Αφιερωμένο στον πρώην Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωστή Στεφανόπουλο είναι το δημοσίευμα αυτής τη εβδομάδας στην εφημερίδα ΡΕΘΕΜΝΟΣ. Και διαλέξαμε μερικές φωτογραφίες από τα πρωτοσέλιδα εφημερίδων , ιδίως του τόπου που γεννήθηκε, όπως αυτό εδώ της ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ.


Και προτιμήσαμε τα έντυπα της Πάτρας, διότι οι αθηναϊκές δεν είχα<ν διαθέσιμο χώρο στα πρωτοσέλιδα τους για μεγάλα αφιερώματα. Ιδού λοιπόν η ΓΝΩΜΗ της 21/11/2016. Με σεβασμό προσεγγίζει το θέμα, όπως μπορείτε κι εσείς να διαπιστώσετε με μια πρώτη ματιά…


Να, αυτό που σας λέγαμε για τον αθηναϊκό Τύπο. Το ΕΘΝΟΣ ήταν από αυτές που έδωσαν τον μεγαλύτερο χώρο. Και γιατί άραγε όλο αυτό; Επειδή ο Κωστής Στεφανόπουλος υπήρξε σεμνός και σοβαρός και δεν επεδίωξε τις δημόσιες σχέσεις για να τον κρατούν στην επιφάνεια…


Και δυο μέρες αργότερα, την ημέρα της ταφής του η μόνη εφημερίδα που έγραψε γι’ αυτόν κάνοντας το πρώτο θέμα ήταν η ΓΝΩΜΗ Πατρών… Αυτή είναι η σοβαρότητα μας. Δυστυχώς. Χαίρομαι που δεν είμαι πια υποχρεωμένος να υπηρετώ έναν Τύπο που έχει χάσει τη βασική αποστολή του

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ 26/11/2016

Απεβίωσε, μετά από σκληρή και απέλπιδα μάχη για τη ζωή του, ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωστής Στεφανόπουλος, μία από τις πρωταγωνιστικές μορφές της νεώτερης πολιτικής ιστορίας της Ελλάδας. Άφησε την τελευταία του πνοή, πλήρης ημερών, την Κυριακή 20/11/2016 στις 23:18 σε ηλικία 90 ετών. Κηδεύτηκε με τιμές αρχηγού κράτους στην ιδιαίτερη πατρίδα του.

Νοσηλευόταν στο Νοσοκομείο «Ερρίκος Ντυνάν», με σοβαρή λοίμωξη του αναπνευστικού, από την Πέμπτη, 17 Νοεμβρίου. Το Σάββατο 19 Νοεμβρίου η υγεία του παρουσίασε ραγδαία επιδείνωση. Σε ανακοινωθέν που εξέδωσε το νοσοκομείο, ο θεράποντας ιατρός Αντώνιος Δημητρακόπουλος, τομεάρχης Παθολογικού Τομέα του «Ερρίκος Ντυνάν», ανακοίνωσε ότι ο κ. Στεφανόπουλος, εισήχθη στο Νοσοκομείο, «με εμπύρετο και σοβαρή αναπνευστική δυσχέρεια. Κλινικά και απεικονιστικά διαπιστώθηκε ότι πάσχει από αμφοτερόπλευρη πνευμονία εξ΄ εισροφήσεως» και συμπλήρωσε ότι: «Παρά την εντατική θεραπευτική αγωγή, η κλινική του εικόνα βαίνει επιδεινούμενη με ανεπάρκεια πολλαπλών οργανικών συστημάτων».

Ο Κωστής Στεφανόπουλος γεννήθηκε στην Πάτρα το 1926 και ήταν γιος του Δημήτριου Στεφανόπουλου, δικηγόρου και πολιτικού, και της Βρισηίδας Φιλοπούλου, κόρης του δημοσιογράφου Κωνσταντίνου Φιλόπουλου.

Από την πλευρά της μητέρας του καταγόταν από την παλαιά πατρινή οικογένεια Πράτσικα και ήταν ανιψιός των Ανδρέα, Χρήστου και Κούλας Πράτσικα καθώς και του Διονυσίου Τσερώνη, δημάρχου Πατρέων. Στα νεανικά του χρόνια ήταν αθλητής της κολύμβησης και της υδατοσφαίρισης, αρχικά στον ανεξάρτητο σύλλογο Κολυμβητικός Όμιλος Γλυφάδας και από το 1949 στον Αχιλλέα Πατρών.

Φοίτησε στο Γυμνάσιο Πατρών, στη συνέχεια σπούδασε νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και από το 1954 μέχρι το 1975 άσκησε ενεργό δικηγορία ως μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών."

Πολιτεύτηκε για πρώτη φορά στις εκλογές του 1958 με την Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση (ΕΡΕ) και εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής Αχαΐας στις εκλογές του 1964. Μετά την πτώση της δικτατορίας εντάχθηκε στο νεοσύστατο τότε κόμμα της Νέας Δημοκρατίας. Εξελέγη μαζί της βουλευτής Αχαΐας στις εκλογές του 1974 και συμμετείχε στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του Κωνσταντίνου Καραμανλή ως Υφυπουργός Εμπορίου. Σε επακόλουθους κυβερνητικούς μετασχηματισμούς ανέλαβε Υπουργός Εσωτερικών από το Νοέμβριο του 1974 μέχρι το Σεπτέμβριο του 1976 και Υπουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών (Σεπτέμβριος 1976 - Νοέμβριος 1977).

Ο Στεφανόπουλος εξελέγη βουλευτής Α΄ Αθηνών στις εκλογές του Ιουνίου 1989, ενώ παρέμεινε πρόεδρος του κόμματος ΔΗΑΝΑ μέχρι τον Ιούνιο του 1994, όταν εκείνη ανέστειλε τη δράση της, καθώς δεν κατόρθωσε να εκπροσωπηθεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Ενόψει των προεδρικών εκλογών του 1995, ο Στεφανόπουλος προτάθηκε ως υποψήφιος Πρόεδρος της Δημοκρατίας από το κόμμα της Πολιτικής Άνοιξης. Με τη στήριξη και του ΠΑΣΟΚ εξελέγη στις 8 Μαρτίου 1995, κατά την τρίτη ψηφοφορία, με 181 ψήφους, ως ο πέμπτος Πρόεδρος Δημοκρατίας μετά τη μεταπολίτευση του 1974.

Όταν βγήκε Πρόεδρος της Δημοκρατίας σταμάτησε να εισπράττει τη βουλευτική του αποζημίωση. Αρνήθηκε και τα αναδρομικά που εξασφάλιζαν κατά καιρούς οι βουλευτές. Το ‘81 είχε χάσει από τον Αβέρωφ την προεδρία της ΝΔ και το ‘84 είχε χάσει την προεδρία της ΝΔ από τον Μητσοτάκη.

Ήταν ο μόνος πολιτικός της συντηρητικής παράταξης που δεν συμφώνησε στην παραπομπή Παπανδρέου στο Ειδικό Δικαστήριο το ‘89. Αρνήθηκε να γίνει Βουλευτής επικρατείας με το ΠΑΣΟΚ.

Η ΔΗΑΝΑ, το κόμμα του, επέστρεψε στο κράτος την προεκλογική επιχορήγηση που έλαβε και δεν ξόδεψε. Ακόμα και σε ιδιώτες που είχαν ενισχύσει το κόμμα του, επέστρεψε λεφτά. Σπάνιο πράγμα για πολιτικούς…

• Αυτό το κομμάτι θα δημοσιευτεί αύριο στην εβδομαδιαία κρητική εφημερίδα ΡΕΘΕΜΝΟΣ, στη στήλη μου «Επισημάνσεις». 

Το αίμα είναι βιολογικός ιστός που μεταφέρει το DNA του ατόμου που το φέρει. Επομένως, μετά τη μετάγγιση ο ασθενής θα φέρει το DNA του αιμοδότη. Αν συλλογιστεί κανείς το ενδεχόμενο κάποιος να μεταγγιστεί δυο, τρεις φορές, προκύπτει το παράδειγμα της Χίμαιρας.


Μυθολογικά η Χίμαιρα ήταν ένα τέρας που το σώμα του αποτελούνταν από διαφορετικά ζώα. Είχε κεφάλι λιονταριού και κατσίκας και ουρά με το κεφάλι φιδιού. Τρία ζώα σε ένα.


Ένας άνθρωπος που έχει μεταγγιστεί με αίμα από τρεις διαφορετικούς αιμοδότες φέρει στο σώμα του ουσιαστικά τέσσερα – μαζί με το δικό του – διαφορετικά DNA. Ένας πολύ άμεσος και λογικός συνειρμός θα μας οδηγούσε στο συμπέρασμα ότι κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε πολλές μεταλλάξεις και την εμφάνιση καινούριων ασθενειών.

