Δημιουργό και Πλάστη του ουρανού και της γης, και να προσκυνούμε μόνο Εκείνον. . . . Τη λατρεία και προσκύνηση [των εικόνων], την οποία απαγορεύει . . . η Ιερή Γραφή, την απορρίπτουμε, για να μην ξεχάσουμε και αρχίσουμε να προσκυνούμε τα χρώματα, την τέχνη και τα δημιουργήματα αντί για τον Δημιουργό και Πλάστη».—Πράξεις 17:29.

Αν και ο Λούκαρις δεν μπορούσε να διακρίνει πλήρως κάθε πλάνη στην εποχή του πνευματικού σκοταδιού στην οποία ζούσε, κατέβαλε αξιέπαινες προσπάθειες για να γίνει η Αγία Γραφή η αυθεντία όσον αφορά τα εκκλησιαστικά δόγματα και να εκπαιδευτούν οι άνθρωποι στις διδασκαλίες της.

Αμέσως μετά την κυκλοφορία της Ομολογίας, ξέσπασε ένα νέο κύμα εναντίωσης κατά του Λούκαρι. Το 1633, ο Κύριλλος Κονταρής, μητροπολίτης Βέροιας (σημερινό Χαλέπι), προσωπικός εχθρός του Λούκαρι τον οποίο υποστήριζαν οι Ιησουίτες, προσπάθησε να διαπραγματευτεί με τους Οθωμανούς τον πατριαρχικό θρόνο. Εντούτοις, το σχέδιο απέτυχε όταν ο Κονταρής δεν μπόρεσε να δώσει τα χρήματα. Ο Λούκαρις διατήρησε το αξίωμά του. Την επόμενη χρονιά, ο Αθανάσιος από τη Θεσσαλονίκη πλήρωσε 60.000 ασημένια νομίσματα για αυτή τη θέση. Ο Λούκαρις εκθρονίστηκε εκ νέου. Αλλά σε ένα μήνα αποκαταστάθηκε. Στο μεταξύ, ο Κύριλλος Κονταρής είχε συγκεντρώσει τα 50.000 ασημένια νομίσματα που έπρεπε να πληρώσει. Αυτή τη φορά, ο Λούκαρις εξορίστηκε στη Ρόδο. Έπειτα από έξι μήνες, οι φίλοι του πέτυχαν την επαναφορά του.

Το 1638, όμως, οι Ιησουίτες και οι Ορθόδοξοι συνεργάτες τους κατηγόρησαν τον Λούκαρι για εσχάτη προδοσία εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αυτή τη φορά ο σουλτάνος διέταξε το θάνατό του. Ο Λούκαρις συνελήφθη και, στις 27 Ιουλίου 1638, τον έβαλαν σε μια βάρκα δήθεν για να τον εξορίσουν. Μόλις έφυγε η βάρκα, τον στραγγάλισαν. Έθαψαν το σώμα του κοντά στην ακτή, και μετά το ξέθαψαν και το πέταξαν στη θάλασσα. Το βρήκαν κάποιοι ψαράδες και αργότερα το έθαψαν οι φίλοι του.

Μαθήματα για Εμάς

«Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ένας από τους κύριους στόχους του [Λούκαρι] ήταν να διαφωτίσει και να ανυψώσει το μορφωτικό επίπεδο του κλήρου και του ποιμνίου, το οποίο κατά το 16ο και στις αρχές του 17ου αιώνα είχε φτάσει σε πολύ χαμηλό σημείο», δηλώνει ένας λόγιος. Διάφορα εμπόδια δεν επέτρεψαν στον Λούκαρι να πετύχει το στόχο του. Απομακρύνθηκε από τον πατριαρχικό θρόνο πέντε φορές. Τριάντα τέσσερα χρόνια μετά το θάνατό του, μια σύνοδος στην Ιερουσαλήμ αναθεμάτισε τις πεποιθήσεις του ως αιρετικές, διακηρύσσοντας ότι οι Γραφές «πρέπει να διαβάζονται, όχι από τον καθένα, αλλά μόνο από όσους εγκύπτουν στα βαθιά πράγματα του πνεύματος έπειτα από κατάλληλη έρευνα» — δηλαδή μόνο από τους υποτιθέμενους μορφωμένους κληρικούς.

