Επίκεντρο του μακεδονικού οικοδομικού προγράμματος ήταν ο ναός του Νεμείου Διός, τρεις από τις κολώνες του οποίου συνέχισαν να παραμένουν όρθιες από την εποχή της κατασκευής τους. Πρέπει να διευκρινιστεί ότι ο Νέμειος Δίας δεν ταυτίζεται με τον Ολύμπιο Δία. Ο δεύτερος είναι ο επιρρεπής σε κεραυνοβόλους έρωτες βασιλιάς των θεών.


Έτσι ήταν οι άνθρωποι τότε, όπως και σήμερα. Έφτιαχναν τους θεούς στα μέτρα τους. Ο πρώτος είναι ο θεός των βοσκών και της κτηνοτροφίας, σύμβολο της ταυτότητας της κοιλάδας ως τόπου μη καλλιεργήσιμου, αλλά κατάλληλου για βοσκή. Αυτό χρειάζονταν οι άνθρωποι, αυτόν έφτιαξαν… Τόση κατανόηση είχαν…


Ο ναός ανήκει στο τέλος της εποχής του κλασικού δωρικού ρυθμού και στην αρχή της νέας ελληνιστικής τάσης να συνδυάζονται οι αρχιτεκτονικοί ρυθμοί με ιδιαίτερη έμφαση στη διακόσμηση. Έχει μαζεμένη κάτοψη, με έξι κίονες στις μικρές πλευρές και δώδεκα στις μεγάλες (η κλασική αναλογία θα ήταν 6 Χ 13) και στερείται οπισθόδομου, που είναι συνιστά στοιχείο της παλαιότερης παράδοσης.


Αντ’ αυτού, έχει μια επέκταση του εσωτερικού χώρου, που αντιπροσωπεύει το άδυτον μη προσβάσιμο απαγορευμένο χώρο – τα άγια των αγίων, ίσως), το οποίο περιλαμβάνει μια υπόγεια κρύπτη άγνωστης χρήσης. Μπροστά (ανατολικά) από το άδυτον, η εσωτερική κοινοστοιχία αποτελείται από 14 κίονες κορινθιακού ρυθμού που εδράζονται στο δάπεδο και φέρουν σε δεύτερο όροφο Ιωνικούς κίονες – πρόκειται για ένα από τα πρώτα αρχαία οικοδομήματα που συνδυάζουν και τους τρεις αρχιτεκτονικούς ρυθμούς.


Τα τελευταία χρόνια βρίσκεται σε εξέλιξη ένα πρόγραμμα αναστήλωσης του ναού του Διός. Έτσι, όπως μάθαμε, μέχρι το 2002, αναστηλώθηκαν και προστέθηκαν στις τρεις αρχικές δύο αρχαίες κολώνες, και άλλες τέσσερες ακόμα έχουν ήδη προστεθεί μέχρι σήμερα. Φαίνεται ότι οι δύσκολες οικονομικές συγκυρίες σταμάτησαν αυτό το έργο. Είναι όμως εμφανείς οι ανακαινισμένες κολώνες του ναού…


Ο ναός του Νεμείου Διός βρίσκεται στο κέντρο του ιερού του Διός, που περιελάμβανε μια σειρά από κτίρια και μνημεία, τα οποία χρησιμοποιούνταν για τις λατρευτικές και αθλητικές εκδηλώσεις των αρχαίων αγώνων. Κυριότερο από αυτά ήταν ο επιμήκης βωμός ανατολικά του ναού. Εδώ οι αθλητές και οι προσκυνητές έφερναν ζώα για να τα θυσιάσουν στο Δία, με την ελπίδα να εισακουσθούν οι προσευχές τους.


Νότια του βωμού και του ναού υπάρχουν κυπαρίσσια τα οποία ξαναφυτεύτηκαν στους λάκκους του ιερού Άλσους που υπήρχε πριν από 2000 χρόνια, και στη συνέχεια νοτιότερα υπήρχε μια σειρά «πρεσβειών» των διαφόρων πόλεων - κρατών που λειτουργούσαν ως κέντρα διαμονής των πολιτών τους κατά τους  αγώνες.


Μερικά από αυτά έχουν εστιατόρια που συνδέονται. Ένα διώροφο κτίριο παρείχε στέγη στους αθλητές και σε ευθεία προς αυτόν τον «ξενώνα» υπήρχε ένα λουτρό. Νοτιότερα υπήρχε μια σειρά μεμονωμένων οικιακών κτιρίων για το προσωπικό (ιερείς, δικαστές, επιστάτες, κ.λπ.) των αγώνων.


Δυτικά του λουτρού υπήρχε το περιφραγμένο Ηρώον του Οφέλτη με υπολείμματα θυσιών και αφιερωμάτων στο νήπιο - ήρωα, και δυτικά του ο ιππόδρομος για τα ιππικά αγωνίσματα των Νεμέων αγώνων. Μια μακρόστενη δεξαμενή τριών διαμερισμάτων εξασφάλιζε επαρκή ποσότητα νερού για τα άλογα. Ανάμεσα στον Ιππόδρομο και τον τύμβο του Οφέλτη ήταν ένας χώρος που χρησίμευε στο να εξασκούνται οι αθλητές με μια μικρή χωρητικότητας, γραμμή εκκίνησης.