Στην αρχή του 21^ου αιώνα, η ευρέως διαδεδομένη ιατρική πρακτική της μετάγγισης επανεξετάζεται και αμφισβητείται για λόγους βιολογικούς, οικονομικούς και ηθικούς από ένα μεγάλο μέρος της επιστημονικής κοινότητας. Η αλήθεια είναι ότι το αίμα είναι το πολυτιμότερο δώρο που μπορεί να προσφέρει ένας άνθρωπος στο συνάνθρωπό του, καθώς είναι το σημαντικότερο  βιολογικό υγρό που διαθέτει.

Επίσης, είναι αλήθεια ότι η αιμοδοσία ως δώρο ζωής έχει προβληθεί εδώ και πολλές δεκαετίες ως αγαθή, αλτρουιστική και απαραίτητη πράξη και αδιαμφισβήτητα είναι. Πολύ συχνά στον Τύπο, σε τοπικό ή ευρύτερο επίπεδο, γίνεται έκκληση για περισσότερους αιμοδότες και περισσότερο αίμα. Κανείς όμως, ή έστω ελάχιστοι, έχουν διατυπώσει την απορία πού πηγαίνει όλο αυτό το αίμα, πώς χρησιμοποιείται και αν πραγματικά όλες αυτές οι μεταγγίσεις που γίνονται είναι αναγκαίες και ασφαλείς. Σκοπός λοιπόν, του συγκεκριμένου άρθρου είναι να δοθούν απαντήσεις σ’ αυτές τις ερωτήσεις και να προκληθεί περαιτέρω προβληματισμός  πάνω στο θέμα των μεταγγίσεων και στην αναγκαιότητα της αναίμακτης ιατρικής.

Τι είναι η αναίμακτη ιατρική και χειρουργική;

Αν και ο όρος «αναίμακτη ιατρική» μπορεί να φαίνεται σαφής, εν τούτοις, πολύ συχνά, χρησιμοποιείται λανθασμένα ή συγχέεται με τις αναίμακτες χειρουργικές επεμβάσεις. Επομένως, κρίνεται απαραίτητο να γίνει μια σύντομη αποσαφήνιση των παραπάνω όρων.

Η σύγχρονη ιατρική τεχνολογία έχει δώσει πια τη δυνατότητα να πραγματοποιούνται από απλές μέχρι δύσκολες χειρουργικές επεμβάσεις ενδοσκοπικά με πολύ μικρές τομές ή με άλλες τεχνικές χωρίς ο ασθενής να χάνει αίμα. Παραδείγματα τέτοιων επεμβάσεων είναι η λαπαροσκόπηση, η αρθροσκόπηση, η στεφανιογραφία, η χειρουργική με πλοήγηση μέσω Η/Υ καθώς και πολλές πρακτικές της επεμβατικής ακτινολογίας. Αυτά τα χειρουργεία χαρακτηρίζονται σαφώς ως αναίμακτα, γιατί κατά τη διάρκειά τους ο ασθενής χάνει ελάχιστο έως καθόλου αίμα. Δεν αποκλείεται όμως, η πιθανότητα ο ασθενής να μεταγγιστεί με αίμα μετά την επέμβαση. Η αναίμακτη ιατρική και χειρουργική παρόλα αυτά είναι κάτι ευρύτερο και αφορά τη συνολική αντιμετώπιση του ασθενούς με σκοπό να μην μεταγγιστεί ούτε κατά τη διάρκεια αλλά ούτε και μετά την επέμβαση. Η αναίμακτη ιατρική λοιπόν, αναφέρεται σ’ εκείνες τις ιατρικές τεχνικές που είναι σχεδιασμένες να παρακολουθούν, να διατηρούν και να βελτιώνουν τ’ αποθέματα αίματος του ίδιου του ασθενούς, ώστε να ελαχιστοποιηθεί ή αποκλειστεί η πιθανότητα μετάγγισης. Αυτές οι τεχνικές μπορεί να περιλαμβάνουν επί παραδείγματι διατροφικές προσαρμογές ή φαρμακευτική αγωγή με σκοπό την αύξηση του αιματοκρίτη και της αιμοσφαιρίνης, πριν το χειρουργείο, συλλογή αίματος, κατά τη διάρκεια της επέμβασης, και άλλες τεχνικές που θ’ αναλυθούν στη συνέχεια.

Ιστορική αναδρομή της μετάγγισης και της αναίμακτης ιατρικής

Η ιστορία της μετάγγισης είναι πάρα πολύ παλιά και η χρήση του αίματος μέσα στην ιστορία έχει εμπλακεί σε πολλές δοξασίες, μύθους και πειραματισμούς σε βαθμό που να μην μπορεί κάποιος εύκολα να διακρίνει πού τελειώνει η επιστήμη και πού ξεκινά η σφαίρα της δοξασίας και της προκατάληψης. Το 1818 γίνεται η πρώτη μετάγγιση από άνθρωπο σε άνθρωπο από το γιατρό Blundell, ύστερα από πολλούς αποτυχημένους και μοιραίους πειραματισμούς από ζώο σε ζώο και από ζώο σε άνθρωπο. Μέσα σε 10 χρόνια πραγματοποίησε 10 μεταγγίσεις. Οι μισοί ασθενείς πέθαναν. Η επανάσταση στις μεταγγίσεις λαμβάνει χώρα, στις αρχές του 20^ου αιώνα, όταν ο Karl Landsteiner ανακάλυψε τις ομάδες αίματος, γεγονός που του απέφερε το βραβείο Νόμπελ. Από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και μετά, η μετάγγιση γίνεται η πιο συνηθισμένη ιατρική πράξη. Ήδη όμως από τα τέλη του 20^ου αιώνα, άρχισε η έντονη κριτική για τα ουσιαστικά οφέλη της μετάγγισης αλλά και των κινδύνων αυτής. Η διάδοση της ηπατίτιδας B μεταξύ των στρατιωτών, κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, της ηπατίτιδας C τη δεκαετία του 1970 και του AIDS τη δεκαετία του 1980, αποκάλυψε ότι η μετάγγιση δεν έχει μόνο οφέλη, αλλά απεναντίας οι κίνδυνοι που ενέχει μπορεί να είναι περισσότεροι. 100 χρόνια περίπου, μετά την ανακάλυψη των ομάδων αίματος, τι ειρωνεία! έχει ανοίξει ένας διάλογος για τις μεθόδους διαχείρισης του αίματος, καθώς πλέον χαρακτηρίζεται ως επιτακτική ανάγκη.

Το σίγουρο είναι ένα: το ανθρώπινο αίμα είναι υπέρ-πολύτιμο. Οι άνθρωποι προσφέρουν αλτρουιστικά το αίμα τους με πίστη ότι θα χρησιμοποιηθεί σωστά. Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Ένα ακόμα ερώτημα που θα γίνει προσπάθεια ν’ απαντηθεί παρακάτω.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι από τη  μετάγγιση: αποφεύγοντας τη Χίμαιρα

Ο ουσιαστικός προβληματισμός που τίθεται είναι, αν η μετάγγιση είναι ασφαλής. Η απάντηση είναι απόλυτα λογική: όχι. Ασφαλής μετάγγιση δεν υπάρχει. Και σ’ αυτό ,πρέπει να προσθέσουμε ότι η μετάγγιση είναι μια μη αναστρέψιμη διαδικασία. Για το λόγο αυτό, επιβάλλεται να τονιστεί ότι δεν πρέπει σε καμία περίπτωση ένας ασθενής να μεταγγίζεται, εάν δεν είναι απολύτως απαραίτητο και επαρκώς τεκμηριωμένο. Κανένας δεν μπορεί ν’ αποκλείσει ανεπιθύμητα συμβάντα ή ανεπιθύμητες αντιδράσεις. Κι αν όλα αυτά ακούγονται λίγο περίεργα, ας δούμε τι σημαίνουν.

Το αίμα για να φτάσει από το δότη στον ασθενή περνάει διάφορες διαδικασίες από διαφορετικούς ανθρώπους, χώρους και μηχανήματα. Το λάθος μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε σημείο , δηλαδή στην αιμοδοσία, στο εργαστήριο, στην κλινική ή στο χειρουργείο, και η δυνατότητα να εντοπιστεί δεν είναι πάντα βέβαιη ή εύκολη. Το λάθος μπορεί να είναι στη συμβατότητα του αίματος, στον εργαστηριακό έλεγχο, στη μεταφορά, φύλαξη και χορήγηση αίματος ή των παραγώγων του αίματος, ακόμα και στο παραπεμπτικό. Αν και σχετικά σπάνια, έχουν εν τούτοις αναφερθεί περιστατικά μεταγγίσεων με μολυσμένο αίμα από τον ιό HIV ή ηπατίτιδας Β και C. Όπως πολύ σωστά επεσήμανε κάποιος γιατρός, μπορεί να είναι μια σπάνια περίπτωση, όμως είναι μόνιμη για αυτόν που την έχει.