Για μια ακόμη φορά, η άρχουσα εκκλησιαστική τάξη κατέπνιξε τις προσπάθειες που αποσκοπούσαν στο να γίνει ο Λόγος του Θεού διαθέσιμος στο ποίμνιό της. Κατασίγασαν βίαια μια φωνή η οποία επισήμανε μερικά από τα λάθη που υπήρχαν στις αντιγραφικές πεποιθήσεις τους. Αποδείχτηκε ότι συγκαταλέγονταν στους χειρότερους εχθρούς της θρησκευτικής ελευθερίας και αλήθειας. Δυστυχώς, αυτή η στάση επιζεί με διάφορους τρόπους μέχρι την εποχή μας. Αποτελεί αφυπνιστική υπενθύμιση του τι συμβαίνει όταν οι υποκινούμενες από τον κλήρο δολοπλοκίες εμποδίζουν την ελευθερία σκέψης και έκφρασης.

[Υποσημείωση]

Στην Ομολογία του, υποστηρίζει την Τριάδα και τις δοξασίες του προκαθορισμού και της αθανασίας της ψυχής — οι οποίες είναι αντιγραφικές διδασκαλίες.

Αναδημοσίευση από τη ΣΚΟΠΙΑ, 15 Φεβρουαρίου 2000

Σάββατο πρωί με βαριά τα σύννεφα πάνω από την πόλη. Η Αθήνα ήταν μαύρη. Αλλά δεν ήθελα να χάσω το ξεκίνημα. Και πήγα. Στο σπίτι του Δήμου Ρέντα. Δεν ήμασταν πολλοί. Έβλεπαν κι άλλοι τον καιρό… Και έκριναν με τη λογική και όχι με το συναίσθημα…


Δεν είχαμε καλά - καλά τελειώσει και άρχισε μια έντονη βροχόπτωση. Δεν ήταν μόνο στα Σεπόλια… Ανάλογα φαινόμενα εξελίσσονταν σε αρκετές περιοχές εντός του λεκανοπεδίου της Αττικής. Περιμέναμε αρκετά, συζητώντας μέχρι να ξεκόψει λίγο και να φύγουμε.


Δεν πήγαμε έργο. Η μέρα δεν βοηθούσε. Ο καιρός συνέχισε να είναι βαρύς και να ψιλοβρέχει. Ελαφρά. Φαινόταν ότι τίποτα δεν είχε τελειώσει, αλλά πάλι, έλεγα θα προλάβω να πάω στο κέντρο και να πάρω ένα ψωμί από το «Απολλώνιο» που χρειαζόμασταν στο σπίτι για το μεσημέρι.


Δεν είχα προχωρήσει ούτε ένα χιλιόμετρο και φτάνοντας στην πλατεία Αττικής, η βροχή δυνάμωσε πολύ… Έκανα το ίδιο που έκαναν κι άλλοι μοτοσικλετιστές. Έβαλα τη μηχανή και κάθισα κι εγώ, στο στεγασμένο χώρο έξω από την Εθνική Τράπεζα… Και η βροχή όλο και δυνάμωνε…


Εκεί τράβηξα και τις φωτογραφίες που βλέπετε. Τις ανέβασα στο διαδίκτυο και τις σχολίασαν οι φίλοι μου. Με το δικό τους τρόπο. Και μου άρεσε αυτό. Να που σήμερα γίνονται ανάρτηση στην κεντρική σελίδα του ΘΡΑΨΑΝΙΩΤΗ. Η πρώτη δυνατή βροχή που μας οδηγεί στο χειμώνα.


Επειδή αυτή είναι η ζωή… Μερικά πράγματα είναι απλά. Και πολλές φορές τα ακραία καιρικά φαινόμενα μας κάνουν εντύπωση… Εμείς είμαστε φτιαγμένοι για μια πιο ήρεμη ζωή. Όχι για τέτοιες έντονες συγκινήσεις. Κοντά δυο ώρες ταλαιπωρήθηκα χθες. Και δεν ήμουν μόνο εγώ


Την ίδια ώρα η ΕΜΥ προειδοποιούσε για επιδείνωση του καιρού ενώ η Πυροσβεστική Υπηρεσία βρίσκονταν ήδη επί ποδός, λόγω της νεροποντής που είχε πλήξει την Αττική, ενώ έγιναν πολλές κλήσεις για άντληση υδάτων και έξι για κοπές δέντρων κλήσεις στην πυροσβεστική.


Έτσι είναι. Είμαστε εκτεθειμένοι σε κάθε δυσκολία και φυσική καταστροφή. Ευτυχώς δεν άκουσα για τεράστιες ζημιές, αν και το βράδυ στις ειδήσεις, έτσι όπως τους αρέσει να τραβάνε από τα μαλλιά τα πράγματα, τα έκαναν ακόμα πιο τραγικά. Οι δρόμοι από το μπουρίνι πλημμύρισαν. Ο χειμώνας μπαίνει στη ζωή μας…