Οι ανεπιθύμητες αντιδράσεις μπορεί να είναι άμεσες ή μακροπρόθεσμες. Μερικές από τις άμεσες αντιδράσεις είναι αλλεργικές, πυρετικές, αναφυλακτικές, οξείες αιμολυτικές, η ασυμβατότητα στις ομάδες αίματος ABO και το σύνδρομο ανοσολογικής αιτίας μη καρδιογενούς πνευμονικού οιδήματος (TRALI). Οι αντιδράσεις αυτές δεν μπορούν να προβλεφθούν πριν τη μετάγγιση, μπορούν όμως, ως κάποιο βαθμό, να ελεγχθούν με ενδελεχείς εργαστηριακούς ελέγχους, όταν φυσικά υπάρχει χρόνος και όταν κάποιος από τους εμπλεκόμενους δεν ασχοληθεί πλημμελώς με τα καθήκοντά του (πιθανότητα ανθρώπινου λάθους).

Οι μακροπρόθεσμες επιπλοκές από τη μετάγγιση περιλαμβάνουν ιογενείς και βακτηριδιακές λοιμώξεις. Ένα παράδειγμα ιογενών λοιμώξεων αναφέρθηκε παραπάνω και είναι οι ιοί του AIDS και της ηπατίτιδας. Παράδειγμα λοιμώξεων από πρωτόζωα, που μεταφέρονται με τη μετάγγιση, είναι η ελονοσία και η τοξοπλάσμωση, ενώ λοιμώξεων από βακτήρια είναι η ψευδομονάδα και ο εντερόκοκκος. Επίσης, υπάρχει και μια σπάνια νόσος, όπου τα Τ-λεμφοκύτταρα του δότη επιτίθενται στους ιστούς του δέκτη (νόσος μοσχεύματος κατά ξενιστή). Τέλος, μια σημαντική αντίδραση είναι η ανοσοκαταστολή, δηλαδή η αδρανοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος μετά τη μετάγγιση. Για το λόγο αυτό, διεξάγεται πολύ μεγάλη έρευνα ,τα τελευταία χρόνια ,για τη σχέση της μετάγγισης με την πρόγνωση των νεοπλασματικών όγκων. Σε πολλές περιπτώσεις, η μετάγγιση αλλάζει τη συμπεριφορά και τη δυναμική του όγκου προς το χειρότερο. Οι παράγοντες που μπορεί να ευθύνονται είναι πολλοί γι’ αυτό και η έρευνα συνεχίζεται ακατάπαυστα. Το χρονικό διάστημα που φυλάσσεται το αίμα καθώς και η παρουσία των λευκών αιμοσφαιρίων είναι δύο μόνο απ’ αυτούς τους παράγοντες που εξετάζονται.

Και αν αυτά μπορούν να θεωρηθούν λίγο ή πολύ γνωστά ή λογικά τεκμαιρόμενα, αυτό που λιγότερο περνάει από τη σκέψη μας είναι ότι η μετάγγιση αίματος είναι στην ουσία μια μορφή μεταμόσχευσης. Το αίμα είναι βιολογικός ιστός που μεταφέρει το DNA του ατόμου που το φέρει. Επομένως, μετά τη μετάγγιση ο ασθενής θα φέρει το DNA του αιμοδότη. Αν συλλογιστεί κανείς το ενδεχόμενο κάποιος να μεταγγιστεί δυο, τρεις φορές, προκύπτει το παράδειγμα της Χίμαιρας. Μυθολογικά η Χίμαιρα ήταν ένα τέρας που το σώμα του αποτελούνταν από διαφορετικά ζώα. Είχε κεφάλι λιονταριού και κατσίκας και ουρά με το κεφάλι φιδιού. Τρία ζώα σε ένα. Ένας άνθρωπος που έχει μεταγγιστεί με αίμα από τρεις διαφορετικούς αιμοδότες φέρει στο σώμα του ουσιαστικά τέσσερα – μαζί με το δικό του – διαφορετικά DNA. Ένας πολύ άμεσος και λογικός συνειρμός θα μας οδηγούσε στο συμπέρασμα ότι κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε πολλές μεταλλάξεις και την εμφάνιση καινούριων ασθενειών. Είναι άγνωστο, για πόσο καιρό ένα άτομο θα φέρει το DNA του αιμοδότη. Έρευνες όμως, σε στρατιώτες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, έδειξαν ότι και μετά από 50 χρόνια έφεραν ξένο DNA, επειδή μεταγγίστηκαν, λόγω τραυματισμού τους στο πεδίο της μάχης.

Όλα τα παραπάνω καταδεικνύουν την αδήριτη ανάγκη να μελετάται με πολύ μεγάλη προσοχή η σχέση οφέλους – κινδύνου για κάποιον ασθενή, πριν ληφθεί η απόφαση για μετάγγιση. Τα ιατρικά κριτήρια για την αναγκαιότητα της μετάγγισης πρέπει να είναι ακλόνητα και να θεμελιώνονται (στηρίζονται) στην πρόσφατη ιατρική βιβλιογραφία.

Πρόγραμμα διαχείρισης αίματος. Εναλλακτικές μέθοδοι αντί μετάγγισης

Κι αν κάποιος προβληματιστεί με την ανάγνωση του συγκεκριμένου άρθρου, εύλογα θα αναρωτηθεί αν υπάρχουν εναλλακτικές. Η αλήθεια είναι ότι εναλλακτικές μέθοδοι αντί μετάγγισης υπάρχουν. Χρειάζεται όμως ν’ απευθυνθεί σε γιατρούς και νοσοκομεία που ενστερνίζονται την ιδέα της αναίμακτης ιατρικής περίθαλψης.

Το πρόγραμμα διαχείρισης του αίματος περιλαμβάνει τρεις βασικές αρχές:

1. την ανοχή στην αναιμία
2. τη  μεγιστοποίηση της ερυθροκυτταρικής μάζας
3. την ελαχιστοποίηση της απώλειας αίματος

Όλα αυτά, όπως είναι λογικό συνεπάγονται τη συνεργασία μιας ομάδας γιατρών και όχι μόνο του θεράποντα.

Ι)ΑΝΟΧΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΙΜΙΑ

Κρίνεται απολύτως απαραίτητη η αναθεώρηση της παραδοσιακής αντιμετώπισης της αναιμίας, όπου το «ας βάλουμε και μια μονάδα αίμα» είναι τόσο κοινό, όσο αν το αίμα ήταν απλά νερό. Αιματοκρίτης είναι το ποσοστό κυττάρων που περιέχεται στο αίμα, ενώ η αιμοσφαιρίνη είναι η πρωτεΐνη που μεταφέρει οξυγόνο και διοξείδιο του άνθρακα. Ακριβώς, επειδή από την αιμοσφαιρίνη εξαρτάται πόσο οξυγόνο θα φτάσει στους ιστούς, το βασικότερο κριτήριο για την απόφαση μετάγγισης πρέπει να είναι η αιμοσφαιρίνη και όχι ο αιματοκρίτης. Το 30% αιματοκρίτη και τα 10.0 gr/dL αιμοσφαιρίνης ως όρια για τη μετάγγιση είναι αυθαίρετα και πολύ παλιά (ορίστηκαν το 1942). Η κλινική εμπειρία έχει αποδείξει στην πράξη ότι τα όρια αυτά μπορούν να μετατοπιστούν χαμηλότερα ανάλογα την ηλικία, την καρδιαγγειακή κατάσταση και τις κλινικές συνθήκες ,χωρίς να υπάρχει κανένας κίνδυνος για τον ασθενή. Τελευταίες δημοσιεύσεις αναφέρουν ότι επίπεδα αιμοσφαιρίνης μέχρι και 6 gr/dL παρέχουν ασφάλεια στον ασθενή, λαμβάνοντας φυσικά υπόψη και τη γενικότερη κατάστασή του. Όταν το χειρουργείο είναι προγραμματισμένο, πρέπει να υπολογιστεί η αναμενόμενη απώλεια αίματος και με αυστηρούς εργαστηριακούς ελέγχους να διαπιστωθούν τα περιθώρια ασφάλειας, δηλαδή τα ανεκτά όρια ερυθροκυττάρων που μπορούν ν’ αντισταθμίσουν την αναμενόμενη απώλεια αίματος.

ΙΙ) ΜΕΓΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΕΡΥΘΡΟΚΥΤΤΑΡΙΚΗΣ ΜΑΖΑΣ

Η δεύτερη αρχή έρχεται στην ουσία να συμπληρώσει την πρώτη, δηλαδή την ανοχή στην αναιμία, με το να μεγιστοποιήσει την ερυθροκυτταρική μάζα. Ως ερυθροκυτταρική μάζα ορίζεται ο αριθμός των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα. Είναι πολύ πιο ανέξοδο και απείρως πιο ασφαλές ν’ αυξηθεί η αιμοσφαιρίνη, πριν από το χειρουργείο, με τη χορήγηση σιδήρου, φιλικού οξέος και βιταμίνης Β_12. Μια άλλη εναλλακτική, εξαιρετικά αποτελεσματική, είναι η χορήγηση ερυθροποιητίνης. Η ερυθροποιητίνη είναι μια ορμόνη, η οποία πυροδοτεί τον σχηματισμό ερυθρών αιμοσφαιρίων. Συνήθως χορηγείται 10-21 μέρες πριν το χειρουργείο με όφελος μεγαλύτερο αριθμό ερυθρών αιμοσφαιρίων, δηλαδή αιματοκρίτη. Έτσι ο ασθενής, ανάλογα και με την περίπτωση, θα μπορούσε να ξεκινήσει το χειρουργείο, ακόμα κι αν η αναμενόμενη απώλεια αίματος δεν είναι μικρή, με αιματοκρίτη της τάξης του 45-50%.

ΙΙΙ) ΕΛΑΧΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΑΙΜΑΤΟΣ

Ενώ οι δύο πρώτες αρχές αφορούν τον προ-εγχειρητικό σχεδιασμό, η τρίτη αρχή αφορά την ίδια τη διαδικασία της επέμβασης. Δύο είναι οι κατευθύνσεις που πρέπει ν’ ακολουθηθούν μέσα στο χειρουργείο, η ελαχιστοποίηση της απώλειας αίματος αλλά και η συλλογή του. Πρώτον, η ελαχιστοποίηση της απώλειας αίματος μπορεί να επιτευχθεί με διάφορους τρόπους, όπως με τη μείωση της φλεβικής πίεσης, τη διατήρηση σωστής θερμοκρασίας του σώματος, και τις αποτελεσματικές μεθόδους αιμόστασης. Δεύτερον, η συλλογή αίματος γίνεται μ’ ένα ειδικό μηχάνημα το οποίο συλλέγει το αίμα που χάνει ο ασθενής ,κατά τη διάρκεια της επέμβασης, το φιλτράρει και το επαναχορηγεί.

Σε επείγουσες περιπτώσεις όμως, όπως για παράδειγμα τα τραύματα ή τις εσωτερικές αιμορραγίες πεπτικού, θώρακος, κοιλιάς κλπ., δεν υπάρχει ο χρόνος για όλον αυτόν το σχεδιασμό. Γι’ αυτό, πρέπει η αντιμετώπιση αρχικά να στοχεύει στη διακοπή ή τον έλεγχο της αιμορραγίας και τη συλλογή αίματος, όπως αναφέρθηκε στην τρίτη αρχή. Ταυτόχρονα ξεκινάει η χορήγηση ερυθροποιητίνης και σιδήρου και η αποκατάσταση της θερμοκρασίας, καθώς η υποθερμία αυξάνει την απώλεια αίματος.

Στο τέλος της υποενότητας θα πρέπει να γίνει ειδική αναφορά στις δειγματοληψίες αίματος. Για ασθενείς με χρόνια νοσήματα ή μακρά νοσηλεία σε νοσοκομείο οι συνεχείς αιμοληψίες για τις απαραίτητες εξετάσεις μπορούν από μόνες τους να μειώσουν την αιμοσφαιρίνη. Φανταστείτε έναν ασθενή που νοσηλεύεται στη μονάδα εντατικής θεραπείας και η αιμοληψία γίνεται δύο φορές την ημέρα. Ήδη σε μια εβδομάδα η ποσότητα αίματος που χάνεται υπολογίζεται περίπου στα 200 ml. Η κατάσταση είναι ακόμα πιο δύσκολη, όταν ο ασθενής είναι παιδί, που έχει εξ ορισμού πολύ μικρότερο όγκο αίματος. Για το λόγο αυτό, είναι απαραίτητες οι μικρο-αιμοληψίες, δηλαδή η λήψη της ελάχιστης ποσότητας αίματος που απαιτείται για κάθε εξέταση.

Όλες οι παραπάνω μέθοδοι είναι ανέξοδες και ασφαλείς. Το κέρδος είναι διπλό, πρωτίστως για τον ασθενή, που αποφεύγει τους κινδύνους της μετάγγισης, και δευτερευόντως για το σύστημα υγείας, που στηρίζεται με τη σειρά του στους φορολογούμενους πολίτες. Αυτό το συμπέρασμα, έρχονται να επιβεβαιώσουν πολλές έρευνες που δείχνουν ότι η αντιμετώπιση χωρίς μετάγγιση μειώνει το χρόνο παραμονής στο νοσοκομείο, ελαφρύνοντας έτσι το κόστος. Ενώ το ποσοστό νοσηρότητας και θνησιμότητας δεν επηρεάζεται, αν ο ασθενής δε μεταγγιστεί. Σαφώς δεν είναι όλες οι παραπάνω εναλλακτικές μέθοδοι κατάλληλες για όλους τους ασθενείς. Ο θεράπων ιατρός με την ομάδα του κρίνει ποιες από όλες αυτές θα εφαρμοστούν σύμφωνα με τα δεδομένα της κάθε περίπτωσης και πάντα με μοναδικό κριτήριο το καλό του ασθενούς.

Με σεβασμό στο μέλλον και τον άνθρωπο

Η αναίμακτη ιατρική περίθαλψη αντιμετωπίζει την πρόκληση του μέλλοντος, ενώ ταυτόχρονα σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Ατενίζοντας το μέλλον, η πρώτη σκέψη που έρχεται στο μυαλό είναι το αυξανόμενο δημογραφικό πρόβλημα. Στις αναπτυγμένες χώρες ο πληθυσμός γερνάει και μειώνεται, επομένως, ο αριθμός των ασθενών, κυρίως των ηλικιωμένων, αυξάνεται. Κατ’ επέκταση, το κόστος της περίθαλψης βαίνει συνεχώς αυξανόμενο, ενώ αντίθετα τ’ αποθέματα αίματος συνεχώς μειούμενα. Εύκολα εξάγεται το συμπέρασμα, ότι η αυστηρότερη διαχείριση του αίματος δεν θα είναι για πολύ μια επιλογή, αλλά επιτακτική ανάγκη. Επιπλέον, το κόστος για κάθε μονάδα αίματος, τα τελευταία χρόνια, έχει σχεδόν διπλασιαστεί. Σ’ αυτό το κόστος, πρέπει να συνυπολογιστεί το έμμεσο και μακροπρόθεσμο κόστος για την αντιμετώπιση των παρενεργειών της μετάγγισης και των αποζημιώσεων στους ασθενείς και στους ζώντες συγγενείς τους. Το συνολικό κόστος της ιατρικής περίθαλψης, με εύκολη απόφαση, μετατίθεται στους φορολογούμενους πολίτες, στους οποίους  τελικά στηρίζεται το σύστημα υγείας.

Πολλές έρευνες τα τελευταία χρόνια, αλλά και η καθημερινή κλινική εμπειρία έχουν δείξει ότι δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις άσκοπων μεταγγίσεων. Η μετάγγιση δεν αποφασίζεται για να βελτιωθεί η περίθαλψη του ασθενούς, αλλά για να νιώσει πιο εξασφαλισμένος ο γιατρός, παραβλέποντας τον κίνδυνο στον οποίο θέτει τον ασθενή. Όλα αυτά, τη στιγμή που η περίθαλψη χωρίς μετάγγιση μειώνει το χρόνο παραμονής του στο νοσοκομείο, χωρίς ν’ αυξάνεται η νοσηρότητα και η θνησιμότητα – δηλαδή, μειώνει περισσότερο το κόστος που επωμίζεται ο ασφαλισμένος – ενώ ταυτόχρονα εκμηδενίζονται οι κίνδυνοι για παρενέργειες κι επιπλοκές, δηλαδή ενισχύεται η ασφάλειά του. Βέβαια, αυτό προϋποθέτει την εκπαίδευση των γιατρών στις μεθόδους αναίμακτης ιατρικής και κάποιες προσθήκες στον εξοπλισμό, αλλά το κόστος για όλα αυτά είναι ασυγκρίτως χαμηλότερο από το κόστος των μεταγγίσεων. Πάνω απ’ όλα, χρειάζεται η πίστη και η διάθεση του ιατρικού και διοικητικού  προσωπικού ν’ αναλάβουν μια τέτοια δέσμευση.

Τέλος, σημαντικός λόγος για την επιλογή της αναίμακτης ιατρικής περίθαλψης είναι ο σεβασμός στ’ ανθρώπινα δικαιώματα. Οι συνθήκες βιοηθικής, που έχουν υπογραφεί σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο, δίνουν τη δυνατότητα στον ασθενή να ενημερώνεται λεπτομερώς από τον θεράποντα γιατρό του σχετικά με την κατάσταση της υγείας του και τη θεραπεία του και ν’ αποφασίζουν από κοινού για την πορεία που θ’ ακολουθηθεί. Ο γιατρός οφείλει να ενημερώσει για τους κινδύνους της μετάγγισης και όλους τους εναλλακτικούς τρόπους θεραπείας και να συμμεριστεί τις ανάγκες και τις πεποιθήσεις του ασθενούς. Όλο και περισσότεροι ασθενείς ζητούν να μη μεταγγιστούν από φόβο, για τους κινδύνους που προαναφέρθηκαν, ενώ για άλλους είναι θέμα θρησκευτικών αντιλήψεων, όπως οι Μάρτυρες του Ιεχωβά. Ο ασθενής έχει δικαίωμα να επιλέξει τον τρόπο που θα νοσηλευθεί και θα θεραπευθεί. Έχει δικαίωμα ν’ αποδεχθεί ή ν’ απορρίψει κάτι που θα του προτείνει ο γιατρός. Είτε ένας ασθενής απορρίπτει παντελώς την ιδέα της μετάγγισης, είτε την αποδέχεται σε περιπτώσεις έσχατης ανάγκης έχει δικαίωμα να εκφράσει την άποψή του και τις ανησυχίες του στο γιατρό. Ο γιατρός με τη σειρά του έχει υποχρέωση να σεβαστεί τις αποφάσεις του ασθενούς και είτε να τον αναλάβει μ’ αυτήν τη δέσμευση, είτε να τον παραπέμψει σε κάποιον άλλον.

Συμπερασματικά…

Η αναίμακτη ιατρική και χειρουργική συμβάλλει σημαντικά στο δρόμο για πιο ηθική ιατρική, καθώς σέβεται τις επιλογές, τις πεποιθήσεις, τα δικαιώματα και την ασφάλεια του ασθενούς, καθώς και το φορολογούμενο πολίτη. Αντιλαμβάνεται και δέχεται τις προκλήσεις του μέλλοντος και θέτει το γιατρό ηθικό, υπεύθυνο και άξιο στυλοβάτη  του συστήματος υγείας.

Μπροστά σ’ αυτήν την πρόκληση, ο Όμιλος Ιατρικού στέκεται με υπευθυνότητα και όραμα, οργανώνοντας Τμήμα Αναίμακτης Ιατρικής και Χειρουργικής στα πρότυπα των ιατρικά προηγμένων χωρών του κόσμου. Το τμήμα λειτουργεί στην κλινική Περιστερίου με προσωπικό κατηρτισμένο και πρόθυμο ν’ απαντήσει στις απορίες σας και ν’ ακούσει τους προβληματισμούς σας.

• Τριανταφυλλόπουλος Φ. Δημήτρης  MD
• Ορθοπαιδικός Χειρουργός
• Τμήμα Αναίμακτης Ορθοπαιδικής Χειρουργικής & Ψηφιακά Καθοδηγούμενης Αρθροπλαστικής

Έχουμε κατά καιρούς γράψει πολλές φορές και όχι τυχαία και έχουμε αναφερθεί με κάποιον τρόπο σε μικρές αγγελίες… Δίνουμε, δηλαδή, τη δυνατότητα σε αδελφούς μας να βρουν εργασία σε μια εποχή που αυτή είναι πολύ δύσκολη, λόγω συγκυρίας, μνημονίων ή ηλικίας. Σε τέτοιες όμως ώρες, οφείλουμε να είμαστε αλληλέγγυοι και να στηρίζουμε ο ένας τον άλλον.


Σ’ αυτό το σημείωμα σας μαζέψαμε όλες τις αγγελίες που υπάρχουν σ’ αυτό το Site. Αν είστε παρατηρητικοί θα δείτε πως στη μπάρα δεξιά αλλάζουν πολλά και συχνά. Αυτό έχει να κάνει με ένα τεχνικό θέμα, το ύψος, που αν το βλέπετε από σταθερό υπολογιστή, θέλουμε να έχει το ίδιο περίπου ύψος με την κεντρική ειδησεογραφική σελίδα…


Φυσικά όλα αυτά δεν μπορείτε να τα δείτε, αν μας βλέπετε μέσα από κάποιο τάμπλετ ή κινητό τηλέφωνο. Εκεί η διάταξη παρουσίασης της σελίδας μας είναι διαφορετική για να είναι ευκολοδιάβαστη. Το θέμα όμως δεν είναι αυτό. Το σημείο που θέλουμε να τονίσουμε, αφορά το περιεχόμενο της «αγγελίας» που καταχωρείται δωρεάν, χωρίς κανένα δηλαδή κόστος για τον αδελφό ή την αδελφή που ζητά εργασία.


Αυτό που μπορούμε να κάνουμε, όσοι έχουμε την οικονομική δυνατότητα, είναι να χρησιμοποιούμε αδελφούς για τις δουλειές που έχουμε ή αν είναι ανάγκη να προσλάβουμε κάποιον που χρειαζόμαστε. Γνωρίζουμε πόσο έντιμοι και σοβαροί είναι στη δουλειά τους. Απλά είναι τα πράγματα και ελπίζω κατανοητά. Μερικές «αγγελίες» είναι πολύ εξειδικευμένες, Άλλες πάλι όχι.


Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις η «αγγελία» απευθύνεται σε συγκεκριμένη ομάδα αναγνωστών με βάση την περιοχή που μένουν. Σε πάρα πολλές περιπτώσεις μπορείτε να απευθύνεστε απευθείας μαζί τους. Αν προσέξετε θα δείτε κινητά τηλέφωνα ή e-mail να περιέχονται στην αγγελία. Μη διστάσετε να το κάνετε. Χρησιμοποιήστε τα. Ακόμα και πράγματα που πωλούνται μπορείτε να δείτε εδώ.


Εμείς, ως ένα Site που έχει κάθε καλή διάθεση να προσφέρει και προς τη μια και προς την άλλη πλευρά ζητάμε απλά από εκείνους που ζητούν εργασίας ή αυτούς που πωλούν κάτι, αν συμβεί να βρουν κάτι σταθερό ή να πουλήσουν το αντικείμενο, να μας ειδοποιήσουν για να αποσύρουμε την «αγγελία». Ίσως ο χώρος είναι χρήσιμος για κάποιον άλλον, που έχει πραγματική ανάγκη.


Όπου δεν υπάρχει τηλέφωνο ή e-mail για επικοινωνία, κάντε το μαζί μας. Με Viber ή εσωτερικά μηνύματα… Εμείς που διαχειριζόμαστε αυτό το Site σε καθημερινή βάση, προφανώς γνωρίζουμε και θα σας ενημερώσουμε με χαρά. Μιλάμε όμως… Δεν καθόμαστε με σταυρωμένα τα χέρια να μας πνίγει η κατάθλιψη και η μοναξιά.


Και μια εξήγηση: Αποφασίσαμε να το κάνουμε αυτό, επειδή ως Site που ανήκει σε έναν αδελφό, έχει την ευελιξία και μπορεί να το κάνει. Θεωρεί μάλιστα, ότι πρέπει να το κάνει. Κι αν έστω κι ένας βοηθηθεί να βρει εργασία, αυτό είναι για μας μεγάλη χαρά που το πετύχαμε. Γι’ αυτό ενημερώστε μας. Μεγαλώνετε τη χαρά μας μ’ αυτόν τον τρόπο. Να είστε βέβαιοι…

Ο πίνακας αυτός, αποτυπώνει την αναγνωσιμότητα του ΘΡΑΨΑΝΙΩΤΗ τους τελευταίους 12 μήνες… Βλέπουμε ξεκάθαρα ότι τον περασμένο Απρίλη είχαμε το πικ της αναγνωσιμότητας. Ήταν τότε που είχαμε πάει στην Κέρκυρα για να γιορτάσουμε τον ένα χρόνο γάμου. Προσπαθούμε ακόμα να… συνέλθουμε από το κραχ του περασμένου Σεπτέμβρη, όταν είχαμε επίθεση από σπαμ.


Ιδού τα στατιστικά στοιχεία του μήνα… Ο Οκτώβρης στάθηκε ισάξιος του Σεπτέμβρη, ενώ ο Νοέμβρης δείχνει να κινείται σε μια καλύτερη κατάσταση… Σε κάθε περίπτωση έχουμε σταθεροποιηθεί σε ότι αφορά το αναγνωστικό μας κοινό το οποίο δείχνει να συμμετέχει ενεργά στην όλη διαδικασία με τα σχόλια του τα οποία δημοσιεύονται άμεσα…


Αυτός ο πίνακας μας δείχνει την κίνηση του Site από πλευράς αναγνωσιμότητας όλες τις ημέρες του Οκτωβρίου. Μας κάνει εντύπωση στις 20 του μήνα και κάτι συνέβη και είχαμε μηδενική κίνηση. Προσπάθησα να δω τι ήταν αυτό. Μάλλον επειδή εκείνη την ημέρα τα παιδιά της Friktoria μας άλλαξαν σέρβερ, κουμπώνοντας μας πάνω στον loft.


Ημερομηνιακά στατιστικά στοιχεία, ενδιαφέροντα. Πάντα για τον Οκτώβρη. Μελετώντας τα μπορεί να βγάλει κανείς ασφαλή συμπεράσματα… Για μας που τον φροντίζουμε καθημερινά, αυτός ο ιστότοπος θέλουμε να έχει ενημέρωση σοβαρή και υπεύθυνη… Για μας κάτι τέτοιο δεν είναι κάτι απλό…


Και ποια είναι η καλύτερη ώρα του 24ώρου που εσείς επιλέγετε για να επισκεφθείτε τον ΘΡΑΨΑΝΙΩΤΗ; Στις 7 το απόγευμα είναι που το κάνετε αυτό. Έχετε απολαύσει τη μεσημεριανή σιέστα σας και έρχεστε εδώ για μια διαφορετική ενημέρωση, να υποθέσω; Να ξέρετε πως αυτή η ώρα, αν το θέλετε και σεις, μπορούμε να μιλήσουμε ζωντανά μέσα από τη σελίδα αυτή.


Δείτε τα κι αλλιώς τα ωριαία στατιστικά στοιχεία από την αναγνωσιμότητα του Site και μακράν μπροστά είναι η εβδόμη απογευματινή. Εμείς θέλουμε να σας ευχαριστήσουμε ότι ώρα του 24ώρου και αν επιθυμείτε να διαβάσετε τον ΘΡΑΨΑΝΙΩΤΗ. Εξάλλου το… κατάστημα διανυκτερεύει και καθώς μας διαβάζετε από όλο τον κόσμο, πάντα θα υπάρχουν ξύπνιοι αναγνώστες.

Μια σοφή επιλογή στην Πολωνία

«Ημουν 15 χρονών όταν βαφτίστηκα, και έξι μήνες αργότερα άρχισα το βοηθητικό σκαπανικό. Ύστερα από έναν χρόνο, έκανα αίτηση για τακτικό σκαπανικό. Όταν τελείωσα το λύκειο, ζήτησα να υπηρετήσω εκεί όπου η ανάγκη για κήρυκες της Βασιλείας ήταν μεγαλύτερη.

Ήθελα να φύγω μακριά από τη γενέτειρά μου και από τη γιαγιά μου με την οποία ζούσα αλλά δεν ήταν Μάρτυρας του Ιεχωβά. Πόσο στενοχωρήθηκα όταν ο επίσκοπος περιοχής μού είπε ότι ο τομέας μου θα ήταν ακριβώς εκεί, στην πόλη όπου είχα γεννηθεί!

Προσπάθησα να μην του δείξω πώς αισθανόμουν. Με το κεφάλι κατεβασμένο, έφυγα για να σκεφτώ όσα μου είχε πει. Είπα στη συνεργάτιδά μου στο έργο: “Νομίζω ότι συμπεριφέρομαι σαν τον Ιωνά. Αλλά ο Ιωνάς τελικά πήγε στη Νινευή. Επομένως, θα υπηρετήσω και εγώ εκεί που διορίστηκα”.

»Υπηρετώ ως σκαπάνισσα στην πόλη μου εδώ και τέσσερα χρόνια, και μπορώ να διακρίνω πόσο σοφό ήταν να ακολουθήσω την κατεύθυνση που μου δόθηκε. Το κύριο πρόβλημα ήταν η αρνητική μου στάση. Τώρα έχω μεγάλη χαρά. Μέσα σε έναν μήνα, κατάφερα να διεξάγω 24 Γραφικές μελέτες.

Χάρη στον Ιεχωβά, ξεκίνησα μάλιστα μελέτη με την άλλοτε εναντιούμενη γιαγιά μου».

Μια αίσια έκβαση στα Φίτζι

Μια κυρία που έκανε Γραφική μελέτη στα Φίτζι έπρεπε να διαλέξει αν θα παρακολουθούσε μια Χριστιανική συνέλευση ή αν θα συνόδευε τον σύζυγό της στο πάρτι γενεθλίων κάποιου συγγενή.

Εκείνος συμφώνησε να παρακολουθήσει η σύζυγός του τη συνέλευση. Αυτή του είπε ότι αργότερα θα ερχόταν και η ίδια στην παρέα. Ωστόσο, όταν επέστρεψε στο σπίτι από τη συνέλευση, ένιωσε ότι στην περίπτωσή της θα ήταν καλύτερα να μην μπει καν σε μια κατάσταση που θα μπορούσε να είναι επικίνδυνη από πνευματική άποψη, οπότε δεν πήγε.

Εν τω μεταξύ, όταν ο σύζυγος είπε στους συγγενείς του ότι θα ερχόταν και η γυναίκα του μετά τη «συνάθροιση των Μαρτύρων» εφόσον της το είχε ζητήσει, εκείνοι απάντησαν: «Δεν θα έρθει. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά δεν γιορτάζουν γενέθλια!» *

Όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα, ο σύζυγός της ήταν πολύ περήφανος που η γυναίκα του είχε διακρατήσει στάση σε αρμονία με τα πιστεύω της και τη συνείδησή της. Η πιστή της πορεία τής έδωσε αργότερα την ευκαιρία να δώσει μαρτυρία τόσο στον ίδιο όσο και σε άλλους. Το αποτέλεσμα; Ο σύζυγος δέχτηκε να κάνει Γραφική μελέτη και άρχισε να παρακολουθεί τις συναθροίσεις μαζί με τη γυναίκα του.

Γιατί Δεν Γιορτάζουν Γενέθλια οι Μάρτυρες του Ιεχωβά;

Εμείς, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά, δεν γιορτάζουμε γενέθλια επειδή πιστεύουμε ότι τέτοιου είδους εορτασμοί δυσαρεστούν τον Θεό. Παρ’ όλο που η Αγία Γραφή δεν περιέχει κάποια ξεκάθαρη εντολή που να απαγορεύει τον εορτασμό γενεθλίων, μας βοηθάει να εξάγουμε συμπεράσματα γύρω από τα κύρια χαρακτηριστικά τέτοιων εορτασμών και να κατανοήσουμε την άποψη του Θεού για αυτούς. Εξετάστε τέσσερα από αυτά, καθώς και τις σχετικές αρχές της Αγίας Γραφής.

Οι εορτασμοί γενεθλίων έχουν ειδωλολατρικές ρίζες. Σύμφωνα με το «Στερεότυπο Λεξικό Λαογραφίας, Μυθολογίας και Θρύλων, των Φανκ και Γουάγκναλς» (Funk & Wagnalls Standard Dictionary of Folklore, Mythology, and Legend), αυτοί οι εορτασμοί πηγάζουν από τη δοξασία ότι στα γενέθλια ενός ατόμου «κακά πνεύματα και δυνάμεις έχουν την ευκαιρία να επιτεθούν στον εορτάζοντα» και ότι «η παρουσία φίλων και οι καλές ευχές τους συμβάλλουν στην προστασία του».

Το βιβλίο «Το Βάθος της Γνώσης για τα Γενέθλια» (The Lore of Birthdays) λέει ότι στους αρχαίους καιρούς, τα αρχεία γενεθλίων ήταν «απαραίτητα για τη δημιουργία ωροσκοπίου» με βάση «τη μυστικιστική επιστήμη της αστρολογίας». Το βιβλίο προσθέτει ότι «τα κεριά των γενεθλίων, σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, έχουν το ειδικό μαγικό χάρισμα να εκπληρώνουν ευχές».

Η Αγία Γραφή ωστόσο καταδικάζει τη χρήση μαγείας, μαντείας, πνευματισμού και “παρόμοιων πραγμάτων”. (Γαλάτες 5:19-21· Δευτερονόμιο 18:14) Μάλιστα ένας από τους λόγους που ο Θεός καταδίκασε την αρχαία πόλη της Βαβυλώνας ήταν ότι οι κάτοικοί της ασχολούνταν με την αστρολογία, η οποία είναι μια μορφή μαντείας. (Ησαΐας 47:11-15) Ως Μάρτυρες του Ιεχωβά δεν μας απασχολούν υπερβολικά οι ρίζες κάθε εθίμου. Όταν όμως οι Γραφές δίνουν σαφείς ενδείξεις για κάτι δεν τις αγνοούμε.

Οι πρώτοι Χριστιανοί δεν γιόρταζαν γενέθλια. Η «Παγκόσμια Εγκυκλοπαίδεια του Βιβλίου» (The World Book Encyclopedia) αναφέρει ότι οι πρώτοι Χριστιανοί «θεωρούσαν τον εορτασμό της γέννησης οποιουδήποτε ατόμου ειδωλολατρικό έθιμο». Η Αγία Γραφή δείχνει ότι οι απόστολοι και όσοι διδάχτηκαν απευθείας από τον Ιησού καθιέρωσαν ένα πρότυπο που πρέπει να ακολουθούν όλοι οι Χριστιανοί.—2 Θεσσαλονικείς 3:6.

Ο μόνος εορτασμός που πρέπει να τηρούν οι Χριστιανοί δεν αφορά μια γέννηση, αλλά έναν θάνατο—τον θάνατο του Ιησού. (Λουκάς 22:17-20) Αυτό δεν πρέπει να μας εκπλήσσει, επειδή η Γραφή λέει ότι “η ημέρα του θανάτου είναι καλύτερη από την ημέρα της γέννησης”. (Εκκλησιαστής 7:1) Στο τέλος της ζωής του στη γη, ο Ιησούς είχε κάνει καλό όνομα ενώπιον του Θεού, καθιστώντας την ημέρα του θανάτου του πιο σημαντική από την ημέρα της γέννησής του. —Εβραίους 1:4.

Δεν υπάρχει καμία αναφορά στην Αγία Γραφή για κάποιον υπηρέτη του Θεού που γιόρτασε γενέθλια. Δεν πρόκειται απλώς για παράλειψη, εφόσον η Γραφή αναφέρει δύο εορτασμούς γενεθλίων ατόμων που δεν υπηρετούσαν τον Θεό. Ωστόσο, και οι δύο αυτές περιπτώσεις παρουσιάζονται με αρνητικό τρόπο. —Γένεση 40:20-22· Μάρκος 6:21-29.

Μήπως τα παιδιά των Μαρτύρων νιώθουν ότι στερούνται κάτι επειδή δεν γιορτάζουν γενέθλια;

Όπως όλοι οι καλοί γονείς, οι Μάρτυρες εκφράζουν την αγάπη τους στα παιδιά τους όλο τον χρόνο με διάφορους τρόπους, λόγου χάρη κάνοντάς τους δώρα και φροντίζοντας να απολαμβάνουν ευχάριστες παρέες. Προσπαθούν να ακολουθούν το τέλειο παράδειγμα του Θεού, ο οποίος δίνει συνεχώς καλά πράγματα στα παιδιά του. (Ματθαίος 7:11)

Τα παιδιά των Μαρτύρων δεν νιώθουν ότι στερούνται κάτι, όπως δείχνουν και τα παρακάτω σχόλια:

«Είναι πιο ευχάριστο να παίρνεις ένα δώρο όταν δεν το περιμένεις».—Τάμι, 12 χρονών.

«Αν και δεν παίρνω δώρα γενεθλίων, οι γονείς μου μού αγοράζουν δώρα σε άλλες περιπτώσεις. Μου αρέσει έτσι επειδή μου κάνουν εκπλήξεις».—Γκρέγκορι, 11 χρονών.

«Πιστεύετε ότι δέκα λεπτά, μερικά κομμάτια κέικ και ένα τραγούδι είναι πάρτι; Να έρθετε στο σπίτι μου να δείτε τι σημαίνει πραγματικό πάρτι!»—Έρικ, 6 χρονών.

Πώς μπορεί μια Χριστιανή σύζυγος να εξισορροπεί την οσιότητα προς τον Θεό με την υποταγή στο μη ομόπιστο σύζυγό της αν εκείνος συμμετέχει σε θρησκευτικούς εορτασμούς;

Αυτό θα απαιτήσει σοφία και διακριτικότητα από μέρους της. Εκείνη, όμως, κάνει το σωστό καθώς αγωνίζεται να εξισορροπεί τις δύο υποχρεώσεις της. Ο Ιησούς έδωσε συμβουλή σχετικά με μια ανάλογη κατάσταση: «Αποδώστε, λοιπόν, αυτά που είναι του Καίσαρα στον Καίσαρα, αλλά αυτά που είναι του Θεού στον Θεό». (Ματθαίος 22:21)

Είναι αλήθεια ότι αναφερόταν στις υποχρεώσεις προς τις κυβερνήσεις, στις οποίες, όπως ειπώθηκε αργότερα, πρέπει να υποτάσσονται οι Χριστιανοί. (Ρωμαίους 13:1) Εντούτοις, η συμβουλή του βρίσκει ένα παράλληλο σε ό,τι αφορά το να εξισορροπεί μια σύζυγος τις υποχρεώσεις της προς τον Θεό με τη Γραφική της υποταγή στο σύζυγό της, ακόμη και αν εκείνος δεν είναι ομόπιστος.

Κανένα άτομο που είναι εξοικειωμένο με τη Γραφή δεν θα αρνούνταν ότι αυτή τονίζει πως η πρώτιστη υποχρέωση του Χριστιανού είναι προς τον Παντοδύναμο Θεό, το να είναι όσιος σε αυτόν πάντοτε. (Πράξεις 5:29) Ωστόσο, σε πολλές καταστάσεις, ο αληθινός λάτρης μπορεί να ανταποκριθεί στα αιτήματα ή στις απαιτήσεις ενός μη ομόπιστου που έχει εξουσία χωρίς να συμμετέχει σε παραβίαση των εξυψωμένων νόμων του Θεού.

Βρίσκουμε ένα διδακτικό παράδειγμα στην περίπτωση των τριών Εβραίων, όπως αναφέρεται στο 3ο κεφάλαιο του βιβλίου του Δανιήλ. Ο ανώτερός τους στην κυβέρνηση, ο Ναβουχοδονόσορ, διέταξε να παρουσιαστούν εκείνοι καθώς και άλλοι στην πεδιάδα Δουρά. Αντιλαμβανόμενοι ότι ήταν προγραμματισμένη μια πράξη ψεύτικης λατρείας, οι τρεις Εβραίοι πιθανώς θα προτιμούσαν να αποφύγουν να βρεθούν εκεί. Ο Δανιήλ ίσως μπόρεσε να απουσιάσει, αλλά αυτοί οι τρεις δεν τα κατάφεραν. Έτσι λοιπόν, συμμορφώθηκαν μέχρι του σημείου να εμφανιστούν εκεί, αλλά δεν ήταν διατεθειμένοι να συμμετάσχουν σε καμιά εσφαλμένη πράξη—και όντως δεν το έκαναν αυτό.—Δανιήλ 3:1-18.

Παρόμοια, στις γιορτές, ένας μη ομόπιστος σύζυγος μπορεί να ζητήσει ή να απαιτήσει να κάνει η Χριστιανή σύζυγός του κάτι που εκείνη θα ήθελε να αποφύγει. Εξετάστε μερικά παραδείγματα: Της λέει να μαγειρέψει κάποιο συγκεκριμένο φαγητό την ημέρα κατά την οποία ο ίδιος και άλλοι θα τηρήσουν μια γιορτή.

Ή απαιτεί να επισκεφτεί η οικογένεια (περιλαμβανομένης και της συζύγου) τους συγγενείς του εκείνη την ημέρα για να φάνε μαζί τους ή απλώς για κοινωνική επίσκεψη. Ή, ακόμη και πριν από τη γιορτή, ίσως πει ότι, καθώς η σύζυγός του είναι έξω για ψώνια, πρέπει να του αγοράσει μερικά πράγματα —τρόφιμα που σχετίζονται αποκλειστικά με τη γιορτή, είδη που θα χρησιμοποιηθούν ως δώρα ή χαρτί περιτυλίγματος και κάρτες για αυτά τα δώρα.

Και πάλι, η Χριστιανή σύζυγος οφείλει να είναι αποφασισμένη να μη συμμετάσχει σε πράξεις της ψεύτικης θρησκείας, αλλά τι θα λεχθεί για τέτοια αιτήματα; Εκείνος είναι η κεφαλή της οικογένειας, και ο Λόγος του Θεού λέει: «Εσείς, γυναίκες, να υποτάσσεστε στους συζύγους σας, όπως αρμόζει σε σχέση με τον Κύριο». (Κολοσσαείς 3:18) Σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί άραγε να δείξει συζυγική υποταγή ενώ παραμένει όσια στον Θεό; Πρέπει να αποφασίσει πώς θα εξισορροπήσει την υπακοή στο σύζυγό της με την υπερέχουσα υπακοή στον Ιεχωβά.

Σε άλλες χρονικές περιόδους, ο σύζυγός της μπορεί να της ζητήσει να μαγειρέψει κάποιο συγκεκριμένο φαγητό, είτε επειδή είναι το αγαπημένο του είτε επειδή έχει συνηθίσει να τρώει αυτό το γεύμα κάποια συγκεκριμένη εποχή. Εκείνη θα θέλει να δείξει αγάπη για αυτόν αναγνωρίζοντας παράλληλα την ηγεσία του. Θα μπορούσε άραγε να κάνει κάτι τέτοιο ακόμη και αν εκείνος το ζητούσε αυτό με αφορμή κάποια γιορτή;

Μερικές Χριστιανές σύζυγοι ίσως θα μπορούσαν να το κάνουν αυτό με καθαρή συνείδηση, απλώς θεωρώντας το συνηθισμένη περίπτωση παρασκευής του καθημερινού γεύματος. Ασφαλώς, καμία όσια Χριστιανή δεν θα προσέδιδε εορταστική σημασία σε κάτι τέτοιο, ακόμη και αν ο σύζυγός της το έκανε αυτό. Παρόμοια, εκείνος μπορεί να της ζητήσει να τον συνοδεύει όταν επισκέπτεται τους συγγενείς του σε διάφορες περιπτώσεις κάθε μήνα ή κάθε χρόνο. Θα μπορούσε εκείνη να το κάνει αυτό ακόμη και αν επρόκειτο για κάποια ημέρα γιορτής; Ή θα ήταν άραγε κανονικά διατεθειμένη να ψωνίζει τα πράγματα που της ζητάει, χωρίς να ασχολείται με το τι σκοπεύει να κάνει αυτός με τα είδη που του αγοράζει ενώ κάνει τα ψώνια της;

Βεβαίως, μια Χριστιανή σύζυγος πρέπει να σκέφτεται και τους άλλους—το πώς επηρεάζονται αυτοί. (Φιλιππησίους 2:4) Θα πρέπει να μη δίνει την εντύπωση ότι έχει σχέση με τη γιορτή, ακριβώς όπως οι τρεις Εβραίοι μπορεί πιθανώς να είχαν προτιμήσει να μην τους δουν οι άλλοι να ταξιδεύουν προς την πεδιάδα Δουρά.

Ίσως λοιπόν να προσπαθήσει με διακριτικότητα να συζητήσει λογικά με το σύζυγό της για να δουν αν, από στοχαστικότητα για τα αισθήματά της, θα μπορούσε ο ίδιος να κάνει μερικά πράγματα που συνδέονται με τις γιορτές ώστε να ανταποκριθεί στις ανάγκες μιας συζύγου που τον αγαπάει και τον σέβεται.

Εκείνος ίσως διακρίνει πόσο σοφό είναι να μην οδηγήσει και τους δυο τους σε μια κατάσταση που θα μπορούσε να τους φέρει σε αμηχανία αν η σύζυγος θα ήταν αναγκασμένη να αρνηθεί να συμμετάσχει σε πράξεις της ψεύτικης θρησκείας. Ναι, το να κάνουν εκ των προτέρων μια ήρεμη συζήτηση μπορεί να οδηγήσει σε κάποια ειρηνική λύση.—Παροιμίες 22:3.

Σε τελική ανάλυση, η πιστή Χριστιανή πρέπει να σταθμίζει τα γεγονότα και κατόπιν να αποφασίζει τι θα κάνει. Η υπακοή στον Θεό πρέπει να έρχεται πρώτη, όπως συνέβαινε και με τους τρεις Εβραίους. (1 Κορινθίους 10:31) Αλλά με αυτό υπόψη, το κάθε άτομο που είναι Χριστιανός πρέπει να αποφασίζει ποια πράγματα τα οποία δεν συνεπάγονται συμβιβασμό μπορούν να γίνονται όταν το ζητάει κάποιος που έχει εξουσία στην οικογένεια ή ανάμεσα στους ανθρώπους της περιοχής.


Πού βρισκόταν ο Δανιήλ όταν δοκιμάστηκαν οι τρεις Εβραίοι μπροστά στην τεράστια εικόνα που είχε στήσει ο Ναβουχοδονόσορ στην πεδιάδα Δουρά;

Η Αγία Γραφή δεν λέει, και επομένως κανένας δεν μπορεί σήμερα να εξακριβώσει πού ήταν ο Δανιήλ στη διάρκεια εκείνης της δοκιμασίας.

Μερικοί έχουν ισχυριστεί ότι ο Δανιήλ είχε υψηλότερο αξίωμα ή απολάμβανε μεγαλύτερη εύνοια από μέρους του Ναβουχοδονόσορα σε σύγκριση με τον Σεδράχ, τον Μισάχ και τον Αβδενεγώ, καθώς και ότι ως εκ τούτου δεν ήταν υποχρεωμένος να πάει στην πεδιάδα Δουρά. Το εδάφιο Δανιήλ 2:49 όντως αφήνει να εννοηθεί ότι για κάποιο διάστημα εκείνος κατείχε θέση υψηλότερη από των τριών συντρόφων του. Δεν μπορούμε όμως να αποδείξουμε ότι αυτό τον απάλλασσε από το να παρουσιαστεί μαζί με τους άλλους στη συγκέντρωση μπροστά στην εικόνα.

Προσπαθώντας να εξηγήσουν την απουσία του Δανιήλ, άλλοι έχουν πει ότι ίσως να βρισκόταν κάπου μακριά σε επίσημη αποστολή ή να ήταν άρρωστος και να μην μπορούσε να παρευρεθεί. Εντούτοις, η Γραφή δεν το λέει αυτό. Όπως και αν είχαν τα πράγματα, η πορεία του Δανιήλ δεν πρέπει να ήταν επιλήψιμη, διότι αν συνέβαινε κάτι τέτοιο οι ζηλόφθονοι Βαβυλώνιοι αξιωματούχοι αναμφίβολα θα το χρησιμοποιούσαν για να τον κατηγορήσουν. (Δανιήλ 3:8) Τόσο πριν, όσο και μετά το περιστατικό αυτό, ο Δανιήλ αποδείχτηκε τηρητής ακεραιότητας, όσιος στον Θεό άσχετα με το ποια πρόκληση αντιμετώπιζε. (Δανιήλ 1:8· 5:17· 6:4, 10, 11) Συνεπώς, μολονότι η Γραφή δεν λέει γιατί δεν παρευρέθηκε ο Δανιήλ στην πεδιάδα Δουρά, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι ήταν ασυμβίβαστα πιστός στον Ιεχωβά Θεό.—Ιεζεκιήλ 14:14· Εβραίους 11:33.

• Αναδημοσίευση από τη ΣΚΟΠΙΑ μελέτης του Σεπτεμβρίου 2016

Συνέβη χθες το πρωί, λίγο μετά το ξεκίνημα μας στον όμιλο της εκκλησίας μας. Το ραντεβού ύστερα από συνεννόηση ήταν στην είσοδο του ανοιχτού αρχαιολογικού πάρκου της Ακαδημίας Πλάτωνα, από τη μεριά της οδού Τριπόλεως. Οι αδελφοί από το Αιγάλεω, ήταν ήδη εκεί και με περίμεναν.


Είχε προϋπάρξει όπως ανέφερα ήδη επικοινωνία γι’ αυτό. Κι εγώ ήθελα πολύ να δω πώς γίνεται αυτό το έργο… Μαζί με τους αδελφούς Γιώργο και Απόστολο ξεκινήσαμε, τόσο μέσα στο πάρκο, όσο και σε συγκεκριμένα σπίτια ανθρώπων από το Πακιστάν που μιλούσαν τη γλώσσα ουρντού.


Έβλεπα την άνεση στην επικοινωνία... Οι αδερφοί κάνανε τον κόπο να μάθουν τη γλώσσα ουρντού, για να μπορούν να επικοινωνήσουν την πληροφορία ότι ο Ιεχωβά είναι ο μόνος αληθινός Θεός και ότι θα έρθει λύση σε όλα τα προβλήματα μόνο από Αυτόν. Και το έκαναν αυτό με μεγάλη επιτυχία.


Δεν είναι εύκολη αυτή η γλωσσά. Το αλφάβητο που χρησιμοποιείται για τη γλώσσα ουρντού (πακιστανική γλώσσα) βασίζεται στο περσικό αλφάβητο, το οποίο με τη σειρά του βασίζεται στο αραβικό. Δηλαδή έχουν προστεθεί επιπλέον γράμματα για να αποδώσουν ήχους των ουρντού, οι οποίοι δεν υπάρχουν στα αραβικά και τα περσικά.


Κάθε γράμμα, όπως και στα αραβικά έχει τέσσερις μορφές, αρχική, μέση, τελική και ασύνδετη. Αν και είναι δύσκολη γλώσσα, ο όμιλος με την στήριξη της εκκλησίας Αιγάλεω βόρεια, προσπαθούν να καλύψουν την μισή Αττική που είναι και ο τομέας του ομίλου. Τιτάνιος αγώνας και τους αξίζουν συγχαρητήρια…


Βέβαια δεν είναι εύκολο, οι περισσότεροι από αυτούς είναι Μουσουλμάνοι δεμένοι με τη θρησκεία τους, αλλά υπάρχει η πεποίθηση πως αν από τους 100 που θα μιλήσουω έστω και ένας να γνωρίσει τον Ιεχωβά τότε αυτό είναι επιτυχία. Γιατί δεν πρέπει να υπάρχει άνθρωπος να πει ότι δεν άκουσε


Στο έργο έρευνας, συμμετέχουν αρκετές εκκλησίες, του συγκροτήματος αιθουσών Χαϊδαρίου καθώς και του Ίλιον . Και όλα αυτά από την αγάπη για τον Θεό και τον συνάνθρωπο. Το διαπίστωσα, όση ώρα περπατούσαμε σε μια άκρως υποβαθμισμένη περιοχή, δυο βήματα από το κέντρο της Αθήνα, δίπλα από το πάρκο της Ακαδημίας Πλάτωνα.


Φωτογραφήθηκα με τους αδελφούς μου που μου επέτρεψαν να ζήσω μαζί τους μια μοναδική εμπειρία, ιδιαίτερα ξεχωριστή. Διαπίστωσα για άλλη μια φορά πόση αγάπη υπάρχει ώστε να διαθέτουν τόσο χρόνο στο έργο της δημόσιας μαρτυρίας και της έρευνας… Θα το ξανακάνω στο μέλλον μαζί τους και ελπίζω να μην αργήσει αυτή η ώρα.